1گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه آزاد تهران شمال، ایران
3گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران؛ گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی،
چکیده
توجه به مفهوم فرهنگ معیشت از منظر قرآن کریم روش صحیح کسب و مصرف را برای انسان، نمایان ساخته و او را با آموزه های قرآنی در این مقوله آشنا می سازد. از آنجایی که دو گروه عالمان و حاکمان در صلاح و فساد و سرنوشت جامعه بسیار تأثیرگذارند، مطالعه و تبیین مدل معیشتی و پیگیری اصلاح رفتار ایشان بر اساس فرهنگ قرآنی معیشت، ضروری بوده و موضوعی کاربردی است. در این نوشتار سعی شده است، آنچه لازمۀ کسب و مصرف در معاش علما و اُمراست از آیات و روایات استخراج و مؤلفه های فرهنگ معیشت شان بیان شود تا مطالبه گری از ایشان نیز با استنادات قرآنی و روایی میسّر گردد. هنگامی که مبلّغ دین لباس حاکم جامعه را بر تن کرده و زمامدار جامعه از قشر روحانیت باشد اهمیت موضوع مضاعف شده و وظایف ایشان در امور معیشتی به مراتب بیشتر خواهد بود. لذا پژوهش نظری پیشرو، به روش تحلیلی- توصیفی، درصدد یافتن مؤلفه های فرهنگ معیشت حاکمان و مبلّغان دین و بررسی انطباق این دو قشر است.
1Department of Qur’an and Hadith Sciences, Northern Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran;
2Department of Qur’an and Hadith Sciences, Northern Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3Department of Qur’an and Hadith Sciences, Shahid Rajaee University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The concept of livelihood culture from the perspective of the Qur'an shows the correct method of business and consumption for human beings and acquaints them with the Qur’anic teachings in this category. Since two groups of religious scholars and rulers are influential in the interest, corruption, and destiny of society, studying and explaining the model of livelihood and pursuing the reform of their behavior, based on the Qur’anic culture of livelihood, seems to be necessary. This article aims to extract what is necessary for business and consumption in the livelihood of religious scholars and rulers from Qur’an and Hadith and express the components of their livelihood culture so that it is possible to demand from them based on Qur’anic citations and narrations. When the preacher of religion wears the dress of a ruler of society and so the ruler is selected among the clergy, the importance of the issue is doubled and so his duties in affairs of livelihood would be much more. Therefore, this theoretical research, through a descriptive-analytical method, seeks to find the components of the livelihood culture of rulers and preachers and then examine the compatibility of these social groups.
کلیدواژه‌ها [English]
The Holy Qur’an, Livelihood Culture, Rulers, Preachers of Religion
مراجع
منابع
قرآن کریم.
ابن ابی جمهور، محمد بن علی، عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة، تحقیق مجتبی عراقی، قم، مؤسسه سیدالشهداء(ع)، 1403.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه لابنابیالحدید، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، .1404
ابنبابویه، محمّدبنعلی، الأمالی، تحقیق قسم الدراسات الاسلامیة، قم، موسسه البعثه، 1417.
----------، کمالالدین و تمامالنعمة، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، نشر اسلامیه، 1395.
ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی، تحفالعقول عن آلالرسول(ع)، تحقیق علیاکبر غفّاری، قم، نشر جامعه مدرسین، 1404.
ابن فهد حلّی، احمد بن محمّد، عدة الداعی و نجاح الساعی، تصحیح احمد موحدی قمی، قم، دارالکتاب الإسلامی، 1407.
اخلاقی، سیده معصومه و صفری، نعمتالله، حیات اقتصادی امامان(ع) از صلح امام حسن(ع) تا آغاز غیبت صغری، قم/ مشهد، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه/ بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1393.
اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمّه فی معرفة الأئمة، تبریز، نشر بنیهاشمی، 1381.
افلاکیان، مجید، «مشاغل و حِرَف اصحاب و راویان ائمۀ اطهار(ع) تا پایان غیبت صغرا»، تاریخ اسلام در آینة پژوهش، سال 10، شمارة 2، 1393.
امانلو، حسین، «شاخصهای مطلوب سبک زندگی کارگزاران نظام مردمسالار دینی ایران»، پژوهشهای راهبردی سیاست، سال 4، شمارة 16، 1395.
ثقفی، ابراهیم بن محمّد، الغارات، تحقیق سید جلالالدین محدّث، تهران، انجمن آثار ملّی، 1395.
جزایری، سید نعمتالله، الأنوار النعمانیة، بیروت، دارالقاری، 1112.
15. ----------، النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404.
حرّ عاملی، محمد، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آلالبیت(ع)، 1409.
خطیبی، حسین، «آسیبشناسی دغدغههای معیشتی مبلّغان دین و راهکارهای برونرفت از آن»، آسیبپژوهی اجتماعی، قم، سال 1، شمارة 1، 1394.
دیلمی، حسن، ارشاد القلوب، قم، نشر شریف رضی، 1412.
راوندی کاشانی، فضل الله، النوادر، تحقیق و ترجمه احمد صادقی، تهران، بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور، 1376.
زمخشری، محمود بن عمر، ربیع الابرار و نصوص الاخبار، تحقیق عبدالامیر مهنا، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1412.
سید پورآذر، سید حسن، «مؤلفههای اخلاقی مصرف در سبک زندگی کارگزاران»، مطالعات سبک زندگی، تهران، شمارة 3، 1392.
شریفالرضی، محمد، نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، قم، نشر هجرت، 1414.
شعیری، محمد، جامع الاخبار، نجف، المطبعة الحیدریة، بیتا.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القران، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیه، 1374.
طبرسی، حسن بن فضل، مکارمالاخلاق، قم، نشر شریف رضی، 1370.
طوسی، محمد بن الحسن، تهذیبالاحکام، تحقیق و تصحیح حسن خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407.
عاملی، زینالدین، منیة المرید فی أدب المفید و المستفید، تحقیق رضا مختاری، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، 1374.
علیاکبری، محمدحسین، سیاستهای مالی امام علی(ع)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی حوزة علمیه، 1390.
علیدوست خراسانی، نورالله، منابع مالی اهلبیت(ع)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، 1391.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق هاشم رسولی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، 1380.
فهمیده وطندوست، زهرا، پایاننامه وظایف کارگزاران از دیدگاه امام علی(ع)، تهران، دانشکدة اصول دین، 1382.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، دارالکتاب، 1363.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1407.
