![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,689,293 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,918,523 |
نقش رهبران صوفی در سیاست افغانستان معاصر از دیدگاه جامعهشناسی سیاسی | ||
مطالعات اوراسیای مرکزی | ||
دوره 15، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 199-222 اصل مقاله (531.34 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcep.2023.338372.450054 | ||
نویسندگان | ||
مهسا رون1؛ تاج الدین آروین پور* 2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین. | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی | ||
چکیده | ||
پیوند تصوف و سیاست در تاریخ معاصر افغانستان همزمان با تأسیس حکومت احمدشاه ابدالی (1747) آغاز شد. نقش صوفیان در قدرت، با شروع درگیریهای داخلی و خانوادگی امیران و حاکمان محلی و تجاوز انگلیس و شوروی به افغانستان فزونی یافت. از دیدگاه «جامعهشناسی سیاسی» که موضوع اصلی آن واکاوی روابط متقابل میان قدرت دولتی و نیروهای اجتماعی است، میتوان نقش پیدا و پنهان سران طریقتهای نقشبندیه، قادریه و چِشتیه را در رویارویی با حاکمیتهای سیاسی یا حمایت از آنها یا واکنش علیه نیروهای متجاوز انگلیس و شوروی واکاوی کرد. این پرسش مطرح است که ارتباط طریقتهای صوفیه با ساختار قدرت حاکمیت در افغانستان معاصر چگونه بوده است؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح میشود که بیشتر، سران این طریقتها در میان مأموران بلندمرتبۀ دولتی، درباریان و حتی خاندان سلطنتی نفوذ داشته و در نصب و برکناری امیران، مشروعیتبخشی به قدرت و ایجاد تشکلهای حزبی نیز نقش داشتهاند. این نوشتار به روش تحلیل محتوا که از نوع تحلیلهای کیفی است، انجام شده است. نتایج آن حاکی از فرازوفرودهایی در مورد تصوف و سیاست از آغازِ حکمرانی احمدشاه تا تجاوز انگلیس و شوروی به خاک افغانستان است. احمدشاه که با صوفیان رابطهای مثبت داشت، سنت دستاربندی شاه بهدست مشایخ صوفی را پایه گذاشت و حمایت آنان را در لشکرکشیهایش جلب کرد. نقش مشایخ صوفی در دوران حکمرانی دُرانیها و محمدزاییها هم درخور توجه است. با تجاوز انگلیس و سپس شوروی به خاک افغانستان، صوفیان، منسجمتر با سازماندهی فعالیتهای سیاسی و جهادیشان در قالب تشکلهای سیاسی، مردم را علیه نیروهای استعمار بسیج کردند. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ؛ افغانستان؛ تصوف؛ سیاست؛ قدرت؛ جامعهشناسی سیاسی | ||
مراجع | ||
Amoli, Seyed Haidar (2006), Anwar al-Haqiqah, Atwar al-Tariqah and Asrar al-Shari'a, corrected by Mohsen Mousavi, Qom: Noor Ali Noor [in Persian]. Aghabakhshi, Ali Akbar and Mino Afshari Rad (2008), A Dictionary of Political Sciences, 3rd Ed, Tehran: Chapar [in Persian]. Ataei, Mohammad Ibrahim (2010), A Brief Glance at the Contemporary History of Afghanistan, translated by Jamil-ur-Rehman Kamgar, Kabul: Maiwand Publishing House [in Persian]. Bakhtani Khedmatgar, Abdullah (2008), Star of Religion - Maulana Najmuddin Akhundzadeh, translated by Fazl-ur-Rehman Fazel, Kabul: Imam Qutaybah Baghlani Islamic Research Center [in Persian]. Barekzaei Khales and Soltan Mohammad Khan (2017), History of Soltani, corrected by Atiq Arvand, Kabul: Amiri [in Persian]. Bashiriyah, Hussein (1995), Political Sociology, the Role of Social Forces in Political Life, 2rded, Tehran: Nashr-e- Ney [in Persian]. Battomore, Tomes Burton (2005), Political Sociology, translated by Manouchehr Sabouri, Tehran: Shab Tab [in Persian]. Duverger, Mourice (1998), The Requisitions of Political Sociology, translated by Abulfazl Qazi Shariat Panahi, Tehran: Nashr-e- Dadgostar [in Persian]. Fazeli, Qader (2013), An Introduction to Politics and Government in Islamic Mysticism, Qom: Institute of Bustan Ketab [in Persian]. Farhang, Mohammad Sadiq (1988), Afghanistan in the Last Five Centuries, 2rded, Vol. 1, Virginia: Ehsanullah Mayar [in Persian]. Faryad Afghan, Najmuddin (2005), A Glance at the Contemporary History of Afghanistan, Peshawar: Danesh Publishing Association [in Persian]. Ghobar, Mir Gholam Mohammad (2011), Afghanistan in the Course of History, Vol 2, Tehran: Erfan [in Persian]. Ghavas, Mohammad Alam, (2018), A Collection of Four Works by Professor Ghavas, with introduction by Professor Nasser Rahyab, 1rded, Herat, Head of the Agency for Cohesion and Cooperation of the Republic of Turkey (Tika) [in Persian]. Hanif Balkhi, Mohammad Hanif (1985), Wings of Peacocks or Persian Poetry in Ariyana, Peshawar: n.p [in Persian]. Ibn Manzor, Mohammad ibn Mokaram (1993), Lesan al Arab, Vol. 3, 3rded, Beirut: Dar Sadr. Jami, Noureddin Abdolrahman (2011), Nafahat Al-ons, with introduction, correction and comments by Mahmoud Abedi, 2rded, Tehran: Sokhan [in Persian]. Kabuli, Mir Vaez (2010), Divan of Mir Vaez Kabuli, by Sarvar Homayoun, 3rded, Kabul: Maiwand Bookshop [in Persian]. Kakar, Mohammad Hassan (1988), The Second Afghan - British War, n.p: Afghanistan National Islamic Front [in Persian]. Kateb, Mollah Faiz Mohammad (2012), Siraj al-Tawarikh, Vol. 1, by Mohammad Ibrahim Shariati, Tehran: Erfan [in Persian]. Kashmiri, Mohan Lal (2015), The Life of Amir Dost Mohammad Khan, Vol. 1, 2rded, translated by Seyyed Khalilullah Hashemian, n.p: Afghanistan-US Mirror [in Persian]. Lali Badakhshi, Mirza Lalibig (1997), Samarat al Ghods men Shajarat al ons, with Introduction, Correction and Comments by Seyed Kamal Haj Seyed Javadi, Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies [in Persian]. Masror, Mohammad Hassan (1991), The Holy Religion of Islam and Its Role in Afghanistan, Kabul: Islamic Sciences Research Center [in Persian]. Mesbahzadeh, Seyed Mohammad Baqer (2009), A Brief Political History of Afghanistan, Tehran: Aftab Research Center [in Persian]. Modarresi Chahardehi, Noureddin, (2014), Sufi Orders of Iran, 3rded, Tehran, Scientific and cultural publications [in Persian]. Mohammadi, Golnesa (2015), A Consideration of Mysticism in Contemporary Poetry of Afghanistan, 2rded, Kabul: Lajevard [in Persian]. Molaei, Mohammad Sarvar (1971), Selected Poetry of Afghanistan, Tehran: Rose [in Persian]. Mones, Mohammad Matin (2011), Current Sufi Monasteries in the City of Kabul, Kabul: Afghanistan Academy of Sciences Publications [in Persian]. Mones, Mohammad Matin (2019), Human Messages of Mystical Literature in the Last Century, 2rded, Kabul, Afghanistan Academy of Sciences Publications [in Persian]. Mones, Mohammad Matin (2012), "Taverin in the Dynimics of History", Khorasan Journal, Vol. 10, No. 102, pp. 145-167 [in Persian]. Mones, Mohammad Matin (2017), "Famous Currents of Contemporary Sufism", Khorasan Journal, Vol. 3, No. 132, pp. 36-54 [in Persian]. Movaseghi, Seyed Ahmad (2013), Contemporary Islamic Movements, 13rded, Tehran: Samt [in Persian]. Movahed Rahimi, Abdul Qader (2011), Biography of Poets of Ghor, Herat: n.p [in Persian]. Mujaddidi, Mohammad Sadegh (2012), Al-Tawd al-Mashaykh fi Managhib al-Sheikh Fazl Muhammad Mujaddidi, 1rded, Kabul, n.p [in Persian]. Mujaddidi, Mohammad Sadegh (2017), from Cairo to Kabul, by Fazlur Rehman Fazel, Cairo: Cultural Department of the Embassy of the Islamic Republic of Afghanistan [in Persian]. Mujaddidi, Mohammad Fazlullah, (2013), Omdat Al Moghamat, by Hossein Helmi Ishiq, 2rded, Istanbul, Maktab al-Haqiqa [in Persian]. Mujaddidi, Shah Agha Siddiq (2015), History of Mujaddid Dynasty in Afghanistan, Kabul: n.p [in Persian]. Naghibzadeh, Ahmad (2014), Introduction in Political Sociology, 12rded, Tehran: Samt publication [in Persian]. Navid, Sanzel (2009), Afghanistan in the Amaniyeh Era (Religious Response to Social Change during the Reign of Amanullah Khan), 2rded, TR by Mohammad Naeem Mujaddidi, Herat: Ahrari [in Persian]. Niall, Hussein (1986), A Journy in to the Literature of Thirteenth Century, by Sima Hangar, Kabul: Afghanistan Academy of Sciences [in Persian]. Ozdalgah, Elizabeth (2010), Naqshbandiyya in the West and Central Asia, translated by Seyedeh Fahimeh Ebrahimi, Tehran: Islamic History Research Institute [in Persian]. Pakatchi, Ahmad (1975), The Sufism Currents in Central Asia, Tehran: Al-Huda [in Persian]. Panipati, Sana'a Allah (n.d), Virtues of Ahmadiyya and Stations of Masomiyya, Lahore: Lucknow [in Persian]. Rahin, Seyed Makhdoom (1982), Tears of Khorasan, Peshawar: n.p [in Persian]. Roy, Olivier (1990), Afghanistan, Islam and Political Modernity, translated by Abolhassan Sarvmoghaddam, Mashhad: Astane Ghods Razavi [in Persian]. Sana Ghaznavi, Mohammad Akbar (2001), The Golden Rays (History of Gnosticim), Kabul: n.p [in Persian]. Seraj, Ahmad Zwak (2014), A Collection of Articles on the 300th Birth Anniversary of Ahmad Shah Durrani, Sufi Sect of Ahmad Shah Baba, Herat: Herat University [in Persian]. Sharifi, Ahmad Hussein (2020), Pathology of Mysticism and Sufism, 4rded, Qom: Al Mustafa International Center [in Persian]. Shafaei, Amanullah (1393), The Rheology of Contemporary History of Afghanistan, Kabul: Amiri [in Persian]. Subhan, John (1938), Sufism its Saints and Shrins, Lahore, Lucknow publishing house. Vakili Popalzaei, Azizuddin (1967), Teymour Shah Durrani, Vol. 2, 2rded, Kabul: History Association [in Persian]. Vakili Popalzaei, Azizuddin (2017), The Reign of Amanullah Shah and the Re-Independence of Afghanistan, Vol. 1, Kandahar: Allameh Rashad Publishing Academy [in Persian]. Zahmatkesh, Hossein and Amanullah Shafaei (2015), "Intellectual-Political Rheology of Sufism in Afghanistan", Central Eurasian Studies, Vol. 7, No. 2, pp. 251-271, (doi: 10.22059/JCEP.2015.56849) [in Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 691 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 433 |