پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,511,620 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,003 |
تطبیق شخصیت «حاجی‌فیروز» در فرهنگ عامۀ ایران و کهن‌الگوها بر پایۀ نظریات یونگ | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 4، دوره 12، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 21-37 اصل مقاله (471.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.344638.1122 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه زینلی گلنابادی1؛ نرگس ذاکر جعفری* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان | ||
| 2گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ظهور پیام‌آوران بهاری در میان نشانه‌های سال جدید فرهنگ ایرانیان اهمیت ویژه‌ای دارد. سال‌هاست «حاجی‌فیروز» به‌عنوان پیک بهاری شهرها، به‌ویژه شهر تهران، شناخته شده‌است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگی‌های شخصیت حاجی‌فیروز و خوانش کهن‌الگویی از او با استناد به نظریات روان‌شناختی یونگ است. در مباحث مربوط به روان‌کاوی و روان‌شناسی شخصیت یونگ، از مبحثی با عنوان «کهن‌الگوها» یاد می‌شود. این عناصر با آنکه در ضمیر ناخودآگاه جمعی انسان قرار دارند، نشانه‌هایی در خودآگاه بروز می‌دهند که سبب شناخته شدن نوع کهن‌الگو می‌شود و این شناخت خوانش نمادها و رمزورازهای ذهن و طبیعت را برای بشر ممکن ساخته‌است. در این پژوهش، با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و نمادها و نشانه‌های حاجی‌فیروز، به مقایسۀ آن با کهن‌الگوهای یونگ پرداخته شده‌است. تحقیق حاضر در تلاش است به این پرسش‌ها پاسخ دهد: دلیل تداوم حیات حاجی‌فیروز چیست؟ شخصیت حاجی‌فیروز چقدر با چهارچوب کهن‌الگوهای یونگ هم‌پوشانی دارد؟. طبق یافته‌های تحقیق حاضر، بیشترین تطبیق حاجی‌فیروز و کهن‌الگوهای یونگ را می‌توان در کهن‌الگوی «خویشتن» جست‌وجو کرد؛ ویژگی‌هایی چون تکرارشوندگی، نماد هندسی ماندالا و ارتباطش با دایرۀ زنگی، نماد حیوانی مار و جاودانگی و ارتباط آن با کلاه حاجی‌فیروز، ویژگی جمع اضداد و تقابل‌های دوگانه، در این مورد تأمل‌برانگیز هستند. نگاه دقیق به شخصیت حاجی‌فیروز و زمان حضورش در جامعه و پیامی که دارد نشان می‌دهد که وی نیز مانند توصیفاتی که یونگ از کهن‌الگوی خویشتن و همچنین مشخصات کلی اساطیر دارد، مطابقت دارد و با گذر از دنیای کهن‌الگوهایی چون «آنیما» و «سایه» و «نقاب»، به کهن‌الگوی خویشتن و جایگاه فردیت دست یافته‌است. این مطالعه نشان می‌دهد حاجی‌فیروز می‌تواند در چهارچوب علمی اسطوره قرار گیرد و به همین دلیل است که با وجود تحولات عمیق فرهنگی و سیاسی در طول تاریخ، در ضمیر ناخودآگاه جمعی ایرانیان حیات داشته و بروزش در جهان عینی فرهنگ ایرانی تاکنون ادامه یافته‌است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای است که با رویکردی کیفی و به شیوة تحلیلی ـ توصیفی انجام شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نوروز؛ حاجی‌فیروز؛ اسطوره؛ کهن‌الگو؛ گوستاو یونگ؛ فرهنگ عامه | ||
| مراجع | ||
|
منابع
ادریسی، مهری (1383)، آیین سوگ سیاوش در نوروز، پیک نور، شمارۀ 6، صفحات 2ـ12.
اسمعلی‌پور، مریم؛ محمدی، علی (1393)، بررسی تطبیقی کهن‌الگوی سایه در آرای یونگ و ردپای آن در غزل‌های مولانا، مطالعات عرفانی، شمارۀ 19، صفحات 5ـ28.
الیاده، میرچا (1390)، اسطورۀ بازگشت جاودانه، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران، طهوری.
ایرانی‌صفت، زهرا (1393)، نقد هنری، تهران، ماهان.
برومند، سعید (1377)، نوروز جمشید، تهران، توس.
بوعذار، صالح و همکاران (1399)، فرایند فردیت در منظومۀ خورشید و مه‌پاره براساس نظریۀ کهن‌الگویی یونگ، فصلنامۀ فرهنگ و ادب عامه، سال 8، شمارۀ 33، صفحات 215ـ244.
بهار، مهرداد (1362)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران، توس.
پالمر، مایکل (1385)، فروید، یونگ و دین، ترجمۀ محمد دهگانپور و غلامرضا محمدی، تهران، رشد.
پورحسن، نیایش (1388)، حاجی فیروز ـ پرفورمنس، نمایش، شمارۀ 125، صفحات 42ـ47.
پهلوان، کیوان (1397)، دف و دایره: در تاریخ ادبیات ایران، در ادبیات فارسی، در جهان ایرانی، تهران، آرون.
توانا، محمدعلی؛ آذرکمند، فرزاد (1395)، کهن‌الگوها و اسطوره‌های سیاسی عصر مدرن: براساس چارچوب نظری کارل گوستاو یونگ، پژوهش‌های سیاست نظری، سال 8، شمارۀ 20، صفحات 1ـ27.
خرد، مهدی (1395)، فرهنگ و هنر و ادبیات ایران و جهان، چاپ 3، تهران، نظام‌الملک.
خسروی، اشرف (1399)، شاهنامه، انتشارات علمی از دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی یونگ، چاپ 3، تهران، علمی و فرهنگی.
رابرت‌سون، رابین (1398)، یونگ‌شناسی کاربردی، ترجمۀ ساره سرگلزایی، چاپ 8، تهران، بنیاد فرهنگ زندگی.
ردموند، لین (1386)، آن‌هنگام که دایره‌نوازان زن بودند، ترجمۀ کیوان پهلوان و محمد ریاحی، تهران، ماهور.
رسمی، عاتکه (1399)، نقد کهن‌الگویی سایه و نقاب در منظومۀ کوراوغلی، دو فصلنامۀ ادبیات پهلوانی، سال 4، شمارۀ 7، صفحات 99ـ126.
رسولی، سمیه؛ یوزباشی، عطیه (1399)، مطالعۀ تطبیقی قوۀ خیال در اسطورۀ گیل‌گمش و افسانۀ اسکندر برطبق نظریۀ یونگ، فصلنامۀ مطالعات تطبیقی در ادبیات، سال 14، شمارۀ 56، صفحات 403ـ430.
ستاری، جلال (1374)، یونگ دانا یا راز آشنا، کلک، شمارۀ 71، صفحات 124ـ136.
سیاسی، علی‌اکبر (1388)، نظریه‌های شخصیت یا مکاتب روان‌شناسی، چاپ 12، تهران، دانشگاه تهران.
شایسته‌‌رخ، الهه (1395)، حاجی‌فیروز پیام‌آور بهار، فرهنگ و مردم ایران، شمارۀ 44، صفحات 55ـ74.
خواجه نظام‌الملک طوسی (1344)، سیاست‌نامه، به تصحیح محمد قزوینی، تهران، زواره.
عبدالملکی، سعید (1387)، انسان نقابدار، انسان بی‌نقاب، فصلنامۀ بهداشت روان، شمارۀ 23، صفحات 41ـ45.
عطار، فریدالدین (1365)، تذکره‌الاولیا، به تصحیح امیر توکلی، تهران، بهزاد.
فضایلی، سودابه (1387)، فیروز مقدس: بحثی در نمادشناسی حاجی‌فیروز طلایه‌دار بهار، آزما، شمارۀ 64، صفحات 6ـ9.
مورونو، آنتونیو (1392)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، تهران، مرکز.
مخبر، عباس (1398)، مبانی اسطوره‌شناسی، چاپ 4، تهران، مرکز.
وانسیا، جان (1397)، سنت شفاهی به‌مثابۀ تاریخ، ترجمۀ فرهاد برادران، تهران، مورخان.
واشقانی فرهانی، ابراهیم (1395)، تحلیل اسطورۀ کیومرث براساس نظریۀ روان‌شناسی شخصیت یونگ، دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال 24، شمارۀ80، صفحات 273ـ300.
هال، جیمز (1383)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران، فرهنگ معاصر.
یاوری، حورا (1386)، روان‌کاوی ادبیات، تهران، سخن.
یونگ، کارل گوستاو (1368)، چهار صور مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، تهران، معاونت فرهنگی آستان قدس.
ــــــــــــــــــ (1374)، دربارۀ ماهیت روان و انرژی آن، ترجمۀ پرویز امیدوار، تهران، بهجت.
ــــــــــــــــــ (1389)، انسان و سمبول‌هایش، ترجمۀ محمد سلطانیه، تهران، دیبا.
ــــــــــــــــــ (1392)، انسان و سمبول‌هایش، ترجمه محمد سلطانیه، تهران، جامی.
Hart, Ray L. (2000). Unfinished Man and the Imagination: Toward an ontology and a rhetoric of revelation, Westminster John Knox Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 407 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 369 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب