پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,517 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,132,583 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,238,505 |
سیاست های زمینداری حکومت قاجاریه در زنجان براساس نظریه دولت پاتریمونیال ماکس وبر | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 14، شماره 2، شهریور 1403، صفحه 59-80 اصل مقاله (745.61 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.352114.1170 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن رستمی* 1؛ عباس قدیمی قیداری2 | ||
| 1دکتری رشته تاریخ ایران بعد از اسلام.، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2استاد گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز.، تبریز.، ایران | ||
| چکیده | ||
| در سال‌های مشروطه ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از کانون‌های بحرانی کشور بود و به‌دلیل نزدیکی به شهرهای تهران و تبریز، سال‌های ناآرامی را سپری کرد. در این بین علاوه بر بحران‌های سیاسی در کشور، دشمنی خوانین خمسه (جهانشاه خان امیرافشار و ذوالفقارخان اسعدالدوله) بر سر تصاحب زمین‌های یکدیگر، نابسامانی‌های فراوانی را در سطح جامعه موجب گردید. این ستیزه‌ها بی‌تأثیر از سیاست‌های زمینداری دولت قاجاریه در دوره های ناصری و مظفری نبود. بنابراین مسئله اساسی این تحقیق، نسبت الگوی حکمرانی دولت قاجارها با رقابت‌ها و ستیزه‌های خوانین زمیندار زنجان بر اساس نظریۀ دولت پاتریمونیال ماکس وبر است. به‌نظر می‌رسد با توجه به تداوم ساختار سیاسی قاجاریه و گسترش دستگاه دیوان‌سالاری قاجار ها تا اواخر دوره ناصری، شاه در نقش حاکم پاتریمونیال، با توجه به سلطۀ سنتی و اختیارات نامحدود و نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی کشور، با فروش املاک خالصه و افزایش تیول در ایران، زمینۀ لازم را برای رقابت‌ها و اقتدار زمین‌داران فراهم ساخت. تداوم این سیاست‌های دولت قاجاریه در سال‌های منتهی به انقلاب مشروطه، موجب افزایش نفوذ زمین‌داران شد و با عنایت به ناکارآمدی نهادهای عصر مشروطه در رفع بحران زمینداری در مناطق مختلف کشور، مشکلات فزاینده‌ای در سال‌های بعد به‌وجود آورد. مقالۀ حاضر با گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی، به شیوه توصیفی_تبیینی موضوع را مورد بررسی قرار داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زمینداری؛ قاجاریه؛ زنجان؛ دولت پاتریمونیال؛ امیرافشار؛ اسعدالدوله | ||
| مراجع | ||
|
آدمیت، فریدون (1385). اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار. تهران: خوارزمی.
احتشامالسلطنه، محمود (1392). خاطرات احتشامالسلطنه. بهکوشش محمدمهدی موسوی. تهران: زوار.
اسناد انجمن تاریخ و فرهنگ زنجان (1400). اسناد دورۀ قاجار.
اشرف، احمد (1346). جامعهشناسی سیاسی ماکس وبر. مجله سخن، 17 (10)، ۱۰۰۹-۱۰۱۷.
(1393). نقد و نظری در علوم انسانی و اجتماعی. بهاهتمام سیدابراهیم اشکشیرین. تهران: گستره.
اشرف، احمد و بنوعزیزی، علی (1388). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران. ترجمۀ سهیلا ترابیفارسانی، تهران: نیلوفر.
اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه(استادوخ) (1335ق). توقیف اموال امیرافشار. شماره سند 21-17P- 66K- 1335GH.
(1337ق). شکایت روستاییان از امیرافشار. شماره سند 21-20P-25K- 1337GH.
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران(ساکما) (1307). مأموریت امیرافشار و سعدالسلطنه جهت سرکوبی اشرار. شماره سند، ۰۰۶۱۳۳/۲۹۵.
(1325). مأموریت امیرافشار در زنجان. شماره سند ۰۰۵۵۳۶/ ۲۹۳.
(1315-1327). اسناد روستای خویین. شماره سند ۰۰۲۱۵۳/۲۹۸.
(1327). تلگراف اهالی خمسه به دولت. شماره سند ۰۰۷۱۱/ ۲۱۰.
(1327). شکایت اهالی خمسه از امیرافشار. شماره سند 004582/298.
(1328). عرایض اهالی صائین قلعه و نصیرآباد. شماره سند ۵۰۵۰۱۸۰-۰۲۱۶۱۳.
(1328). گزارش آصف الدوله. شماره سند ۰۰۲۶۱۲/۲۱۰.
(1329). مکاتبۀ جهانشاهخان با سالارالدوله. شماره سند ۰۰۲۶۹۶/۲۹۳.
(1329). تبعید مخالفان مشروطۀ زنجان. شماره سند 002638/290.
(1337). لزوم خاتمۀ منازعههای خوانین. شماره سند ۰۰۴۹۳۷/۲۹۳.
(1345). عدم ارجاع اوامر به اسعدالدوله. شماره سند ۶۸۳۵۱/۳۱۰.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1350). خاطرات اعتمادالسلطنه. بهکوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
(1357). خلسه. بهکوشش محمود کتیرایی. تهران: توکا.
امینالدوله (1370). خاطرات سیاسی امینالدوله. بهکوشش حافظ فرمانفرمائیان. تهران: امیرکبیر.
بشیریه، حسین (1389). جامعهشناسی سیاسی. تهران: نی.
بندیکس، رونالد (1382). سیمای ماکس وبر. مترجم محمود رامبد. تهران: هرمس.
پارکین، فرانک (1384). ماکس وبر. ترجمۀ شهناز مسمیپرست. تهران: ققنوس.
پطروشفسکی، ا.پ، کارل یان، جان ماسون اسمیت(1366). تاریخ اجتماعی-اقتصادی در دوره مغول. ترجمه یعقوب آژند. تهران: اطلاعات.
ترنر، برایان (1379). ماکس وبر و اسلام. ترجمۀ سعید وصالی. تهران: روزافزون.
جهانشاهلو، قاسم (1399). تاریخ افشاریه. بهکوشش محسن میرزایی. تهران: شیرازه.
رضایی، امید (1398). فهرست مجموعه قبالههای اسناد محاکم شرع فارس و زنجان در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، تهران: مرکز اسنادِ موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
روزنامه اطلاعات؛ ۲۸ هزار روز تاریخ ایران و جهان (1381). تهران: اطلاعات.
روزنامه ایران (۱۷شعبان ۱۳۲۵). والیگری فخرالملک. سال ۶۰. شماره ۱۱. ۳.
روزنامه ایراننو (23ذیحجه 1327). وقایع زنجان. سال اول. شماره ۹۵. ۲-۳.
روزنامه برق (20ذیحجه 1331). اخبار زنجان. سال پنجم. شماره ۱۲. ۴.
روزنامه حبلالمتین تهران (14ربیعالثانی 1325). اخبار داخله. سال اول. شماره ۲۵. ۱-۲.
(۹رمضان ۱۳۲۵). مذاکرات مجلس. سال اول. شماره ۱۴۴. ۳-۴.
(۱۹شوال 1325). مکتوب زنجان. سال اول. شماره ۱۷۱. ۳-۴.
(۱۹ذیقعده ۱۳۲۵). خمسه، سال اول. شماره ۱۸۹. ۶.
(۸ذیحجه ۱۳۲۵). لایحه انجمن طلاب. سال اول. شماره ۲۰۵. ۳.
(۲۴ذیحجه ۱۳۲۵). مکتوب شهری. سال اول. شماره ۲۱۰. ۳-۴.
روزنامه صبح صادق (۹رمضان ۱۳۲۵). اخبار مجلس و مکتوب خمسه. سال اول. نمره ۱۵۶. ۱و5.
(۸ذیقعده ۱۳۲۵). مکتوب خمسه. سال اول. شماره ۱۹۵. ۲.
(غرهذیحجه ۱۳۲۵). مکتوب شهری. سال اول. شماره ۲۰۹. ۳-۴.
(۹ذیحجه ۱۳۲۵). اخبار مجلس. سال اول. شماره ۲۱۵. ۲.
(۱۳محرم ۱۳۲۶). از زنجان به تهران. سال دوم. شماره ۶، ۳.
روزنامه مجلس (۶رمضان ۱۳۲۵). زنجان. سال اول. شماره ۱۹۴. ۳-۴.
(۲۷شوال ۱۳۲۵). تظلمات. سال اول. شماره ۲۲۱. ۱-۲.
زنجانی، ابراهیم (1393). خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی. بهکوشش غلامحسین میرزاصالح. تهران: کویر.
سالور، قهرمان میرزا (1374). روزنامه خاطرات عینالسلطنه، جلد دوم، تهران: اساطیر.
سپهر، محمدتقی (1344). ناسخ التواریخ. جلدهای یکم و دوم. بهتصحیح محمدباقر بهبودی. تهران: اسلامیه.
سرجان ملکم (بیتا). تاریخ ایران. ترجمه میرزاحیرت. تهران: سعدی.
سیف، احمد (1387). قرن گمشده «اقتصاد و جامعۀ ایران در قرن نوزدهم». تهران: نی.
صدقی، ناصر (1387). تحلیلی بر سیاست‌های اقتصادی دولت سلجوقی در زمینه نظام مالیاتی. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا. 17 (71). ۳۱-۵۰.
عیسوی، چارلز (1362). تاریخ اقتصادی ایران. ترجمه یعقوب آژند. تهران: گستره.
فرامین شاهی در دوره قاجار «دارالسعاده زنجان» (1394). بهکوشش پرستو قاسمیاندرود و بهمن خطیبی. زنجان: نیکان کتاب.
فروند، ژولین (1383). جامعهشناسی ماکس وبر. ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر. تهران: توتیا.
فوران، جان (1392). مقاومت شکننده «تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی. ترجمۀ احمد تدین. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
کاظمزاده، فیروز (1394). روس و انگلیس در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
کتاب نارنجی «اسناد سیاسی وزارت امور خارجه روسیه درباره رویدادهای انقلاب مشروطه«از اول ژانویه تا آخر ژوئن ۱۹۱۰ میلادی» (1368). جلد چهارم. ترجمه پروین منزوی. تهران: پرواز.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (کمومامشا) (1325ق). نامه اهالی ایل دویرن
مجلس، شماره سند ۱۰۴۶۰- ۰۲۱۶۱۳.
(1323). شکایت روستاییان خویین از ذوالفقاریها. شماره سند ۰۲-۰۰۰۰۱۵-۱۷۹۱۰.
کرمانی، مجدالاسلام (1397). تاریخ انحطاط مجلس. تهران: آشیان.
کسروی، احمد (1335). شرح زندگانی من«دوره کامل». تهران، بنیاد.
(1383). تاریخ مشروطه ایران. چاپ بیستم. تهران: امیرکبیر.
لمبتن، آ ک س (1375). ایران عصر قاجار. ترجمه سیمین فصیحی. مشهد: جاودان خرد.
(1377). مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: علمی و فرهنگی.
لمبتون، آن (بیتا). اوضاع اجتماعی ایران در عهد قاجاریه. ترجمه منیر برزن. مشهد: خراسان.
مذاکرات مجالس اول (1394). تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
میرزاصالح، غلامحسین (1384). مذاکرات مجلس اول. تهران: مازیار.
وبر، ماکس (1395). اقتصاد و جامعه. مترجمان مهرداد ترابینژاد و همکاران. تهران: سمت.
ولی، عباس (1380). ایران پیش از سرمایهداری. تهران: مرکز.
همایونفرخ، رکنالدین (1323). خویین خونین. تهران: داد- امیریه.
یزدانی، سهراب (1401). روستاییان و مشروطیت ایران. تهران: ماهی. Balek, Stephen p. (Nov, 1979). The patrimonial Bureaucratic Empire of The Mughals. The journal of Asian Studies.39 (1). 73-101. Chang, M. G. (2007). A court on horseback imperial touring & the construction of Qing Rule: 1680-1785. Cambridge (Mass) and London: Harvard university Asia Center. Sheykholeslami, A. Reza. (1997). The structure of centeral Authoriyy in Qajar Iran 1871-1896 . Georgia: scholars. Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 788 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 101 |
||