سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,524,507
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,785,041
رزمی, اتابک, حقیقت, سهراب. (1401). بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی. , 55(2), 344-325. doi: 10.22059/jitp.2023.287724.523147
اتابک رزمی; سهراب حقیقت. "بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی". , 55, 2, 1401, 344-325. doi: 10.22059/jitp.2023.287724.523147
رزمی, اتابک, حقیقت, سهراب. (1401). 'بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی', , 55(2), pp. 344-325. doi: 10.22059/jitp.2023.287724.523147
رزمی, اتابک, حقیقت, سهراب. بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی. , 1401; 55(2): 344-325. doi: 10.22059/jitp.2023.287724.523147

بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 55، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 344-325    اصل مقاله (275.84 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2023.287724.523147
نویسندگان
اتابک رزمی* 1؛ سهراب حقیقت2
1دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان (نویسنده مسئول)؛
2دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان؛
چکیده
نظّام معتزلی و کندی فیلسوف به عنوان یک مسلمان در مناظرات اعتقادی و آثار علمی خویش از برهان حدوث استفاده کرده‌اند. تاریخچه این برهان به یونان باستان بر می‌گردد و تا عصر نظّام و کندی دچار تغییرات اساسی شده به‌طوری‌که برحسب مقدمات خود، تقریرات مختلفی یافته و هر کدام از اندیشمندان مذاهب مختلف کلامی براساس دیدگاهی که در خصوص عالم و نحوه حدوث آن دارند به تقریر متفاوتی از آن پرداخته‌اند. این برهان از دلایل مهم اثبات وجود خدا نزد متکلمان است و استفاده کندی از این برهان دلیل بر معتزلی بودن وی نیست. این برهان براساس تقریر نظّام دارای دو جنبه سلبی و اثباتی و در نزد کندی دارای سه تقریر مختلف است. مسئله اساسی در تحقیق حاضر این است که این دو رویکرد، در عین تفاوت چه شباهتی با هم دارند؟ آیا کندی از نظّام تاثیر پذیرفته و معتزلی مذهب است؟ یا هر دو از منبع و اثر مشترکی تاثیر پذیرفته‌اند؟ جنبه سلبی برهان حدوث نظّام با یکی از سه تقریر برهان حدوث کندی مشابهت دارد اما جنبه اثباتی برهان وی با تقریرات کندی تفاوت اساسی دارد. در تحقیق حاضر در صدد هستیم تا با استفاده از روش تطبیقی- تحلیلی و با تکیه بر شباهت‌ها و تفاوت‌های براهین حدوث نظّام و کندی به بررسی مآخذ آن و نحوه تأثیر پذیری آن دو از یکدیگر بپردازیم.
کلیدواژه‌ها
اثبات خدا؛ برهان حدوث؛ نظّام؛ کندی
مراجع
منابع

  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران، طرح نو، 1379.
  2. ابوریده، محمد عبدالهادی، ابراهیم بن سیّار النظّام و آرائه الکلامیّة الفلسفیة، قاهره، جنة التألیف و الترجمه و النشر، 1946.
  3. 3. الکندی، ابویوسف یعقوب بن اسحاق، رسائل الکندی الفلسفیة، محمدعبدالهادی أبوریده، قاهره، دار الفکر العربی، 1950.
  4. الموسوی، موسی، من الکندی الی ابن رشد، بیروت-پاریس، منشورات عویدات، 1989.
  5. بدوی، عبدالرحمن، تاریخ اندیشه‌های کلامی در اسلام، حسین صابری، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1374.
  6.  حربی، خالد احمد، المدارس الفلسفیة فی الفکر الاسلامی 1 (الکندی و الفارابی)، الإسکندریة، منشئات المعارف، 2003.
  7. حلبی، علی اصغر، تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام، تهران، نشر اساطیر، 1373.
  8.  خیّاط، أبوالحسین، (1993)، کتاب الانتصار و الردّ علی إبن راوندی الملحد، بیروت، مکتبة الدار العربیة للکتاب اوراق شرقیة، 1993.
  9.  دی بور، تی.جی، تاریخ الفلسفة فی الاسلام، محمد عبدالهادی أبوریده، بیروت، دار النهضة العربیة، .
  10.  شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، افضل الدین صدر ترکه اصفهانی، تهران، انتشارات اقبال، 1350.
  11.  صاعد اندلسی، قاضی ابوالقاسم، التعریف بطبقات الأمم، تهران، انتشارات هجرت، 1376.
  12.  طوسی، نصیرالدین محمد بن محمد بن حسن، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، نشر بلاغت، 1383.
  13.  عبدالجبّار معتزلی، قاضی ابوالحسن، شرح الأصول الخمسة، قاهره، مکتبة وهبة، 2006.
  14.  کُربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، جواد طباطبایی، تهران، انتشارات کویر، 1387.
  15.  کندی، ابویوسف یعقوب بن اسحاق، مجموعه رسائل فلسفی کندی، سیدمحمود یوسف ثانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1387.
  16.  کندی، ابویوسف یعقوب بن اسحاق، نامه کندی به المعتص له در فلسفه اولی، احمد آرام، تهران، انتشارات سروش، 1360.
  17.  فاضل (مطلق)، محمود، معتزله (بررسی و تحقیق در احوال و آراء و افکار و آثار معتزله)، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
  18.  فخری، ماجد، سیر فلسفه در جهان اسلام، نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1372.
  19.  فؤاد الاهوانی، احمد، "الکندی" در تاریخ فلسفه در اسلام، م.م.شریف، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
  20. مرحبا، محمد عبدالرحمن، الکندی (فلسفته - منتخبات)، بیروت-پاریس، منشورات عویدات، 1985.
  21. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، مهدی محقق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1372.
  22. ولفسن، هری اوسترین، (1368)، فلسفه علم کلام، احمد آرام، تهران، انتشارات الهدی، 1368.
  23. 23. یوحنّا، قمیر، (1363)، الکندی فیلسوف بزرگ جهان اسلامی، صادق سجادی، تهران، انتشارات فلسفه، 1363.
  24. 24. جهانگیری، محسن، «نظّام متکلّم متفلسف»، مجله فلسفه، سال 36، شماره 8، زمستان 1387.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 260
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 293





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب