پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,504,479 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,570 |
رویکرد گفتمانی فقهای شیعه به حق تعیین سرنوشت مردم با تأکید بر آرای میرزای نایینی و علامه جعفری | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 4، دی 1401، صفحه 91-106 اصل مقاله (700.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.340400.1513 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مهدی حسینمردی* 1؛ سیده لطیفه حسینی2؛ زینب عصمتی3 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. | ||
| چکیده | ||
| با اینکه نظریه‌پردازان غربی، اصل تعیین سرنوشت را خوانشی از نظام‌های مبتنی بر اندیشه‌های لیبرال دموکراسی و پیش‌فرضی برای حقوق و آزادی‌های فردی تلقی می‌کنند، این اصل در سویۀ فکری علامه نایینی و علامه جعفری از وضع متفاوت تأسیسی برخوردار است. سنت فکری آن‌ها متأثر از گزاره‌های موضوعی فقه شیعی مبتنی بر اندیشه‌های درون‌فهم دینی است. از این‌رو، چنین سازوکاری هم در مبنا و هم در صورت، با نظریات سیاسی در غرب به طریق بنیادینی و موضوعی با تضاد مواجه است و ظرفیت‌های گفتمانی خاص خود را دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی حق تعیین سرنوشت مردم در پرتو حقوق اساسی و با رویکرد اجتهادی از منابع موضوعی و با درک فقاهتی و تتبع از تاریخ سیاسی اسلام در میان شیعیان است. سیرِ پژوهشی این مقاله کیفی و توصیفی-تحلیلی و با توجه به موضوع و ماهیت با پشتوانۀ اسناد، شیوۀ آن کتابخانه‌ای است. نتایج نشان می‌دهد علامه جعفری به‌لحاظ مبناشناسی، حاکمیت الهی را هستۀ اصلی مردم‌سالاری و از حیث صورت آن را از شقوق بااهمیت حیات معقول انسانی می‌داند. حال آنکه فصل تعیین‌کننده و بالفعل آن به اعتقاد نایینی، حق انتخاب و دادن فرصت برای عموم یا جمهور مردم در تأیید مشروعیت حاکمیت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حق تعیین سرنوشت؛ شیعه؛ علامه جعفری؛ علامه نایینی؛ مردم | ||
| مراجع | ||
|
اخوان خرازیان، مهناز (1386). تحول حق تعیین سرنوشت در چارچوب ملل متحد. مجلۀ حقوقی نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، 36، 95-142.
اصغری آقمشهدی، فخرالدین و شیرانی، فرناز (1400). حق تعیین سرنوشت در اسناد بین‌المللی و قرآن کریم. فصلنامۀ حقوق ملل، 34، 377-398.
آرش‌پور، علیرضا و شیرانی، فرناز (1393). ارتباط اصل حق تعیین سرنوشت با تجزیه‌طلبی و خودمختاری. پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 11(4)، 136-194.
الکواکبی، عبدالرحمن (2016). طبائع‌الاستبداد و مصارع الاستعباد. القاهره: کلمات عربیۀ للترجمۀ و النشر.
باقری‌منش، محمدحسین (1393). بررسی مبانی حقوق عمومی در اندیشۀ علامه نایینی و علامه طباطبایی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ حقوق. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. تهران.
پناهی ارسنجانی، سجاد (1387). تأثیر اندیشه‌های علامه سید محمدباقر صدر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامۀ دین و سیاست، 17-18(5)، 173-193.
جعفری، محمدتقی (1390). حقوق جهانی بشر. تهران: مؤسسۀ نشر و تدوین آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1392). تکاپوی اندیشه‌ها. تهران: مؤسسۀ نشر و تدوین آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1392). فلسفۀ دین. چاپ ششم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1389). حیات معقول. چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1389). حکمت اصول سیاسی اسلام. چاپ چهارم. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار علامه جعفری.
ـــــــــــــــــ (1369). حق کرامت. سمینار حقوق بشر دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 11 مهرماه. قابل‌دسترس در: www.ostad-Jafari.com
ـــــــــــــــــ (1378). آزادی از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری. مجلۀ کیهان فرهنگی، 154، 15-23.
ـــــــــــــــــ (1386). روش عرضه و اثبات حقایق و نیل به کمال در نهج‌البلاغه. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، 21-22، 81-82.
زیدآبادی، احمد (1397). الزامات سیاست در عصر ملت-دولت. تهران: نشرنی.
صدر، سید محمدباقر (1364). سرچشمه‌های قدرت در حکومت اسلامی. ترجمۀ اکبر ثبوت. تهران: ثبوت.
طباطبایی، جواد (1392). تأملی دربارۀ ایران: نظریۀ حکومت قانون در ایران. تبریز: ستوده.
علیخانی، علی اکبر وهمکاران(1390) اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی واجتماعی.
عمادی، عباس، شکوری ابوالفضل و غفاری، مسعود (1396). حق حاکمیت و تعیین سرنوشت از منظر فقه سیاسی شیعه. فصلنامۀ حقوق اسلامی، 14(53)، 7-23.
عزیزی، ستار (1401). حق تعیین سرنوشت در آیینۀ حقوق بین‌الملل دفتر اول: حق تعیین سرنوشت خارجی. همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.
کلان فریبایی، محمدرضا و شیرودی، مرتضی (1396). گفتمان سیاسی شیعه، جهانی‌شدن و بازتولید سلفی‌گری معاصر. فصلنامۀ شیعه‌شناسی، 58(2)، 7-36.
فیرحی، داوود (1394). آستانۀ تجدد در شرح تنبیه الأمة و تنزیه الملة. تهران: نشرنی.
فیرحی، داوود (1400). فقه و سیاست در ایران معاصر. جلد اول. تهران: نشرنی.
متوسل نایینی، منوچهر و شیرانی، فرناز (1395). حق تعیین سرنوشت در اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر. فصلنامۀ پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 1(3)، 67-90.
محدثی، کاظم (1394). انواع و ارکان حکومت از دیدگاه محقق نایینی. مجلۀ فرهنگ پژوهش، 24، 89-106.
نایینی، محمدحسین (1393). تنبیه الامة و تنزیه الملة. تصحیح سیدجواد ورعی. چاپ سوم. قم: بوستان کتاب.
مقامی، امیر، مؤمنی‌راد، احمد و علی‌پور، اشکان (1400). مبانی، منابع و ابعاد حق تعیین سرنوشت از منظر اسلام. فصلنامۀ حقوق بشر اسلامی، 10، 281-311.
مهرپور، حسین (1381). حق تعیین سرنوشت از دیدگاه اسلام، فصلنامۀ راهبرد، 24، 123-135.
مؤیدیان، امینه (1401). حق تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل و مناسبات آن با دموکراسی. تهران: شهر دانش.
نایینی، محمدحسین (1378). تنبیه الأمه و تنزیه الملة. ترجمۀ محمود طالقانی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نایینی، محمدحسین (1358). تنبیه الامه و تنزیه الملة. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نصری، عبداله (1393). اختیار و ضرورت از دیدگاه حکمت متعالیه، مکتب نایینی و محمدتقی جعفری. پژوهشنامۀ فلسفۀ دین، 12(2)، 159-184.
یوسفی‌راد، مرتضی (1386). اندیشۀ سیاسی علامه جعفری. قم: بوستان کتاب.
Plano, J. C., & Olton, R. (1988). The international relations dictionary (4th Ed.). California: Longman. Cristescu, A. (1982). The right to self-determination special rapporteur of the sub-commission on prevention of discrimination and protection of minorities. New York: United Nations. Kodojoe, W. O. (1977). The principle of self determination in international law. NewYork: Nellen. Sterio, M. (2013). The right to self-determination under international law. Oxford: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 282 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 213 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب