پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,625 |
| تعداد مقالات | 71,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,944,068 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,982,028 |
تطور و تحول فرزندنامه در ادوار ادب فارسی (قرن چهارم تا دوران معاصر) | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1401، صفحه 45-61 اصل مقاله (567.54 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2023.350407.2117 | ||
| نویسنده | ||
| آسیه ذبیح نیا عمران* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| در ادوار نظم و نثر فارسی، شاعران و نویسندگان، بخشی از کلام خود را به اندرز به فرزند اختصاص میدادند که این امر دال بر اهمیت و توجه به تعلیمِ فرزند متون ادبی است. فرزندنامهها، نامههای خصوصی در بطن متن آثار ادبی هستند که در عین پیوستگی با متن، معنای مستقلی دارند. این فرزندنامهها جای خاصی در متن ندارند، گاهی در بخش آغازین و گاهی در خِتام آمدهاند. فرزندنامهها بیشتر در منظومههای غنایی سبک عراقی مورد توجه قرار گرفتهاند تا جایی که نظامی گنجوی، در لیلی و مجنون در36 بیت، پسر خود محمد، امیرخسرو دهلوی، در دولرانی و خضرخان در 224 بیت، پسرخود «مبارک»، در مجنون و لیلی در 157 بیت، پسرخود «خضر»، سلمان ساوجی، در فراق نامه، در 93 بیت، فرزندخوانده خود «سلطان اویس» و جامى در یوسف و زلیخا ر 99 بیت، در لیلی و مجنون در 32 بیت و در سلامان و ابسال، فرزند خود ضیاءالدین را در 11 بیت و خواجه مسعود قمی در منظومه یوسف و زلیخا پسرخود غیاثالدین محمد را در 143 بیت مورد خطاب قرار دادهاند. شاعران و نویسندگان فرزندان خود را به فضایل اخلاقی تحریض و تشویق و از رذایل و منهیات نهی کردهاند، تنها امیرخسرو در منظومۀ غنایی هشت بهشت، دختر خود عفیفه را در 76 بیت نصیحت میکند. مقالۀ حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی میکوشد به این سؤال پاسخ دهد که بیشترین مضمون فرزندنامه‌سرایی در متون ادبی چیست؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مضامین همۀ فرزندنامهها توجه به اخلاق فردی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرزندنامه؛ تنبه و عبرت؛ سبک ادبی؛ پندنامه؛ اخلاق | ||
| مراجع | ||
|
آرین‌پور، یحیی (1357)، از صبا تا نیما، تهران، زوار.
اخگر حیدرآبادی، میرزا قاسم‌علی (1385)، مجموعه رسایل عرفانی، تهران، دانشگاه تهران.
اخوینی بخاری (1371)، هدایة المتعلمین فی الطب، چاپ جلال متینی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
اسلامی ندوشن، محمّدعلی (1394)، نامه به فرزندان، تهران، یزدان.
اعتمادزاده، محمود (1382)، نامههای به‌آذین به پسرش، تهران، پژوهش دادار.
امیرخسرو دهلوی (1972)، هشت بهشت، چاپ جعفر افتخار، مسکو، دانش.
ــــــــــــ (1964)، مجنون و لیلی، چاپ طاهراحمداوغلی محرم اوف، مسکو، دانش.
ــــــــــــ (1917)، دولرانی خضرخان، دهلی، چاپ رشیداحمد انصاری.
ــــــــــــ (1362)، خمسه، چاپ امیراحمد اشرفی، تهران، شقایق.
ایرج میرزا (1353)، دیوان اشعار، تصحیح محمّدجعفر محجوب، تهران، زوّار.
بهار، محمدتقی (1373)، سبک‌شناسی، چ 7، تهران، امیرکبیر.
تفضلی، احمد (1389)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران، سخن.
جامی، عبدالرحمن (1373)، سلامان و ابسال، چاپ محمد روشن، تهران، اساطیر.
ــــــــــــ (1378)، بهارستان، چاپ اسماعیل حاکمی، تهران، اطلاعات.
ــــــــــــ (1385)، مثنوی هفت اورنگ، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، اهورا.
ــــــــــــ (1393)، یوسف و زلیخا، چاپ نادر وزین‌پور، تهران، امیرکبیر.
جلیلی جشن‌آبادی، صبا (1398)، «وصایای وفا؛ فرزندنامه‌ای ناشناخته متعلق به دورۀ قاجار»، نسخه‌شناسی نظم و نثر، دوره 4، ش 11، 1-28.
جمال‌الدین اصفهانی (1362)، دیوان، تهران، سنائی.
رجایی، فرهنگ (1372)، تحول اندیشۀ سیاسی در شرق باستان، تهران، قومس.
ریپکا، یان (1381)، تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه، ترجمۀ عیسی شهابی، تهران، علمی و فرهنگی.
سلمان ساوجی (1367)، دیوان، چاپ تقی تفضلی، تهران، صفی‌علیشاه.
شاملو، احمد (1394)، امید آفتابی من، تهران، چشمه.
شریعتی، علی (1358)، نامه‌ای به پسرم، تهران، شهادت.
صفا، ذبیح‌الله (1378)، تاریخ ادبیات (از آغاز عهد اسلامی تا دورۀ سلجوقیان)، ج 1، تهران، فردوس.
طالبوف، عبدالرحیم ابوطالب (1394)، احمد، تهران، علمی و فرهنگی.
عنصرالمعالی (1386)، قابوس‌نامه، غلامحسین یوسفی، تهران، علمی و فرهنگی.
غزالی، امام محمد (1364)، ایها الولد، ترجمۀ باقر غباری، تهران، جهاد دانشگاهی.
قائم‌مقام فراهانی، میرزا ابوالقاسم (1337)، منشآت قائم‌مقام، چاپ جهانگیر قائم‌مقامی، تهران، ابن‌سینا.
قمی، خواجه مسعود (1369)، یوسف و زلیخا و شمس و قمر، چاپ سیدعلی آل داود، تهران، آفرینش.
کریستین سن، آرتور (1368)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمى، چ 6، تهران، دنیاى کتاب.
گروسی، امیرنظام (1363)، پندنامة یحیویه، چاپ منوچهر سعید وزیری، تهران، نقره.
میبدی، میرحسین (1392)، دو رساله، چاپ محمدحسین رافی، یزد، سیدعلی‌زاده.
میرعابدینی، حسن (۱۳۷۷)، صد سال داستان‌نویسی ایران، تهران، نشر چشمه.
ناتل خانلری، پرویز(1392)، نامههای خانلری به پسرش آرمان، مجلۀ بخارا، شمارۀ 94، ویژهنامه خانلری، شهریورماه، 332-335.
نزاری قهستانی، سعدالدین (1371)، دیوان، به اهتمام مظاهر مصفا، تهران، علمی.
نظامی گنجوی(1384)، کلیات خمسه، تهران، امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 299 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 282 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب