پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,683,071 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,912,666 |
بررسی انتقادهای علامه طباطبایی به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ «تعریف حدی شیء به‌وسیلۀ فصل» | ||
| فلسفه | ||
| دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 39، بهمن 1401، صفحه 73-90 اصل مقاله (675.85 K) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2022.339290.1006702 | ||
| نویسنده | ||
| محمد حسین زاده* | ||
| استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از نوآوریهای منطقی ملاصدرا بر اساس نظریۀ اصالت وجود، این است که «تعریف حدی شیء منحصر در فصل اخیر آن است» که البته این فصل، نحوۀ وجود خاص آن شیء است و همۀ اجناس و فصول پیشین را بهنحو بساطت و اجمال دربر دارد. علامه طباطبایی بهعنوان یکی از مهمترین شارحان ملاصدرا این دیدگاه او را نپذیرفته و سه اشکال را نسبت به آن مطرح کرده است: 1) اکتفا به فصل با مقام تفصیل حد مناسب نیست 2) خارج بودن جنسها و فصلهای پیشین از حقیقت شیء مستلزم انقلاب در ذات و ذاتیات شیء است 3) خارج بودن جنسها و فصلهای پیشین از حقیقت شیء با «لبس بعد از لبس» در حرکت جوهری منافات دارد. این مقاله پس از اشارۀ مختصر به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ انحصار تعریف حدی شیء به فصل اخیر، انتقادهای سهگانۀ علامه طباطبایی را با نگرشی انتقادی بررسی کرده است. بررسی این انتقادهای سهگانه به این نتیجه منتهی شد که هیچیک از اشکالهای علامه طباطبایی به دیدگاه ملاصدرا وارد نیست و مقصود ملاصدرا از خارج بودن اجناس و فصول پیشین از ماهیت شیء، خارج بودن اجناس و فصولِ حاضر در مرتبۀ تفصیل است، نه اجناس و فصول مندمج در مرتبۀ اجمال و بساطت فصل اخیر. همچنین در خلال بررسی و پاسخگویی به انتقادهای علامه طباطبایی، برخی از ابعاد پنهان دیدگاه ملاصدرا نظیر فعلیت ثبوتی اجناس و فصول پیشین ـ در مقابل فعلیت وجودی آنها ـ روشن شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعریف حدی؛ جنس؛ فصل اخیر؛ ملاصدرا؛ علامه طباطبایی | ||
| مراجع | ||
|
ابن سینا (1381)، الإشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبداللّه (1376)، رحیق مختوم (شرح جلد دوم اسفار)، قم، اسراء.
شیرازی، قطب‌الدین (1388)، شرح حکمة الإشراق؛ به انضمام تعلیقات صدرالمتألهین، تحقیق سیدمحمد موسوی، ج 1، تهران، حکمت.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1375)، شرح الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات، ج1، قم، نشرالبلاغة.
مصباح یزدی، محمدتقی (1400)، شرح جلد دوم الأسفار الأربعة (جزء دوم)، تدوین و نگارش یارعلی کرد فیروزجایی، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینیره.
ملاصدرا (1378)، التنقیح فی المنطق، تصحیح و تحقیق غلامرضا یاسیپور، مقدمه احد فرامرز قراملکی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــــــــ (1981)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، ج 2، 5 و6، چاپ سوم، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــ (1378)، سه رسالۀ فلسفی (متشابهات القرآن - المسائل القدسیة - اجوبة المسائل)، با مقدمه، تعلیق و تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
ــــــــــــــــ (1382)، شرح و تعلیقۀ صدرالمتألهین بر الهیات شفا، تصحیح تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی، ج1 و2 ، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــــــــ (1354)، المبدأ و ا لمعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 248 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 294 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب