پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,513 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,129,935 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,236,564 |
غم غربت و کودکی و نوجوانی در دیوان دانش مشهدی | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 27، آذر 1401، صفحه 47-64 اصل مقاله (477.68 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.326037.1691 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس صالحیان کبیر* 1؛ سید حسین شهاب رضوی2؛ عزیزالله توکلی کافی‌آبادی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف این پژوهش بررسی غم غربت و کودکی و نوجوانی در دیوان میررضی شاعر سرشناس قرن یازدهم در دوران حکومت سلسله صفویه است. دودمانی که با شرایطی که بوجود آورد، بسیاری از شاعران آن روزگار را به مهاجرت به هندوستان و تجربه دوری از وطن واداشت. غم غربت به عنوان یک حالت روان‌شناختی زمانی روی می‌دهد که انسان با فقدان عنصری مادی یا معنوی دچار پریشانی و خلاء روانی گردد. دلیل این حس نوستالژیک که همراه با حسرت نسبت به وقایع و اتفاقات گذشته است؛ می‌تواند دلایل گوناگونی از جمله دوری از وطن، یادآوری گذشته‌های خوب، شور و نشاط جوانی، از دست دادن عزیزان خود یا دیگر اتفاقات شیرین زندگی در گذشته باشد. با توجه به مهاجرت اجباری شاعر به خطه هندوستان و دوری از وطن این احساس عاطفی غربت و یادآوری دوران جوانی به شعر او حال و هوای احساسی‌تری بخشیده و حس تعلق به موطن و زادگاه را برجسته کرده است. مفهوم وطن در شعر او اگرچه فراتر از شهر و روستای زادگاه است اما رویکرد او به وطن تماماً جنبه خاطرات فردی دارد و از احساس و خاطره جمعی و نوستالژی اجتماعی در دیوان او موردی مشاهده نمی‌شود. آنچه احساسات او را بر می انگیزد، خاطرات خوش گذشته از زندگی در ایران و حسرت دوری از خاک وطن و اشتیاق فراوان او در بازگشت به وطن و سرزمین آرزوهاست. روشی که در این پژوهش اتخاذ گردیده، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر ارزیابی کمی است. به این گونه که با مطالعه و گزینش اشعار بر اساس موضوع مورد بحث، طرز بیان و نحوه پرداخت او به غم غربت و خاطرات کودکی و نوجوانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهاجرت و تبعاتی که می‌تواند در دوران میانسالی و کهنسالی گریبانگیر هر فردی باشد در اشعار میررضی دیده و بدان پرداخته شده است. یادکرد گذشته در شعر او به زیباترین تصاویر ممکن با بضاعت شاعر، رخ نموده و البته که تحسر و دریغ اندوهناکی نیز دارد که مخاطب شاعر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در فرجام به این نتیجه می‌رسیم که میررضی در شعر خود با پرداختن به غم غربت و حسرت ناشی از دوری از وطن، بخش قابل توجهی از تعابیر شعری خود را به آنها اختصاص و تجربیاتی را که کاملاً هم فردی است در شعر خویش بازتاب بخشیده است. شناخت شاعرانی از این طبقه بخشی از فرهنگ ملی ماست و دقت نظر در آثار آنان در ارائه یک تصویر واضح از عصر شاعر بسیار سودمند تواند بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غم غربت؛ کودکی و نوجوانی؛ وطن؛ میررضی دانش مشهدی | ||
| مراجع | ||
|
آقازاده، راضیه (1397)، «نگاهی به بدیع معنوی در دیوان میررضی دانش مشهدی»، سومین همایش ملی زبان و ادبیات و بازشناسی مشاهیر و مفاخر، مشهد مقدس.
جلالی کندلجی، مریم؛ پروین‌دخت مشهور و اکبر شعبانی (1397)، «غم غربت در دفتر اول و دوم مثنوی معنوی»، ادبیات فارسی، ش 39، 177-198.
دانش مشهدی، میررضی (1378)، دیوان اشعار، تصحیح محمد قهرمان، مشهد، مؤسسه پژوهش و مطالعات عاشورا.
ذاکرالحسینی، محسن (1383)، «واژگان نسخه‌شناسی: اصطلاحات نسخه‌پردازی، خوشنویس و صورتگری در دیوان دانش مشهدی (سدۀ11ق)»، نامۀ بهارستان، ش 9 و 10، 145-152.
رضوی، سیدمسعود (1391)، «غریب ملک بهار؛ دربارۀ زندگی و سروده‌های میررضی دانش مشهدی»، اطلاعات حکمت و معرفت، سال 7، ش 5، 64-66.
شریفیان، مهدی (1385) «بررسی فرآیند نوستالژی در شعر معاصر (بر اساس اشعار نیمایوشیج و مهدی اخوان ثالث)»، کاوش نامه، سال 7، ش 12، 33-61.
شریفیان، مهدی (1387)، «بررسی فرایند نوستالژی غم غربت در اشعار فریدون مشیری»، علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، سال 18، ش 68، 83-64.
ـــــــــــــ و شریف تیموری (1385) «بررسی فرایند نوستالژی در شعر معاصر فارسی (بر اساس اشعار نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث)»، کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، ش 12، 62-33.
شریفیان، مهدی (1386)، «بررسی فرآیند نوستالژی غم غربت در اشعار فریدون مشیری»، علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، ش 68 و 69، 63-86.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1381)، «وطن و جلوه‌گری‌های آن در شعر فارسی»، یاد، ش 63-66، 169-175.
عالی عباسی آباد ، یوسف (1387)، «غم غربت در شعر معاصر»، گوهر گویا، سال 2، ش 6، 155-180.
عدل پرور، لیلا (1397)، «بررسی تلمیحات و اشارات دیوان سیدرضی دانش مشهدی»، سومین همایش ملی زبان و ادبیات و بازشناسی مشاهیر و مفاخر، مشهد مقدس.
علیزاده، ناصر و عباس باقی‌نژاد (1391)، «قیصر امین‌پور و رویکرد نوستالژیک»، شعرپژوهی، ش 12، ۱75-2۰4.
گلچین معانی، احمد (1369)، کاروان هند، مشهد، آستان قدس رضوی.
مصفا، محمدجعفر (1384)، رابطه، چ 2، تهران، نگاه.
موسوی، سیدکاظم و حسین شمسی (1390) «نوستالژی در اشعار سنایی»، نشریه مطالعات و تحقیقات ادبی، شماره 16، از 169 تا 198.
موسوی، سیدکاظم؛ جهانگیر صفری و شهربانو سلایی (۱۳۹۱) «غم غربت در اشعار منوچهر آتشی»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، ش ۱۹، ۱۴۵-۱۶۶.
نظمی تبریزی (1363)، دویست سخنور، تهران، علمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 200 |
||