تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,519 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,133,729 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,239,860 |
«نامدهی و طبقهبندی» در اشعار سیاسی- اجتماعی فرخی یزدی براساس الگوی کارگزاران اجتماعی ونلیوون | ||
ادب فارسی | ||
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1401، صفحه 21-44 اصل مقاله (681.02 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2023.347065.2097 | ||
نویسندگان | ||
محمد کیشانی فراهانی* 1؛ منوچهر اکبری2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
ادبیات عصر مشروطه با مسائل سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای جامعه آمیختگی شدیدی دارد. شاعران و نویسندگان بر مبنای رویدادهای روز در مقام منتقد، طرفدار یا مخالف وقایع، اشعار و نوشتههایشان را به مخاطبان خود عرضه میکنند. بررسی ادبیات این روزگار همسو با تحولات اجتماعی و سیاسی این دوره برای دریافت خوانشی بافت مبنا حائز اهمیت است و منبع مناسبی برای تحلیل و بررسی در حوزۀ مطالعات جامعهشناختی ـ معنایی محسوب میشود. فرخی یزدی از جمله شاعران دوران پرهیاهوی مشروطه است که ذوق و طبع شاعرانه خود را در خدمت اهداف و دغدغههای اجتماعی زمانۀ خود قرار داده و سرودههایش سرشار از مضامین اجتماعی و مردمی است. تعدد مفاهیم اجتماعی و میهنی در اشعار فرخی یزدی، تحلیلی گفتمانکاوانه با نگاهی جامعهمحور را میطلبد. بر این اساس پژوهش حاضر از کاربرد مؤلفههای «نامدهی و طبقهبندی» در رویکرد گفتمانی کارگزاران اجتماعی ونلیوون بهره گرفته است. این پژوهش در پی نشان دادن برآیند استفاده از این دو مؤلفه در اشعار فرخی یزدی و بازخوانی آنها در نظام اندیشۀ سیاسی- اجتماعی اوست. بر این مبنا در گام اول ابیاتی که دارای زمینههای سیاسی-اجتماعی است، انتخاب شدند؛ در ادامه مؤلفههای مورد بحث در هر بیت مشخص گردید و میزان کاربست و بسامد آماری مؤلفهها معین گشت. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که فرخی متناسب با شرایط خفقان عصر خود بیشتر به مؤلفههای پوشیدهگویی توجه داشته است و بیشترین بسامد براساس تعداد رخداد به ترتیب به مؤلفههای ارزشگذاری منفی، هویتنمایی مقولهای، نامدهی و کارکردنمایی تعلق میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل گفتمان انتقادی؛ کارگزاران اجتماعی؛ ونلیوون؛ نامدهی و طبقهبندی؛ فرخی یزدی | ||
مراجع | ||
آرینپور، یحیی (1375)، از صبا تا نیما، ج3، چ 6، تهران، زوار.
آژند، یعقوب (1384)، تجدد ادبی در دوره مشروطه ، تهران، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
آجودانی، ماشاءالله (1384)، یا مرگ یا تجدد، تهران، فصل کتاب.
آقاگلزاده، فردوس (1386)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران، علمی و فرهنگی.
اکبری، حمیدرضا و همکاران (1398)، «بازنمایی کنشگران اجتماعی داستان آب بید با بهرهگیری از الگوی جامعهشناختی - معنایی ونلیوون»، مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران، سال 7، ش 25، 17-33.
امینپور، قیصر (1383)، سنت و نوآوری در شعر معاصر، تهران، علمی و فرهنگی.
پنیکوک، الستر (1378)، «گفتمانهای قیاسناپذیر»، ترجمۀ سیدعلیاصغر سلطانی، علوم سیاسی، سال اول، ش 4، 118-157.
پهلواننژاد، محمدرضا و همکاران (1388)، «شیوههای ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ کارﮔﺰاران اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﻧﺸﺮﯾﺎت دورۀ ﻣﺸﺮوﻃﻪ از منظر گفتمانشناسی انتقادی با عنایت به مؤلفههای گفتمانمدار جامعهشناختی – معنایی»، زبانشناسی و گویشهای خراسان, سال 12، ش 127، 51-73.
داوری اردکانی، رضا و همکاران (1391)، زبان استعاری و استعارههای مفهومی، تهران، هرمس.
رحیمیان، جلال و سمیه جوکار (1394)، «تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در اشعار سیاسی ملکالشعرا بهار از منظر گفتمانشناسی انتقادی»، شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال7، ش 24، 111- 134.
ﺣﯿﺪری ﺗﺒﺮﯾﺰی، حسین و سیدآیتالله رزﻣﺠﻮ (1384)، «شیوههای تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در گفتمان فارسی: تحلیل توجیهی گفتمان با عنایت به مؤلفههای جامعهشناختی- معنایی»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، ش 195، ص 1-48.
سپانلو، محمدعلی (1369)، چهار شاعر آزادی، تهران، نگاه.
سلطانی، سید علیاصغر (1397)، قدرت، گفتمان، زبان، تهران، نشر نی.
شریف، مریم و لطفالله یارمحمدی (1393)، «بررسی رباعیات خیام از منظر گفتمانشناسی انتقادی با بهرهگیری از مؤلفههای جامعهشناختی-معنایی گفتمانمدار»، شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال 6، ش 2، 67-82 .
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1379)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، سخن.
ـــــــــــــ (1398)، با چراغ و آینه، تهران، سخن.
صاحبی، سیامک و همکاران (1389)، «بررسی و نقد روایی گلستان بر اساس نظریۀ تحلیل انتقادی گفتمان»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 16، 109-133.
صادقی، حسین و همکاران (1397)، «مؤلفههای جامعهشناختی داستان بهرام گور و شنگل هند در شاهنامۀ فردوسی براساس الگوی گفتمانشناسی انتقادی ونلیوون»، مطالعات شبه قاره، سال 10، ش 34، 167-190.
صبور، داریوش (1382)، بر کران بیکران (نگاهی به شعر فارسی معاصر)، تهران، سخن.
عسگری، مهرناز و همکاران (1398)، «تحلیل انتقادی گفتمان دو اثر طنزآمیز دیوان خروس لاری از ابوالقاسم حالت و مجموعۀ آثار محمدعلی افراشته براساس الگوی ونلیوون»، پژوهشهای ادبی، سال 16، ش 64، 57-88.
غلامعلیزاده، خسرو و همکاران (1396)، «نامدهی و طبقهبندی کنشگران اجتماعی در داستان آل بر اساس الگوی ونلیوون»، جستارهای زبانی، ش 7، 71-89.
فاضلی، مهبود و مهرناز عسگری (1401)، «تحلیل انتقادی گفتمان آثار دورۀ پس از انقلاب اسلامی چهار طنزپرداز زن براساس الگوی ونلیوون (رباب تمدن، آذردخت بهرامی، رؤیا صدر و نسیم عربامیری)» زن در فرهنگ و هنر، ش 1، 1-25.
فرخی یزدی، محمد (1360)، دیوان، چاپ حسین مکی، تهران، بنیاد نشر کتاب.
فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمۀ فاطمه شایستهپیران و همکاران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
میلز، سارا (1396)، گفتمان، ترجمة فتاح محمدی، زنجان، هزاره سوم.
یارمحمدی، لطفالله (1383)، گفتمانشناسی رایج و انتقادی، تهران، هرمس.
ـــــــــــــــ (1385)، ارتباطات از منظر گفتمانشناسی انتقادی، تهران، هرمس.
یحیایی ایلهای، احمد (1390)، «تحلیل گفتمان چیست؟»، تحقیقات روابط عمومی، س10، ش60، 58-64. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 305 |