پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,516,390 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,777,499 |
مبانی انسان‌شناختی فلسفه سیاسی ملارجبعلی تبریزی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 4، دوره 12، شماره 4، دی 1401، صفحه 45-56 اصل مقاله (635.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.359199.1611 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی عسگری* 1؛ حسین ایرانپور2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| ملا رجبعلی تبریزی از فیلسوفان کمترشناخته‌شدۀ عصر صفوی است. وی در دربار شاه عباس دوم از منزلت و مقام والایی برخوردار بود. از این‌رو گاه شاه سؤال‌هایی را از او می‌پرسید. مسئلۀ اصلی این مقاله تحلیل و بررسی مبانی انسان‌شناختی فلسفۀ سیاسی تبریزی است و با گردآوری کتابخانه‌ای داده‌ها و استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ می‌دهد که «زمامداری و حکومت از دیدگاه ملا رجبعلی تبریزی چه شرایطی دارد و مبتنی بر چه مبانی انسان‌شناختی است». یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که تبریزی در پاسخ به پرسش شاه صفوی دربارۀ مراتب نفس، پس از تقسیم‌بندی نفوس به نفوس عالی، نفوس متوسط و نفوس سافل، این مراتب را با کارگزاران حکومت مطابقت می‌دهد. در این میان وی به مرتبۀ نبی و وصی، مرتبۀ پادشاهی و برخی مبادی تصوری برای فهم هرچه بهتر این نظریه نیز اشاره می‌کند و به این ترتیب فلسفۀ سیاسی او براساس دیدگاه انسان‌شناختی‌اش واضح می‌شود. همچنین مشخص شد تبریزی در مسئلۀ زمامداری و حکومت هرچند از افلاطون و ارسطو تأثیر پذیرفته است و مانند فارابی دربارۀ بایدها سخن می‌گوید، اما نگاه او دربارۀ زمامداری و حکومت و مراتب کارگزاران، در میان فیلسوفان دورۀ اسلامی متمایز و برخاسته از مبانی انسان‌شناسی او است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکومت؛ صفویه؛ فلسفۀ سیاسی؛ مراتب نفس؛ ملا رجبعلی تبریزی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
آشتیانی، سید جلال‌الدین (1378). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1376). الأمالی. ترجمۀ محمدباقر کمره ای. تهران: کتابچی.
ارسطو (1389). اخلاق نیکوماخوس. ترجمۀ محمدحسن لطفی. چاپ سوم. تهران: طرح نو.
حسینی خاتون‌آبادی، عبدالحسین (1352). وقایع السنین و الاعوام. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
زاهدی، محمد بن برهان‌الدین (1401). دو رسالۀ فلسفی-عرفانی «تحفۀ سلیمانی» و «سؤال و جواب». ترجمه از ترکی و اضافات محمدرفیع پیرزاده. مقدمه و تصحیح مهدی عسگری و محمد سوری. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
شاردن، ژان (1345). سیاحت‌نامۀ شاردن. ترجمۀ محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
کافی، مجید (1398). جامعه‌شناسی تاریخی؛ مبانی، مفاهیم و نظریه‌ها. چاپ سوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کرکی، علی بن الحسین و دیگران (1370). الخراجیات. قم: جامعۀ مدرسین.
کشاورز، زهرا سادات، چلونگر، محمدعلی و منتظرالقائم، اصغر (1396). تبیین و تحلیل نقش طبقات اجتماعی در فرایند تمدنی دولت صفویه. تاریخ اسلام و ایران، 34، 139-165.
نجفی، موسی (1398). بصیرت تاریخی اصول شناخت تاریخ تحولات معاصر ایران. اصفهان: آرما.
افندی اصفهانی، عبدالله بن عیسی بیگ (1401 ق). ریاض العلماء و حیاض الفضلاء. تصحیح احمدی حسینی اشکوری. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
تبریزی، ملا رجبعلی (1386). الأصل الأصیل. تصحیح عزیز جوانپور هروی و حسن اکبری بیرق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
جزایری، سید نعمت‌الله (1429 ق). الانوار النعمانیه فی بیان معرفه النشأة الانسانیة. بیروت: دارالقارئ.
شیرازی، صدرالدین محمد (1981 م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث.
فارابی، ابونصر (1996 م). آراء اهل المدینة الفاضلة. تعلیق البیر نصری نادر. بیروت: دارالمشرق.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1379). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: جامعۀ مدرسین.
موسوی خوانساری، محمدباقر (1390 ق). روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات. تحقیق اسدالله اسماعیلیان. قم: دهاقانی.
نراقی، ملا احمد (1378). معراج السعادة. قم: هجرت.
Plato (1997). Plato Complete Works. Translated by: Cooper, J. M., & Hutchinson, D. S. Indianapolis: Hacket Publishing.
Strauss, L. (1959). What is Political Philosophy? Chicago: The University Press of Chicago. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 328 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 179 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب