پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,687,960 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,917,011 |
مقایسۀ شمایل‌شناختی انگارۀ شکار میترا در دیوارنگارۀ دورااروپوس و نقش‌برجستۀ شاه شکارگر در تاق بستان | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 6، دوره 12، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 59-78 اصل مقاله (1008.73 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.340039.1097 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی قادرنژاد حمامیان* 1؛ عبدالله آقائی2 | ||
| 1دکتری پژوهش هنر دانشگاه هنر، اصفهان، ایران: | ||
| 2استادیار گروه هنرهای تجسمی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شکار از نخستین اعمالی است که بشر در طول تاریخ خود همواره سعی در تصویر آن داشته‌است. در ایران باستان شکار نقش دینی و آیینی داشته و از جایگاه مهمی برخوردار بوده‌است. در این میان، میترائیسم یکی از ادیانی است که به انگارۀ شکار از راه تصویر کردن آن استمرار بخشیده‌است. یکی از این تصاویر، صحنۀ شکار میترا در مهرابۀ دورااروپوس است. تکرار این انگاره را در تاق بستان در صحنۀ شکار شاه شاهد هستیم. در مقالۀ حاضر، برای مطالعۀ استمرار انگارۀ صحنۀ شکار (میترای شکارگر به شاه شکارگر)، از رویکرد شمایل‌شناسی اروین پانوفسکی استفاده می‌کنیم. باید گفت استمرار و تکرار تصویر، منطق درونی شمایل‌شناسی است. پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است که چرا نقش‌برجستۀ شاه شکارگر در تاق بستان تداوم یا استمرار مفهومی همان انگارۀ میترای شکارگر در نقاشی دیواری دورااروپوس است؟ روش تحقیق در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است و مطالب به طریق اَسنادی و کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. با توجه به دو تصویر مطالعه‌شده، می‌توان گفت انگارۀ شکار، عملی با هدف نمایش مبارزه بین میترا ـ شاه و غلبه بر نیروهای شر بوده‌است و در این راه اعمالی چون آموزش اصول اشرافی‌گری، طی کردن مراحل جوانی ـ عیاری، عمل قربانی، کشتن گراز و نماد همراه آن، پیوسته با عمل شکار هستند. مطالعه شمایل‌شناختی انگارۀ شکار نشان می‌دهد مفهوم شکار در کنار اینکه واجد ارزش تاریخی، فرهنگی، دینی ـ سیاسی است، از معنای صِرف آن فراتر رفته و در طول زمان استمرار یافته و در تصاویر دوره‌های مختلف ازجمله در تاق بستان تکرار شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شمایل‌شناسی؛ شکار؛ دیوارنگارۀ دورااروپوس؛ میترا؛ نقش‌برجستۀ تاق بستان | ||
| مراجع | ||
منابعالیاده، میرچا (1376)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، سروش.
اولانسی، دیوید (1396)، پژوهشی نو در میتراپرستی، ترجمۀ مریم امینی، تهران، چشمه.
پاکباز، رویین (1387)، نقاشی ایران (از دیرباز تا امروز)، تهران، زرین و سیمین.
پوپ، آرتور (1384)، شاهکارهای هنر ایران، ترجمۀ پرویز ناتل خانلری، تهران، علمی و فرهنگی.
پورداوود، ابراهیم (1377)، یشتها، 2جلد، تهران، اساطیر.
کخ، هاید ماری (1383)، از زبان داریوش، ترجمۀ پرویز رجبی، تهران، کارنگ.
کریستن‌سن، آرتور (1385)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران، صدای معاصر.
گرشویچ، الیا (1374)، ملاحظات ریشه‌شناختی دربارۀ واژه‌های فارسی «مه»، «نخجیر»، «بیگانه» و «بیمار»، ترجمۀ بهمن سرکارتی، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 3، صفحات 26ـ32.
مختاریان، بهار (1385)، میره و پیوند آن با جوانمردان و عیاران، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 29، صفحات 88ـ98.
ـــــــــــــ (1389)، درآمدی بر ساختار اسطوره‌ای شاهنامه، تهران، آگه.
ـــــــــــــ (1395)، نظریه و روش در تحلیل و تفسیر تصویر، مجلۀ چیدمان، سال 5، شمارۀ 14، صفحات 24ـ32.
نصری، امیر (1388)، حکمت شمایل‌های مسیحی، تهران، چشمه.
ـــــــــــ (1397)، تصویر و کلمه: رویکردهایی به آیکون‌شناسی، تهران، چشمه.
لویبرول، لوسین (1400)، کارکردهای ذهنی در جوامع عقب‌مانده، ترجمۀ یدالله موقن، تهران، هرمس.
ورمازرن، مارتین (1393)، آیین میترا، ترجمۀ بزرگ نادرزاد، تهران، چشمه.
ویدن‌گرن، گئو (1393)، پژ.هشی در خرقۀ درویشان و دلق صوفیان، ترجمه و تحقیق بهار مختاریان، تهران، آگه.
ـــــــــــــ (1391)، فئودالیسم در ایران باستان، ترجمۀ هوشنگ صادقی، تهران، کتاب آمه.
هدایت، صادق (1342)، زند وهومن‌یسن و کارنامۀ اردشیر بابکان، تهران، امیرکبیر.
هینتس، والتر (1371)، دنیای گمشدۀ عیلام، ترجمۀ فیروز فیروزنیا، تهران، علمی و فرهنگی.
هینلز، جان (1383)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ باجلان فرخی، تهران، اساطیر.
Baird, Jennifer, 2018, DuraـEuropos, Bloomsbury Publishing, London.
Compos Mendez, Israel, 2006, Continuity and Change in the cult of Mithra, Mithras Journal: an academic and religious of Greek, Roman and Persian Studies.
D'Alleva, Anne, 2005, Methods & Theories of Art History, London: Laurence King Publishing.
Diers, Michael, 1995, Warburg and the Warburgian Tradition of cultural History, trns: Thomas Girst and Dorothea von Moltke, New German Critique, No. 65, Cultural Studies, pp. 59ـ73.
Dirven, Lucinda, 2016, A New Interpretation of the Mounted Hunters in the Mithraeum of DuraـEuropos, in: Heyn, Maura k., Steinsapir, Ann Irvine, Icon, Cult, and Context, Cotsen Institute of Archaeology Press.
Holly, Michael Ann, 1984, Panofsky and the Foundations of Art History, Cornell University Press, Ithaca and London.
Howard, Seymour, 1996, On Iconology, Intention, Images, and Myths of Meaning, Artibus et Historiae, Vol. 17, No. 34.
James, Simon, 2019, The Roman Military Base at DuraـEuropos, United Kingdom, Oxford University Press.
Kraeling, Carl, 1957, The Excavation in DuraـEuropos, The Synagogue final report VIII, Yale University and te French Academy of Inscriptions and Letters.
Panofsky, Erwin, 1955, Meaning in the Visual Arts, Garden City, N. Y, Anchor Books.
Panofsky, Erwin, 1972, Studies in Iconology: Humanistic Themes in the Art of Renaissance, New York: Harper & Row, Icon edition.
Shapur Shahbazi, A. 2012, Hunting in Iran in the preـIslamic Period, Encyclopedia Iranica, XII/6, pp. 577ـ58.
Shin, UnـChol, 1990, Panofsky, Polanyi, and Intrinsic Meaning, The Journal of Aesthetic Education. Vol. 24, No. 4.
Sinziana, Laura, 2019, Symbolism and artistic representations of God Mithras in Greekـroman world, Editura Muzicala, no. 1, p. 251ـ 256.
Venco, Roberta Ricarccardi, 1996, Wall Painting from Building A at Hatra, Iranica Antiqua, Vol. 31, pp. 147ـ 165.
Waele, An De, 2004, The Figurative Wall Painting of the Sasanian Period from Iran, Iraq and Syria, Iranica Antiqua, Vol 39. Pp. 339ـ381.
Waele, An De, 2009, Sasanian Wall Painting, Encyclopedia Iranica. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 321 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب