تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,517,984 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,777,867 |
بنیادهای «جهانوطنی» در اندیشه اسلامی از دیدگاه آیتالله مطهری | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
مقاله 1، دوره 12، شماره 4، دی 1401، صفحه 1-14 اصل مقاله (849.49 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.336429.1496 | ||
نویسندگان | ||
سید محمدهادی مقدسی* 1؛ مهدی امیدی2 | ||
1دانشجوی دکترای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم، ایران. | ||
2دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران. | ||
چکیده | ||
جهانوطنی از موضوعات مهم در اندیشۀ سیاسی مغربزمین در سه دورۀ کلاسیک، مدرن و معاصر است که امروزه بهعنوان یکی از رویکردهای جهانیشدن، طرفداران جدی دارد. برخلاف جهانیشدن، آرمان اندیشۀ جهانوطنی، پردازش الگوهای اخلاقی جهانشمول یا تأسیس نهادهای سیاسی جهانی برای ایجاد حکومت جهانی است. با وجود این، جهانیشدن از موضوعات جدیدی است که در دهۀ 1990 و پس از شهادت آیتالله مطهری بسیار بررسی شد. از اینرو در آثار ایشان اشارۀ مستقیم به آن وجود ندارد، اما اندیشۀ ایشان ظرفیت مناسبی برای پردازش یک نظریه در باب جهانوطنی دارد. در دیدگاه آیتالله مطهری، چون جوامع انسانی مادهای واحد دارند، میتوانند از صورتی واحد نیز برخوردار شوند. از اینرو ایجاد «جامعۀ وحدانی انسانی» امکانپذیر است. این مقاله با استفاده از روش توصیف و تحلیل، بنیادهای جهانوطنی را بر پایۀ دیدگاه آیتالله مطهری تبیین میکند. جهانوطنی در دیدگاه آیتالله مطهری دارای سه بنیاد انسانشناختی، جامعهشناختی و جهانشناختی است. بنیاد انسانشناختی فطرت و تکامل جوهری انسان، بنیاد جامعهشناختی وجود مستقل جامعه و قانونمندی اجتماع و بنیاد جهانشناختی وحدت و انداموارگی جهان است. مطالعۀ جهانوطنی بر پایۀ دیدگاه متفکران مسلمان از آنرو ضرورت دارد که برخی اندیشمندان غربی، مسلمانان را به مطالعۀ میراث فکری فیلسوفان غرب بهمنظور همراهی با روندهای جهانی دعوت کردهاند. این مقاله با تبیین بنیادهای جهانوطنی و همچنین پیشنهاد مطالعه دربارۀ آثار و پیامدهای جهانوطنی، زمینۀ طرح یک نظریه در باب جهانوطنی را براساس آرای آیتالله مطهری فراهم میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
جامعۀ ایدئال؛ جهانیشدن؛ جهانوطنی؛ جامعۀ وحدانی انسانی؛ حکومت جهانی واحد | ||
مراجع | ||
ابنمنظور (۱۴۱۴). لسان العرب. بیروت: دارالفکر
اورلیوس، مارکوس (۱۳۸۹). تأملات. ترجمۀ عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
جعفری، محمدتقی (۱۳۸۸). امید و انتظار. تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۹). شمیم ولایت. قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی، سید سعید (1385). آیندۀ بشریت از دیدگاه شهید مطهری. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
دیباجی، سید محمدعلی و عابدی، مصطفی (1396). جهانوطنی نوری بهمثابۀ اتوپیای اشراقی. حکمت و فلسفه، 51، 47-62.
رالز، جان (۱۳۸۹). قانون ملل. ترجمۀ مرتضی بحرانی و محمد فرجیان. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
زرینکوب، عبدالحسین (۱۳۶۹). کارنامۀ اسلام. تهران: امیرکبیر.
فارابی، ابونصر (۱۹۹۵). آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. بیروت: دار و مکتبةالهلال.
کانت، ایمانوئل (1378). معنای تاریخ کلی در غایت جهانوطنی. ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی. نامۀ فلسفه، 6، 128-142
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۰). مشکات: جامعه و تاریخ از نگاه قرآن. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی (۱۳۷۷). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. ج 1-34. تهران: صدرا.
ــــــــــــــــ (۱۳۷۸). یادداشتهای استاد مطهری. ج 1-15. تهران: صدرا.
نصیرالدین طوسی (۱۳۸۷). اخلاق ناصری. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
واترز، مالکوم (۱۳۷۹). جهانیشدن. ترجمۀ اسماعیل مردانی گیوی و سیاوش مریدی. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
Bevir, M. (2010). Encyclopedia of political theory. California: Sage Publications.
Held, D. (2010). Cosmopolitanism: ideals and realities. Cambridge: Polity Press.
Heywood, A. (2013). Politics (4th ed.). New York: Palgrave Macmillan.
Heywood, A. (2017). Political ideologies: An introduction (6th ed.). London: Palgrave Macmillan.
Nussbaum, M. (2005). Beyond the social contract: capabilities and global justice. In The political philosophy of cosmopolitanism, edited by G. Brock & H. Brighouse, 196-218. Cambridge: Cambridge University Press.
Sutch, P., & Elias, J. (2007). The basic: international relations. London: Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 228 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207 |