سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,240
تعداد مقالات67,871
تعداد مشاهده مقاله115,464,117
تعداد دریافت فایل اصل مقاله90,234,211
فلاحی, اسدالله. (1401). قیاس مرکب از حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی. , 55(2), 390-365. doi: 10.22059/jitp.2022.343680.523349
اسدالله فلاحی. "قیاس مرکب از حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی". , 55, 2, 1401, 390-365. doi: 10.22059/jitp.2022.343680.523349
فلاحی, اسدالله. (1401). 'قیاس مرکب از حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی', , 55(2), pp. 390-365. doi: 10.22059/jitp.2022.343680.523349
فلاحی, اسدالله. قیاس مرکب از حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی. , 1401; 55(2): 390-365. doi: 10.22059/jitp.2022.343680.523349

قیاس مرکب از حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 55، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 390-365    اصل مقاله (393.44 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2022.343680.523349
نویسنده
اسدالله فلاحی*
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
چکیده
تقسیم گزارۀ حملی به خارجی، حقیقی و ذهنی یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های منطق‌دانان مسلمان است و در تاریخ منطق در جهان اسلام، در دو بحث عکس مستوی و عکس نقیض، احکام این گزاره‌های سه‌گانه به تفصیل بررسی شده است، اما در مبحث قیاس اقترانی حملی، تا آنجا که یافته‌های ما نشان می‌دهد، این گزاره‌ها توجه هیچ منطق‌دان مسلمانی را به خود معطوف نکرده است مگر شمس‌الدین سمرقندی که در دو کتاب قسطاس الأفکار و شرح القسطاس برای نخستین و واپسین بار اختلاط خارجی، حقیقی و ذهنی در شکل‌های چهارگانه قیاس را بررسی کرده است. سوگمندانه، به نظر می‌رسد نتایجی که سمرقندی برای این قیاس‌ها پیشنهاد می‌دهد از دقت کافی برخوردار نیستند و شاید همین نکته و یا دشواری بیش از حد بحث سبب شده است که منطق‌دانان بعدی هیچ کدام اقبالی به قیاس‌های مرکب از گزاره‌های سه‌گانه نداشته باشند.
کلیدواژه‌ها
سمرقندی؛ خارجیه؛ حقیقیه؛ ذهنیه
عنوان مقاله [English]
Samarqndi on Mixed Syllogisms Composed of Ḥaqīqī and Khārijī Propositions
نویسندگان [English]
Asadollah Fallahi
Iranian Institute of Philosophy
چکیده [English]
The division of the categorical propositions into the khārijī, ḥaqīqī and dhihnī (strict, external, and mental) is one of the most important novelties in Arabic logic. Although the conversion and the contraposition of these propositions are discussed intensively by Muslim logicians, the mixed syllogisms composed of khārijī, ḥaqīqī and dhihnī propositions have been considered by no logician but Shams al-Dīn Samarqandī who was the first and the last one we know to have investigated the mixed syllogism for the four figures in his books Qisṭās al-afkār and Sharḥ al-Qisṭās. Unfortunately, it seems that his results for the syllogisms lack sufficient precision; and perhaps this point, or the over-difficulty of the subject, has prevented the subsequent logicians to receive Samarqandī’s discussion and continue his novelties in this regard.
کلیدواژه‌ها [English]
Samarqandī, khārijī, ḥaqīqī, dhihnī
مراجع
 

  1. سمرقندی، شمس‌الدین، قسطاس الافکار فی تحقیق الأسرار، تقدیم، تصحیح و ترجمۀ نجم الدین پهلوان، استانبول، ترکیه یازما اثرلر کورمو باشکانلیقی، 1393.
  2. سمرقندی، شمس‌الدین، قسطاس الافکار فی المنطق، تقدیم، تصحیح و تحقیق اسدالله فلاحی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، 1399.
  3. سمرقندی، شمس‌الدین، شرح القسطاس فی المنطق، نسخة کتاب‌خانۀ ایاصوفیا ش. 2558.
  4.  فلاحی، اسدالله، «قضیه ذهنیه»، اندیشه دینی، 1389، 35، صص 21-52‌.
  5.  فلاحی، اسدالله، «قضایای حقیقیه و خارجیه نزد خونَجی»، فلسفه، 1389، سال 38 ش 2، صص 105-136.
  6.  فلاحی، اسدالله، «قضایای حقیقیه و خارجیه نزد ارسطو»، منطق‌پژوهی، 1400، س. 12، ش. 2، 215-234.
  7.  فلاحی، اسدالله، «قضایای حقیقیه و خارجیه نزد شمس الدین سمرقندی»، منطق‌پژوهی، پذیرفته شده، 1401.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 108
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 129


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب