پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,245 |
| تعداد مقالات | 67,896 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,548,911 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,320,072 |
پیدایی خط افق در نقاشی با نگاه به سفال نگاره های سلجوقی تا نسخه نگاره های ایلخانی | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 8، دوره 28، شماره 2، تیر 1402، صفحه 97-109 اصل مقاله (2.84 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2023.355943.667070 | ||
| نویسنده | ||
| مریم کشمیری* | ||
| استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| خط افق به ویژه در طبیعت نمایی، همچون شیرازه ای آسمان را به زمین میپیوندد و هرآنچه را در این فضاست، به شیوهای منطقی، جایگیر می سازد. گرچه امروز، بازنمایی خط افق در نقاشی آسان می‌نماید؛ بررسی نسخه نگاره های پیشاتیموری، تکاپوهای هنرمندان را در رسیدن به چهارچوبی برای بازنمایی روشمندِ عناصر بصری، بدون سردرگمی در فضای آسمان‌ـ‌‌زمین بازمی‌نماید. پژوهش کنونی با کنکاش در آثار سده های 5ـ8هـ میکوشد روند پیدایی و چهارچوب های ترسیمی خط افق، نیز جنبه هایی از کارآمدی آن را در نقاشی ایرانی آشکار سازد. بازخوانی نگاره های ایرانی برپایۀ چهارچوب های منطقی و فهمپذیر هندسی، چگونگی صورت یابی و معناپذیری آنها را دستیافتنی میسازد و این هنر را از پدیدهای دیگرجهانی به سپهر ادراکی بینندۀ امروز میآورد. پژوهش نشان میدهد در نخستین آثار، مرزبندی فضای آسمان و زمین صورت نمی گرفته و فضای تصویر، معلق بوده است. سپس، هنرمندان کوشیده اند این فضا را با ترسیم مرز آسمان(خط آسمان) و گاه مشخص نمودن حدود آبگیرها (ترازهای آبگیر) به سامان آورند. بهرهگیری از کادرهای پایین نقاشی در جایگاه تراز (کادرـترازها) و سپس پرداخت پهنۀ زمین (خط زمین) گام های بعدی ایشان بود؛ تا سرانجام در نسخههای ایلخانی، خط افق پدیدار شد و سامان یابی و گسترش ژرفناکی نقاشی ایرانی را ممکن ساخت. پژوهش به شیوۀ توصیفیـ تحلیلی و با جستجویِ افزونبر 30 نمونۀ سفالینه و 300 نسخه نگاره از 40 نسخه برجستۀ سده های یادشده، پیش میرود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقاشی ایرانی؛ سفال نگاره های سلجوقی؛ مکتب بغداد؛ نقاشی ایلخانی؛ خط افق؛ فضای تصویر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Appearance of the Horizon Line in Persian Painting Based on the Illustrations on both Ceramics and manuscripts from Seljuk to Ilkhanid Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Keshmiri | ||
| Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The horizon line is the most important element in landscape paintings and demarcates the sky and the ground. The horizon line organizes all the visual items in, both the sky and the ground sections in the picture, logically. Although drawing the horizon line is a common method in painting nowadays, analyzing pre-Timurid illustrated Persian or Arabic manuscripts revels that the artists did not know about the efficiency of the line at the beginning in 11th century. Therefore, in these paintings, both on the ceramics and in the Persian or Arabic illustrated manuscripts, the visual elements are observed suspended and weightless. Up until late 14th century when Ilkhanid School emerged in Tabriz, Persian painters used to test various drawing styles to find and regulate a specific method that enabled them to arrange the visual elements in the areas of sky and ground and eliminate the suspension and weightlessness in the space of their paintings. They invented several methods that particularly have survived in the illustrated Arabic and Persian manuscripts. These illustrated manuscripts enable us to discuss the innovative methods of Persian painters. Including the sky line, the basin level, the frame-level and the ground line are the most frequent methods used in these manuscripts. Finally, in the 14th-century-Tabrizid manuscripts, the horizon line appeared. Achieving this appearance, the Persian picture space both in the ground and sky expanded logically; as a result, the visual elements in these spaces started to seem more grounded and as if possessing weight; diverse visual levels were arranged on the ground and the vertical perspective emerged. This article focuses on the details of those primitive methods mentioned above, which led to the appearance of the horizon line and the results of this. The article analyzes more than 30 illustrated ceramics and 300 paintings in 40 remarkable manuscripts from the 11th to the 14th centuries and concludes that: In the sky-line method, a blue curved part was used in the highest section of the painting as the sky. In some paintings, a line near the picture frame in the lowest section of the painting made the second part represent the ground. Between two parts, the largest segment of the painting used to get located where in all the visual elements look undecided and pending. In the basin-level method, the most important part of the painting is a basin that is represented by a blue surface decorated by plants and rubbles. Other visual elements are arranged around the basin. In the frame-level method, the lowest part of the frame picture, as the ground level, carries the visual elements. In this method, the biggest part of the painting forms an unaffected background. Because of this background, the represented space does not have any perspective. The ground-line is the most practical method. In this, the narrow surface, almost colored dark green, a little above the bottom line of the frame picture plays the role of the ground and caries all the visual elements. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Persian Painting, Seljuk Ceramics, Baghdad School, Ilkhanid Painting, Horizon Line, Picture Space | ||
| مراجع | ||
|
آژند، یعقوب(1384)، «منظرهپردازی در نگارگری ایران»، خیالشرقی(2)، 25ـ14.
آژند، یعقوب(1387)، مکتب نگارگری شیراز، تهران: فرهنگستان هنر. آقائی، عبدالله و پیراوی ونک، مرضیه(1393)، «متافیزیک مواجهه فضا در تماس نگارگری با نقاشی رنسانس»، متافیزیک، 6(18)، 48ـ33.
بویس، مری(1377)، چکیدۀ تاریخ کیش زرتشت، برگردان همایون صنعتی زاده، تهران: صفیعلیشاه. بیرونی خوارزمی، ابوریحان محمدبن احمد(1352)، التفهیم لأوائل صناعه التنجیم، با تعلیقات جلال الدین همایی، تهران: انجمن آثار ملی.
بی نام(1381)، کتاب سوم دینکرد، بخش نخست، ویراستۀ فریدون فضیلت، تهران: انتشارات فرهنگ دهخدا.
بینام(1384)، کتاب سوم دینکرد، بخش دوم، ویراستۀ فریدون فضیلت، تهران: مهرآیین.
بینام(1385)، اوستا، دورۀ دوجلدی، پژوهش جلیل دوستخواه، تهران: مروارید.
بینیون، لورنس و همکاران(1396)، تاریخ تحلیلی هنر نگارگری ایرانی، برگردان محمد ایرانمنش، تهران: امیرکبیر.
تجویدی، اکبر(1382)، «نقاشی ایرانی از کهنترین زمان تا دوره صفویه»، هنر(57)، 65ـ54.
تجویدی، اکبر(1386)، نگاهی به هنر نقاشی ایران از آغاز تا سدۀ دهم هجری، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خواجه منجم وابکنوی، شمسالدین محمد (848ق)، زیج محقق سلطانی علی اصول الرصد ایلخانی، نسخۀ خطی، دسترسی به تاریخ 20 آذر 1401 به آدرسِ: https://noorlib.ir/book/view/35552?viewType=pdf.
دهخدا، علی اکبر(1377)، لغتنامۀ دهخدا، مجموعۀ 15جلدی، زیرنظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
عکاشه، ثروت(1390)، نگارگری اسلامی، برگردان غلامرضا تهامی، تهران: حوزه هنری.
فرنبغ دادگی(1380)، بندهشن، گزارنده: مهرداد بهار، تهران: توس.
کاتب خوارزمی، محمدبن احمد(1347)، مفاتیحالعلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
کشمیری، مریم و رهبرنیا، زهرا(1398)، «نگرشی بر ژرفانمایی (پرسپکتیو) در نگارگری ایرانی برپایۀ آرای ابن هیثم در المناظر»، هنرهای زیباـهنرهای تجسمی، 24(4)، 90ـ77.
کشمیری، مریم(1402الف)، «بازسازی ویژگیهای نقاشی پیشاسلجوقی برپایۀ سفالینه های گلاب های نیشابور (سفال سامانی)»، پژوهشنامۀ خراسان بزرگ، 13(50).
کشمیری، مریم(1402ب)، «بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی»، مبانی نظری هنرهای تجسمی، 8(2)، پیاپی16.
کنبای، شیلا(1382)، نقاشی ایرانی، برگردان مهدی حسینی، تهران: دانشگاه هنر.
کونل، ارنست(1387)، «تاریخچۀ نقاشی مینیاتور و طراحی»، برگردان پرویز مرزبان، در: سیری در هنر ایران، ج.5، آرتور پوپ و فیلیس اکرمن، ویراستۀ سیروس پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
گری، بازیل(1392)، نقاشی ایرانی، برگردان عربعلی شروه، تهران: دنیای نو.
مصفا، ابوالفضل(1357)، فرهنگ اصطلاحات نجومی همراه با واژه های کیهانی در شعر فارسی، تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران. ابن الهیثم، علیبن حسن(1983)، کتاب المناظر، المقالات 1ـ2ـ3، حققها و راجعها علی الترجمه اللاتینیه: عبدالحمید صبره، کویت: المجلس الوطنی للثقافه و الفنون و الآداب.
کاتب خوارزمی، محمدبن احمد(2008)، مفاتیح العلوم، عبدالأمیر اعسم، بیروت: دارالمناهل. Arnold, Thomas Walker(1924), Survivals of Sasanian and Manichaean Art in Persian Painting, Oxford University Press. Blair, Sheila S.(2008), "A Brief Biography of Abu Zayd", Muqarnas, Vol.25, 155-176 Damisch, Hubert(1994), The Origine of Perspective, translated by: John Goodman, London: The MIT Press. Raynaud, Dominique(2014), Optics and the Rise of Perspective, The Bardwell Press, London. URL1:https://shahnameh.fitzmuseum.cam.ac.uk/explore/objects/no-16-bowl-showing-bahram-gur-hunting-with-azadeh[2022/10/1] URL2: https://id.smb.museum/object/1849702/fragment-schale[2022/10/1] URL3:https://www.davidmus.dk/en/collections/islamic/dynasties/seljuks/art/1-1966[2022/10/1] URL4:https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc31686q[2022/10/1] URL5:https://mkeshmiri.blogsky.com/1397/07/23/post-64/[2022/10/1] URL6: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1945-1017-261[2022/10/1] URL7:https://collections.mfa.org/objects/22195/bowl-with-figural-decoration?ctx=10304b43-e742-4f08-9c4b-befe3b591409&idx=0[2022/10/2] URL8:https://www.davidmus.dk/en/collections/islamic/dynasties/seljuks/art/isl-64[2022/10/2] URL9:https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc33119d[2022/10/2] URL10:http://warfare.6te.net/Turk/Kitab_al-Diryaq-13C-2-large-uncropped.htm[2022/10/2] URL11:https://digital.bodleian.ox.ac.uk/objects/1104b92d-4424-477d-b8f3-1899a08573df/surfaces/c171daf5-f471-4551-9917-8db75f9b6ec2/[2022/10/15] URL12:https://www.metmuseum.org/art/collection/search/451389[2022/10/15] URL13: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/642363[2022/10/22] URL14:https://images.is.ed.ac.uk/luna/servlet/view/search/what/Or.Ms.20?q=Jami%27+al-[2022/10/29] URL15:https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc328777[2022/11/5] URL16:https://www.davidmus.dk/en/collections/islamic/materials/miniatures/art/5-1997[2022/11/5] URL17:https://digital.bodleian.ox.ac.uk/objects/5c9da286-6a02-406c-b990-0896b8ddbbb0/surfaces/2604c5d1-cab4-4818-8333-a0089be4087a/[2022/11/5] URL18: https://libraryblogs.is.ed.ac.uk/diu/2016/05/12/al-biruni-live-on-luna/[2022/11/12] URL19:http://ica.themorgan.org/manuscript/thumbs/77363[2022/11/12] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 213 |
||