پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,957,667 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,630,344 |
گزارش یک ربایش (حلّ رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین روزبهان به‌وسیلۀ قطب‌الدّین‌محمّد جامی در حدیقةالحقیقه) | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1401، صفحه 141-162 اصل مقاله (564.68 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2023.349307.2105 | ||
| نویسنده | ||
| همایون شکری* | ||
| دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی-توصیفی، برای نخستین بار، مهمّ‌ترین جنبه‌های یک ربایش ادبی بررسی شده است؛ با این توضیح که قطب‌الدّین محمّد جامی، نوه و جانشین شیخ احمد جام، دو رسالۀ روزبهان (رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین) را ربوده و از ترکیب این دو اثر، کتاب حدیقةالحقیقه را ساخته است. در این پژوهش، ابتدا، به فرآیند شخصی‌سازی ربایش ادبی قطب‌الدّین پرداخته‌ایم و جنبه‌های مختلف این فرآیند را بررسی کرده‌ایم. قطب‌الدّین از بزرگان مورد تأیید خاندان شیخ جام خواسته است که تأیید کنند که محتوای حدیقه با شریعت مصطفوی مطابقت دارد. ما پس از نقد دیدگاه‌هایی که پیش از این به چرایی این درخواست پرداخته‌اند، امکان دیگری را در بازخوانی نیّت اصلی قطب‌الدّین مطرح کرده‌ایم. یکی از مهمّ‌ترین و چالش‌برانگیزترین مسائل در مقایسۀ دو رسالۀ روزبهان و اثر قطب‌الدّین، بررسی اختلاف دیدگاه‌های ایشان است. با بررسی و مقایسۀ آثار، مشخّص شد که این دو عارف در موضوعاتی متعدد دیدگاه‌های متفاوتی دارند. این امر موجبات تغییر ایدئولوژیک متن رساله‌های روزبهان را فراهم آورده است. در پژوهش حاضر به برخی از تغییرات ایدئولوژیک این ربایش ادبی نیز پرداخته‌ایم. با وجود اینکه ربایش ادبی محرز است، باید گفت که نسخه‌های حدیقه می‌تواند در تصحیح رساله‌های روزبهان مورد استفاده و استناد قرار بگیرد؛ بنا بر این ما کوشیده‌ایم مشخّص کنیم نزدیک‌ترین نسخه به نسخۀ مورد استفادۀ قطب‌الدّین کدام نسخه بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انتحال؛ ربایش ادبی؛ روزبهان؛ قطب‌الدّین محمّد جامی؛ رسالةالقدس؛ غلطات‌السّالکین؛ حدیقةالحقیقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Report a Plagiarism (Plagiarism of Risal al-Quds and Ghalatat al-Salekin by Qutb al-Din Jami in Hadiqa al-Haqiqah) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Homayon Shekari | ||
| PhD Graduate of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The purpose of writing this article is to report the different aspects of plagiarism. This plagiarism happened in the sixth century (A.H.) in the city of Torbat Jam in northeastern Iran. There, the successor and grandson of Sheikh Ahmad Jami, Qutb al-Din Muhammad Jami, stole two books from Rozbahan Baghli Shirazi (Rasala al-Quds and Ghalatat al-Salekin). Qutb al-Din Muhammad Jami was known among mystics and scholars of that time, and he was considered a mystical writer. Rozbahan lived before Qutbuddin. He is a great mystic. A mystic who has written more than fifty books. His books are taken all over Iran. It seems that Qutb al-Din was unaware of this issue. Qutb al-Din has included two books of Rozbahan in one volume and presented them to the audience under the name of Hadiqah al-Haqiyah. To start the work, it was necessary to determine who the books were written by. I have provided a lot of evidence to identify which author each book belongs to. In this article, I have determined with what tricks Qutb al-Din did this plagiarism. In order to hide his plagiarism, he asked the scholars of his time to confirm the authenticity of his writings. I have examined these confirmations from another point of view. I have also determined which manuscripts of Rozbahan's books he had access to. For this purpose, I have compared the manuscripts of the books. Qutb al-Din stole Rozbahan's books but did not agree with all his opinions. In the investigation of this plagiarism, I have examined the difference in the views of these two people. These differences can be called ideological differences. This article is done by descriptive analytical method. Examining and comparing Roozbahan's books with Qutb al-Din Muhammad's Hudiq al-Haqiq shows that he stole Rozbahan's Risal al-Quds and Ghalatat al-Salekin, with minor changes, and presented them in his own name. The concern of convincing the audience has caused Qutb al-Din to change some signs of dependency of Rozbahan's books and remove others in a process that we have called the process of personalization. The most important characteristics of personalization of the text are: removing Rozbahan's rejection, modifying some of his views, extensive quoting of poems attributed to Sheikh Jam's family, adding the text of Sheikh Jam's treatises and adding personal views; In addition, in order to stay away from the disciples' question, he has asked the elders approved by Sheikh Jam's family to confirm that the text of Hadiqa al-Haqiyah is in accordance with Mustafa's Shariah; But now we know that Qutb al-Din, in this way, sought to prove the dependence of this work on himself and remove the accusation of plagiarism. The issue of including the poems of Sheikh Jam and his family in Hadiqah is also one of the issues to consider. By comparing the poems in the treatises and Hadiqa, it became clear that Qutb al-Din did not follow the trust in attributing poems and attributed other people's poems to Sheikh Ahmad Jam. Based on this, the attribution of the poems to the narrators claimed by Qutb al-Din is seriously doubtful. Some changes applied in the course of this plagiarism have gone beyond a simple difference and can be called an ideological difference. Differences in topics such as al-Tabas, unity, hearing, the expression of mystical experiences and the issue of vision are among these ideological differences. The revelation of this plagirismalso helps to examine the etymology of Rozbahan treatises. In this way, by examining the degree of correspondence between the versions of Risal al-Quds and Ghalatat al-Salekin with Hadiqa al-Haqiqah, we can approach the original version of Rozbahan's treatises. In the review of the versions, it was found that version "A", which was written in 817-822 A.H., is the closest version to the versions of Hadiqa al-Haqiqah and the closest version to the version approved by Rozbahan. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Plagiarism, Rozbahan, Qoutb al-Din Mohammad Jami, Risala al-Quds, Ghalatat al-Salekin, Hadiqa al-Haqiqah | ||
| مراجع | ||
|
آریا، غلامعلی (1363)، شرح احوال و آثار و مجموعۀ اشعار به‌دست آمدۀ شیخ شطاح روزبهان فسایی (بقلی شیرازی)، تهران، روزبهان.
اهل، جلال‌الدّین یوسف (1356)، فرائد غیاثی، چاپ حشمت مؤیّد، ج 2، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
بوزجانی، درویش‌علی (1396)، روضةالریاحین، چاپ حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رازی، نجم‌الدین (1389)، مرصادالعباد، چاپ محمّدامین ریاحی، چ 14، تهران، علمی و فرهنگی.
جنید شیرازی، معین‌الدّین ابوالقاسم (1366)، شدُّالدزار فی حطّ الوزار عن زوّار المزار، چاپ محمّد قزوینی، تهران، نوید.
روزبهان بقلی شیرازی (1351)، رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین، چاپ جواد نوربخش، تهران، خانقاه نعمت‌اللّهی.
ـــــــــــــ (1389)، شرح شطحیّات، چاپ هانری کربن، چ 6، تهران، طهوری.
ــــــــــــــ (1383)، عبهرالعاشقین، چاپ هنری کربن و محمّد معین، چ 4، تهران، منوچهری.
ــــــــــــــ (1393)، کشف‌الاسرار و مکاشفات‌الانوار، ترجمۀ محمّد خواجوی، تهران، مولی.
سیمابی الهی، عبدالله (1347)، منازل القلوب، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران، انجمن آثار ملّی.
شرف‌الدّین ابراهیم (1347)، تحفةالعرفان فی ذکر سیّد الأقطاب روزبهان، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران، انجمن آثار ملّی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1393)، درویش ستیهنده، تهران، سخن.
شکری، همایون؛ ابراهیم رحیمی زنگنه و وحید مبارک (1399)، «تأثیر اندیشه‌های نوافلاطونی، در باب بهره‌مندی و صدور، بر وضع اصطلاح التباس در اندیشۀ روزبهان بقلی شیرازی»، حکمت معاصر، سال 11، ش 2، 133–156.
شیخ احمد جام (1368)، انس‌التائبین، چاپ علی فاضل، تهران، توس.
ــــــــــــــ (1377)، دیوان شیخ احمد جام، چاپ احمد کرمی، چ 2، تهران، نشر ما.
قطب‌الدّین محمّد جامی (1390)، حدیقةالحقیقه، چاپ حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ــــــــــــــ (1343)، حدیقةالحقیقه، چاپ محمّدعلی موحّد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
عبداللطیف بن صدرالدّین (1347)، روح‌الجّنان فی سیرة الشیخ روزبهان، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران،: انجمن آثار ملّی.
ماسینیون، لویی (1374)، عرفان حلّاج، ترجمۀ سیّدضیاءالدّین دهشیری، تهران، جامی.
مؤذّنی، محمّد و محمود ندیمی هرندی (1390)، «اطّلاعاتی دربارۀ قطب‌الدّین محمّد بن مطهّر بن احمد جام (ژنده‌پیل) همراه با نقد بخشی از مقدّمۀ مصحّح چاپ جدید حدیقةالحقیقه»، ادب فارسی، ش 7، 45-66.
مؤیّد، حشمت (1369)، «دیوان شیخ احمدجام (ژنده پیل)»، ایران‌شناسی، ش 7، 642 – 648.
هدایت، رضاقلی‌خان (1344)، ریاض‌العارفین، چاپ مهرعلی گرگانی، تهران، کتاب‌فروشی محمودی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 167 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 124 |
||