سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,511,917
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,774,466
زائری, قاسم, اسکندری نداف, علی. (1401). تحلیل و ارزیابی آراء موافقان و مخالفان علم اجتماعی بومی در ایران. , 12(3), 9-30. doi: 10.22059/jstmt.2022.324150.1459
قاسم زائری; علی اسکندری نداف. "تحلیل و ارزیابی آراء موافقان و مخالفان علم اجتماعی بومی در ایران". , 12, 3, 1401, 9-30. doi: 10.22059/jstmt.2022.324150.1459
زائری, قاسم, اسکندری نداف, علی. (1401). 'تحلیل و ارزیابی آراء موافقان و مخالفان علم اجتماعی بومی در ایران', , 12(3), pp. 9-30. doi: 10.22059/jstmt.2022.324150.1459
زائری, قاسم, اسکندری نداف, علی. تحلیل و ارزیابی آراء موافقان و مخالفان علم اجتماعی بومی در ایران. , 1401; 12(3): 9-30. doi: 10.22059/jstmt.2022.324150.1459

تحلیل و ارزیابی آراء موافقان و مخالفان علم اجتماعی بومی در ایران

فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان
دوره 12، شماره 3، مهر 1401، صفحه 9-30    اصل مقاله (365.27 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2022.324150.1459
نویسندگان
قاسم زائری1؛ علی اسکندری نداف* 2
1استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
2دانشجوی دکتری دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه تهران
چکیده
در دو دهه گذشته مباحثه پر رونقی بر سر امکان یا ماهیت «علم بومی» در حوزه عمومی علوم انسانی ایران شکل گرفته است. وضع «علم اجتماعی» در ایران بخشی از این مباحثه، و «جامعه شناسان» خود بخشی از مباحثه بومی سازی بوده و هستند. این مقاله با ارجاع به آراء و نظرات جمعی از استادان و صاحب‌نظران علوم اجتماعی ایران در بازة زمانی پیشگفته، به دسته بندی نظرات موافقین و مخالفین علم اجتماعی بومی در ایران بپردازد. مقاله نشان خواهد داد که دست کم سه رویکرد اصلی در مباحثة علم اجتماعی بومی در ایران قابل شناسایی است: رویکرد پوزیتیویستی، رویکرد قاره ای-پست مدرن، و رویکرد حکمت اسلامی. آن‌چه بین این سه رویکرد و نمایندگان آنها محل اجماع است، تاکید هر سه بر پرداختن علم اجتماعی و جامعه شناسی به مسائل و موضوعات خاصّ هر جامعه، و اهتمام خاص بودگی آن، از جمله خاص بودگی تاریخی و هویتی جامعة ایران است: گروه اول معتقدند اصول و مبانی نظری ثابت و جهانی متعلق به علم مدرن است و باید از این اصول برای شناخت و حل مسائل بومی جامعة ایران استفاده کرد؛ گروه دوم معتقدند که این اصول برای هر جامعه و فرهنگی متفاوت است، و شناخت جامعة ایران نیازمند شناسایی اصول و قواعد فرهنگی و تاریخی خاصّ این جامعه است؛ گروه سوم نیز هرچند همانند گروه اول به هویت جهانی علم باور دارند ولی بنیان‌های نظری سکولار علم مدرن را خطا و غلط دانسته، و قائل به وجود مبانی بدیل متناسب با حکمت اسلامی برای دانش اجتماعی بومی هستند.
کلیدواژه‌ها
علوم اجتماعی ایران؛ بومی‌گرایی؛ حکمت اسلامی؛ پوزیتیویسم؛ اجتماع علمی؛ روش شناسی بنیادین
مراجع
  1. اباذری، یوسفعلی (1385)، «میزگرد ملاحظاتی پیرامون برنامه آموزش رشته جامعه‌شناسی»، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385): 324-362.
  2. ایزدی، کاظم (1394)، «علوم اجتماعی و تحول آن در ایران»، آزادی اندیشه، شماره 1.
  3. آزاد ارمکی، تقی (1385) «جامعه‌شناسی و چالش‌های آن طی نسل‌های متعدد: گسست یا انباشتگی علمی؟»، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، تهران، انجمن جامعه‌شناسی ایران: 99-117.
  4. آزاد ارمکی، تقی (1386) «بومی گرایی علوم اجتماعی و ناکارآمدی آموزش در ایران»، همایش علم بومی علم جهانی: امکان یا امتناع؟، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران: 322-341.
  5. پارسانیا، حمید (1382) «بومی شدن علم»، روزنامه رسالت.
  6. پارسانیا، حمید (1388) «بومی سازی جامعه‌شناسی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 1: 7-16.
  7. پارسانیا، حمید (1389) «بومی سازی علم»،درآمدی بر آزاداندیشی و نظریه پردازی در علوم دینی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
  8. پارسانیا، حمید (1391)، جهان‌های اجتماعی، تهران: کتاب فردا.
  9. پارسانیا، حمید (1395) « مرگ جامعه شناسی! احیای فقه به مثابه معرفت علمی اجتماعی»، فصلنامه صدرا، شماره 17: 179-195.
  10. پارسانیا، حمید (1395) روش شناسی انتقادی حکمت صدرایی، تهران: کتاب فردا.
  11. تاجیک، محمدرضا (1390) «اجماع ارتدوکس: آسیب شناسی علوم اجتماعی در ایران امروز»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 2: 41-61.
  12. جلائی‌پور، محمدرضا (1386) «علوم اجتماعی بدون قطب نما در ایران» همایش علم بومی علم جهانی: امکان یا امتناع؟، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران:308-321.
  13. خانیکی، هادی (1385)، «ارزیابی نظری موقعیت کنونی نظریه اجتماعی با تاکید بر ایران»، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385): 368-373.
  14. خانیکی، هادی (1389)، «مسئله‌گریزی نظریه اجتماعی در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 1: 179-200
  15. شرف‌الدین، سید حسین (1396) «علم اجتماعی بومی: چیستی چرایی؟»، اسلام و علوم اجتماعی، شماره 17: 41-70
  16. شریعتی، سارا (1386) «یک جامعه‌شناسی برای یک جهان؟: مسئله شناسی دوگانه»، همایش علم بومی علم جهانی: امکان یا امتناع؟، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران:291-307.
  17. فاضلی، محمد (1386) «ناکارآمدی جامعه‌شناسی در ایران»، رشد علوم اجتماعی، شماره 37: 21-30.
  18. فکوهی، ناصر و ابراهیمی، مرضیه (1386) «دایاسپورای علمی ایرانی و نقش آن در بومی سازی علوم اجتماعی در ایران» همایش علم بومی علم جهانی: امکان یا امتناع؟، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران:393-425.
  19. قانعی‌راد، امین (1381)، «شیوه جدید تولید علم؛ ایدئولوژی و واقعیت»، فصلنامه جامعه‌شناسی ایران، شماره 15: 28-59.
  20. قانعی‌راد، امین (1389)، «مرور انتقادی بر تلاش‌های ایرانی برای توسعه جامعه‌شناسی دگرواره»، مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 1: 124-158.
  21. کچویان، حسین (1389)،تجددشناسی و غرب‌شناسی: حقیقت‌های متضاد،تهران: امیرکبیر.
  22. کچویان، حسین (1390 الف)، «بحران معرفت‌شناسی تجدد و علم بومی یا غیرتاریخی، معضله جمع متناقضین»کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 46 و 47.
  23. کچویان، حسین (1390 ب)، «از تحول تمدنى تاریخى تا انقلاب معرفتى علمى»،کتاب ماه علوم اجتماعیآبان-آذر، شمارۀ 44.
  24. کچویان، حسین (1392)، «گفتاری در باب مختصات جامعه‌شناسی ایرانی»،کتاب ماه علوم اجتماعی،شماره 63 ، سال 17، شماره در سال 3، خرداد: 4-10.
  25. کچویان، حسین (1395)، «علوم اجتماعی اسلامی و معنابخشی به جهان انسانی»،فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا، سال پنجم، شمارۀ 17: 89-72.
  26. کنوبلاخ، هوبرت (1390)، مبانی جامعه‌شناسی معرفت، کرامت الله راسخ، تهران: نی.
  27. محسنی، منوچهر (1372) مبانی جامعه‌شناسی علم، تهران: کتابخانه طهوری.
  28. نراقی، احسان (1348)، «هدف و روش تحقیقات اجتماعی در ایران»، نامه علوم اجتماعی، شماره سوم.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 384
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 255





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب