پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,509,183 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,407 |
بررسی انحطاط و عقب ماندگی ایران: مطالعه تطبیقی دیدگاه علی شریعتی و عبدالکریم سروش | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 12، شماره 3، مهر 1401، صفحه 81-103 اصل مقاله (644.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.347674.1554 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدصادق کلبادی1؛ سید حسین نبوی* 2؛ رضا عظیمی3 | ||
| 1گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی تهران | ||
| 2استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران -کرج | ||
| 3استادیار گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی موسسه تحقیقات تربیتی، روانشناختی و اجتماعی | ||
| چکیده | ||
| پس از نخستین رویارویی‌های ایرانیان با غرب و آشنایی و حیرت آنان از پیشرفت‌های غرب در ساحت علم و حکومت‌داری بود که عقب‌ماندگی ایران از غرب در ذهن متفکران و اندیشمندان سرزمین‌مان به مثابه مسئله مطرح شد و تا به امروز ادامه یافت. در پژوهش پیش‌رو به منظور پاسخ به مسئله مذکور از آراء علی شریعتی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین روشنفکران پیش از انقلاب اسلامی ایران و عبدالکریم سروش که از نظریه پردازان مطرح پس از انقلاب، در سنت روشنفکری دینی، محسوب می‌شود استفاده شد تا در مقایسه این دو به مثابه دو نسل از جریان روشنفکری متعلق به دو شرایط اجتماعی پیش و پس از انقلاب اسلامی مسئله عقب‌ماندگی ایران مورد بررسی قرارگیرد و برای این منظور از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. باتوجه به نتایج حاصل از این مطالعه، استحمار عامل اصلی انحطاط و عقب‌ماندگی جامعه ایران از منظر شریعتی است و اصلاح عاملیت و ساختار بوسیله بازگشت به خویشتن اسلامی، یگانه راه رهایی از این وضعیت. در مقابل از نظر سروش رشد نیافتگی علوم تجربی، عدم استقرار مفهوم حق، حاکمیت استبداد و استعمار علل اصلی عقب‌ماندگی جامعه ایران است و تنها راه رهایی از این شرایط و دست‌یابی به توسعه نیز درگرو توسعه علم محور است. ازسویی هردو متفکر مذهب را ذاتا عامل انحطاط یا توسعه نمی‌دانند. به باور شریعتی مذهب بصورت بالقوه می‌تواند منجر به اصلاح جامعه ایران بشود اما سروش مذهب را پاسخگوی تمام نیازهای زندگی مادی بشر نمی‌داند بنابراین علم تجربی را درمقابل گفتمان بازگشت، برای توسعه ایران پیشنهاد کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انحطاط؛ عقب ماندگی؛ توسعه؛ استعمار؛ علی شریعتی؛ عبدالکریم سروش | ||
| مراجع | ||
|
آل احمد جلال1356، درخدمت و خیانت روشنفکران، تهران: چاپخش.
استوا گ و دیگران 1377، توسعه؛ نگاهی نو به مفاهیم توسعه، گردآوری ولفانگ زاکس، ترجمه فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: مرکز.
احمدی حمید 1385، شریعتی در جهان، تهران: سهامی انتشار.
پارکینسون ج.اچ.آر 1400، تاریخ فلسفه راتلج، جلد چهارم، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: نشر چشمه.
حسینزاده مجتبی، روشن امیر و توانا محمدعلی 1394، مقایسه اندیشه سیاسی علی شریعتی و عبدالکریم سروش براساس الگوی توماس اسپریگنز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
دورانت ویلیام جیمز 1337، تاریخ تمدن، جلد 3، ترجمه احمد آرام، تهران: اقبال.
رابینگتن ارل و مارتین واینبرگ1395، رویکردهای هفت گانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمه رحمت الله صدیق سروستانی، تهران: دانشگاه تهران.
رحمانیان داریوش 1382، علت شناسی انحطاط ایرانیان و مسلمانان از دیدگاه دکتر علی شریعتی، مجله علامه. 4(1).
رضاقلی علی 1398، اگر نورث ایرانی بود، تهران: نهادگرا.
روشن امیر 1394، علی شریعتی بازگشت به خویشتن و رنسانس اسلامی، تهران: تیسا.
زاکس ولفانگ 1377، توسعه، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمه فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: مرکز.
سروش عبدالکریم 1373، عرفان و توسعه، مجله فرهنگ و توسعه، 13-14 (11): 2-11.
سروش عبدالکریم 1376، ایدئولوژی و دین دنیوی. تهران: موسسه فرهنگی صراط.
سروش عبدالکریم 1378، رهایی از یقین و یقین به رهایی، نشریه کیان 48(8):2-9.
سروش عبدالکریم 1385الف، علل ناکامی مسلمانان، قسمت دوم، نشریه آئین 4(2): 42-47.
سروش عبدالکریم 1385ب، حق و مدرن شدن در ایران(ناکامی تاریخی مسلمانان)، مجله آیین. 5(2).: 18-25.
سروش عبدالکریم 1393، فربه تر از ایدئولوژی، تهران: موسسه فرهنگی صراط.
سریع القلم محمود 1398، عقلانیت و توسعه یافتگی، تهران: فرزان.
شریعتی علی 1389الف، بازگشت؛ مجموعه آثار 4، تهران: الهام.
شریعتی علی 1389ب، حسین وارث آدم؛ مجموعه آثار شماره 19، تهران: قلم.
شریعتی علی 1386، ما و اقبال؛ مجموعه آثار 5، تهران: الهام.
شریعتی علی 1394، تاریخ تمدن 1 ؛ مجموعه آثار 11، تهران: قلم.
شریعتی علی 1361، ویژگی های قرون جدید؛ مجموعه آثار 31، تهران: چاپخش.
شریعتی علی 1370، تاریخ تمدن2 ؛ مجموعه آثار 12، تهران: قلم.
شریعتی علی 1388الف، جهت گیری طبقاتی اسلام؛ مجموعه آثار10، تهران: الهام.
شریعتی علی 1388ب، تاریخ و شناخت ادیان(2) ؛مجوعه آثار 14، تهران: الهام.
شریعتی علی 1396، جهان بینی و ایدئولوژی؛ مجموعه آثار 22، تهران: شرکت سهامی انتشار.
شریعتی علی 1392، بازشناسی هویت ایرانی اسلامی؛ مجموعه آثار 27، تهران: بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
شریعتی علی 1352، چه باید کرد؟، تهران: حسینیه ارشاد.
علمداری کاظم 1398، چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟، تهران: توسعه.
کاردوزو فرناندو، و هنریک فالتو انزو 1359، وابستگی و توسعه در آمریکای لاتین، ترجمه فرخ حسامیان، حائری و یلدا منادی زاده، تهران: تندر.
لنین ویلیادمیر 1384، امپریالیسم به مثابه بالاترین مرحله سرمایه داری، مجموعه آثار، ترجمه محمد پور هرمزان، تهران: فردوس.
میرسپاسی علی 1398، تاملی در مدرنیته ایرانی، تهران: ثالث.
Escobar, A. 1987. Power and visibility، the invention and management of development in third word, Dissertation for Degree of Ph.D, University of California, Berkeley.
Shannon, S. 2005. Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research; 15(9):1277-88.
Myrdal, G. 1968. Asian Drama: An Inquiry into Poverty of Nation. 3vols. New York: Twentieth Century Fund/ Random House/ Penguin.
Jacobs, N. 1966. The Sociology of Development: Iran as an Asian Case Study, Praeger Special Studies in International Economics and Development, New York: Fredrick A. Praeger. Publisher, P.10. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 827 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,223 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب