پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,518 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,133,386 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,239,404 |
گزارش یک ربایش (حلّ رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین روزبهان به‌وسیلۀ قطب‌الدّین‌محمّد جامی در حدیقةالحقیقه) | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1401، صفحه 141-162 اصل مقاله (564.68 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2023.349307.2105 | ||
| نویسنده | ||
| همایون شکری* | ||
| دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی-توصیفی، برای نخستین بار، مهمّ‌ترین جنبه‌های یک ربایش ادبی بررسی شده است؛ با این توضیح که قطب‌الدّین محمّد جامی، نوه و جانشین شیخ احمد جام، دو رسالۀ روزبهان (رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین) را ربوده و از ترکیب این دو اثر، کتاب حدیقةالحقیقه را ساخته است. در این پژوهش، ابتدا، به فرآیند شخصی‌سازی ربایش ادبی قطب‌الدّین پرداخته‌ایم و جنبه‌های مختلف این فرآیند را بررسی کرده‌ایم. قطب‌الدّین از بزرگان مورد تأیید خاندان شیخ جام خواسته است که تأیید کنند که محتوای حدیقه با شریعت مصطفوی مطابقت دارد. ما پس از نقد دیدگاه‌هایی که پیش از این به چرایی این درخواست پرداخته‌اند، امکان دیگری را در بازخوانی نیّت اصلی قطب‌الدّین مطرح کرده‌ایم. یکی از مهمّ‌ترین و چالش‌برانگیزترین مسائل در مقایسۀ دو رسالۀ روزبهان و اثر قطب‌الدّین، بررسی اختلاف دیدگاه‌های ایشان است. با بررسی و مقایسۀ آثار، مشخّص شد که این دو عارف در موضوعاتی متعدد دیدگاه‌های متفاوتی دارند. این امر موجبات تغییر ایدئولوژیک متن رساله‌های روزبهان را فراهم آورده است. در پژوهش حاضر به برخی از تغییرات ایدئولوژیک این ربایش ادبی نیز پرداخته‌ایم. با وجود اینکه ربایش ادبی محرز است، باید گفت که نسخه‌های حدیقه می‌تواند در تصحیح رساله‌های روزبهان مورد استفاده و استناد قرار بگیرد؛ بنا بر این ما کوشیده‌ایم مشخّص کنیم نزدیک‌ترین نسخه به نسخۀ مورد استفادۀ قطب‌الدّین کدام نسخه بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انتحال؛ ربایش ادبی؛ روزبهان؛ قطب‌الدّین محمّد جامی؛ رسالةالقدس؛ غلطات‌السّالکین؛ حدیقةالحقیقه | ||
| مراجع | ||
|
آریا، غلامعلی (1363)، شرح احوال و آثار و مجموعۀ اشعار به‌دست آمدۀ شیخ شطاح روزبهان فسایی (بقلی شیرازی)، تهران، روزبهان.
اهل، جلال‌الدّین یوسف (1356)، فرائد غیاثی، چاپ حشمت مؤیّد، ج 2، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
بوزجانی، درویش‌علی (1396)، روضةالریاحین، چاپ حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رازی، نجم‌الدین (1389)، مرصادالعباد، چاپ محمّدامین ریاحی، چ 14، تهران، علمی و فرهنگی.
جنید شیرازی، معین‌الدّین ابوالقاسم (1366)، شدُّالدزار فی حطّ الوزار عن زوّار المزار، چاپ محمّد قزوینی، تهران، نوید.
روزبهان بقلی شیرازی (1351)، رسالةالقدس و غلطات‌السّالکین، چاپ جواد نوربخش، تهران، خانقاه نعمت‌اللّهی.
ـــــــــــــ (1389)، شرح شطحیّات، چاپ هانری کربن، چ 6، تهران، طهوری.
ــــــــــــــ (1383)، عبهرالعاشقین، چاپ هنری کربن و محمّد معین، چ 4، تهران، منوچهری.
ــــــــــــــ (1393)، کشف‌الاسرار و مکاشفات‌الانوار، ترجمۀ محمّد خواجوی، تهران، مولی.
سیمابی الهی، عبدالله (1347)، منازل القلوب، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران، انجمن آثار ملّی.
شرف‌الدّین ابراهیم (1347)، تحفةالعرفان فی ذکر سیّد الأقطاب روزبهان، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران، انجمن آثار ملّی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1393)، درویش ستیهنده، تهران، سخن.
شکری، همایون؛ ابراهیم رحیمی زنگنه و وحید مبارک (1399)، «تأثیر اندیشه‌های نوافلاطونی، در باب بهره‌مندی و صدور، بر وضع اصطلاح التباس در اندیشۀ روزبهان بقلی شیرازی»، حکمت معاصر، سال 11، ش 2، 133–156.
شیخ احمد جام (1368)، انس‌التائبین، چاپ علی فاضل، تهران، توس.
ــــــــــــــ (1377)، دیوان شیخ احمد جام، چاپ احمد کرمی، چ 2، تهران، نشر ما.
قطب‌الدّین محمّد جامی (1390)، حدیقةالحقیقه، چاپ حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ــــــــــــــ (1343)، حدیقةالحقیقه، چاپ محمّدعلی موحّد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
عبداللطیف بن صدرالدّین (1347)، روح‌الجّنان فی سیرة الشیخ روزبهان، چاپ منوچهر دانش‌پژوه، تهران،: انجمن آثار ملّی.
ماسینیون، لویی (1374)، عرفان حلّاج، ترجمۀ سیّدضیاءالدّین دهشیری، تهران، جامی.
مؤذّنی، محمّد و محمود ندیمی هرندی (1390)، «اطّلاعاتی دربارۀ قطب‌الدّین محمّد بن مطهّر بن احمد جام (ژنده‌پیل) همراه با نقد بخشی از مقدّمۀ مصحّح چاپ جدید حدیقةالحقیقه»، ادب فارسی، ش 7، 45-66.
مؤیّد، حشمت (1369)، «دیوان شیخ احمدجام (ژنده پیل)»، ایران‌شناسی، ش 7، 642 – 648.
هدایت، رضاقلی‌خان (1344)، ریاض‌العارفین، چاپ مهرعلی گرگانی، تهران، کتاب‌فروشی محمودی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 227 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 237 |
||