پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,212,534 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,960,114 |
رویکرد گفتمانی فقهای شیعه به حق تعیین سرنوشت مردم با تأکید بر آرای میرزای نایینی و علامه جعفری | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 4، دی 1401، صفحه 91-106 اصل مقاله (700.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.340400.1513 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مهدی حسینمردی* 1؛ سیده لطیفه حسینی2؛ زینب عصمتی3 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. | ||
| چکیده | ||
| با اینکه نظریه‌پردازان غربی، اصل تعیین سرنوشت را خوانشی از نظام‌های مبتنی بر اندیشه‌های لیبرال دموکراسی و پیش‌فرضی برای حقوق و آزادی‌های فردی تلقی می‌کنند، این اصل در سویۀ فکری علامه نایینی و علامه جعفری از وضع متفاوت تأسیسی برخوردار است. سنت فکری آن‌ها متأثر از گزاره‌های موضوعی فقه شیعی مبتنی بر اندیشه‌های درون‌فهم دینی است. از این‌رو، چنین سازوکاری هم در مبنا و هم در صورت، با نظریات سیاسی در غرب به طریق بنیادینی و موضوعی با تضاد مواجه است و ظرفیت‌های گفتمانی خاص خود را دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی حق تعیین سرنوشت مردم در پرتو حقوق اساسی و با رویکرد اجتهادی از منابع موضوعی و با درک فقاهتی و تتبع از تاریخ سیاسی اسلام در میان شیعیان است. سیرِ پژوهشی این مقاله کیفی و توصیفی-تحلیلی و با توجه به موضوع و ماهیت با پشتوانۀ اسناد، شیوۀ آن کتابخانه‌ای است. نتایج نشان می‌دهد علامه جعفری به‌لحاظ مبناشناسی، حاکمیت الهی را هستۀ اصلی مردم‌سالاری و از حیث صورت آن را از شقوق بااهمیت حیات معقول انسانی می‌داند. حال آنکه فصل تعیین‌کننده و بالفعل آن به اعتقاد نایینی، حق انتخاب و دادن فرصت برای عموم یا جمهور مردم در تأیید مشروعیت حاکمیت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حق تعیین سرنوشت؛ شیعه؛ علامه جعفری؛ علامه نایینی؛ مردم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Shiite Discourse Approach to the Right of People to Self-Determination in Light of Fundamental Rights (With a Focus on the Perspectives of Mirza Naini and Allameh Ja'fari) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad mahdi Hosseinmardi1؛ Latifeh Hosseini2؛ Zainab esmati3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Islamic knowledge, Faculty of Theology and Islamic Studies, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Western theorists view the principle of self-determination as a reading of liberal-democracy systems and presuppositions of individual rights and freedoms. The Naini and Ja’fari have divergent perspectives. Such a mechanism is confronted by the paradox both fundamentally and in the case of political theories in the west. This study’s primary objective is to investigate the right to self-determination in light of the fundamental rights derived from a common theoretical core shared by two thinkers in shite. This research is qualitative and descriptive-analytical, and the library method was chosen due to the subject matter and the character of the documents. According to the findings of the study, the principle of theochratic sovereignty has been the foundation of the value-based democracy, and Ja’fari considers it to be essential to a reasonable human existence. However, the decisive chapter is actually Naini’s belief in the right to choose and the opportunity to affirm the legitimacy of sovereignty by the public or the people. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Self-determination, Shia, Allameh Naini, Allameh Ja’fari, Religious Democracy | ||
| مراجع | ||
|
اخوان خرازیان، مهناز (1386). تحول حق تعیین سرنوشت در چارچوب ملل متحد. مجلۀ حقوقی نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، 36، 95-142.
اصغری آقمشهدی، فخرالدین و شیرانی، فرناز (1400). حق تعیین سرنوشت در اسناد بین‌المللی و قرآن کریم. فصلنامۀ حقوق ملل، 34، 377-398.
آرش‌پور، علیرضا و شیرانی، فرناز (1393). ارتباط اصل حق تعیین سرنوشت با تجزیه‌طلبی و خودمختاری. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 11(4)، 136-194.
الکواکبی، عبدالرحمن (2016). طبائع‌الاستبداد و مصارع الاستعباد. القاهره: کلمات عربیۀ للترجمۀ و النشر.
باقری‌منش، محمدحسین (1393). بررسی مبانی حقوق عمومی در اندیشۀ علامه نایینی و علامه طباطبایی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ حقوق. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. تهران.
پناهی ارسنجانی، سجاد (1387). تأثیر اندیشه‌های علامه سید محمدباقر صدر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامۀ دین و سیاست، 17-18(5)، 173-193.
جعفری، محمدتقی (1390). حقوق جهانی بشر. تهران: مؤسسۀ نشر و تدوین آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1392). تکاپوی اندیشه‌ها. تهران: مؤسسۀ نشر و تدوین آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1392). فلسفۀ دین. چاپ ششم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1389). حیات معقول. چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1389). حکمت اصول سیاسی اسلام. چاپ چهارم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1369). حق کرامت. سمینار حقوق بشر دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 11 مهرماه. قابل‌دسترس در: www.ostad-Jafari.com
ـــــــــــــــــ (1378). آزادی از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری. مجلۀ کیهان فرهنگی، 154، 15-23.
ـــــــــــــــــ (1386). روش عرضه و اثبات حقایق و نیل به کمال در نهج‌البلاغه. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، 21-22، 81-82.
زیدآبادی، احمد (1397). الزامات سیاست در عصر ملت-دولت. تهران: نشرنی.
صدر، سید محمدباقر (1364). سرچشمه‌های قدرت در حکومت اسلامی. ترجمۀ اکبر ثبوت. تهران: ثبوت.
طباطبایی، جواد (1392). تأملی دربارۀ ایران: نظریۀ حکومت قانون در ایران. تبریز: ستوده.
علیخانی، علی اکبر وهمکاران(1390) اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی واجتماعی.
عمادی، عباس، شکوری ابوالفضل و غفاری، مسعود (1396). حق حاکمیت و تعیین سرنوشت از منظر فقه سیاسی شیعه. فصلنامۀ حقوق اسلامی، 14(53)، 7-23.
عزیزی، ستار (1401). حق تعیین سرنوشت در آیینۀ حقوق بین‌الملل دفتر اول: حق تعیین سرنوشت خارجی. همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.
کلان فریبایی، محمدرضا و شیرودی، مرتضی (1396). گفتمان سیاسی شیعه، جهانی‌شدن و بازتولید سلفی‌گری معاصر. فصلنامۀ شیعه‌شناسی، 58(2)، 7-36.
فیرحی، داوود (1394). آستانۀ تجدد در شرح تنبیه الأمة و تنزیه الملة. تهران: نشرنی.
فیرحی، داوود (1400). فقه و سیاست در ایران معاصر. جلد اول. تهران: نشرنی.
متوسل نایینی، منوچهر و شیرانی، فرناز (1395). حق تعیین سرنوشت در اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر. فصلنامۀ پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 1(3)، 67-90.
محدثی، کاظم (1394). انواع و ارکان حکومت از دیدگاه محقق نایینی. مجلۀ فرهنگ پژوهش، 24، 89-106.
نایینی، محمدحسین (1393). تنبیه الامة و تنزیه الملة. تصحیح سیدجواد ورعی. چاپ سوم. قم: بوستان کتاب.
مقامی، امیر، مؤمنی‌راد، احمد و علی‌پور، اشکان (1400). مبانی، منابع و ابعاد حق تعیین سرنوشت از منظر اسلام. فصلنامۀ حقوق بشر اسلامی، 10، 281-311.
مهرپور، حسین (1381). حق تعیین سرنوشت از دیدگاه اسلام، فصلنامۀ راهبرد، 24، 123-135.
مؤیدیان، امینه (1401). حق تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل و مناسبات آن با دموکراسی. تهران: شهر دانش.
نایینی، محمدحسین (1378). تنبیه الأمه و تنزیه الملة. ترجمۀ محمود طالقانی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نایینی، محمدحسین (1358). تنبیه الامه و تنزیه الملة. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نصری، عبداله (1393). اختیار و ضرورت از دیدگاه حکمت متعالیه، مکتب نایینی و محمدتقی جعفری. پژوهشنامۀ فلسفۀ دین، 12(2)، 159-184.
یوسفی‌راد، مرتضی (1386). اندیشۀ سیاسی علامه جعفری. قم: بوستان کتاب.
Plano, J. C., & Olton, R. (1988). The international relations dictionary (4th Ed.). California: Longman. Cristescu, A. (1982). The right to self-determination special rapporteur of the sub-commission on prevention of discrimination and protection of minorities. New York: United Nations. Kodojoe, W. O. (1977). The principle of self determination in international law. NewYork: Nellen. Sterio, M. (2013). The right to self-determination under international law. Oxford: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 135 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 95 |
||