تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,519 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,133,793 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,239,891 |
واکاوی تطبیقی شعر «لحظات میتة» از ودیع سعادة و «چیزی بگو، از عشق...» از حافظ موسوی (بر اساس نظریۀ نشانهشناسی رولان بارت) | ||
ادب عربی | ||
مقاله 1، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 33، آذر 1401، صفحه 1-25 اصل مقاله (985.52 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.324983.612397 | ||
نویسندگان | ||
هدیه قاسمی فرد1؛ ناصر زارع* 2 | ||
1دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیجفارس بوشهر، بوشهر، ایران. | ||
2دانشیار رشتۀ زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیجفارس بوشهر، بوشهر، ایران. | ||
چکیده | ||
نشانهشناسی به عنوان یکی از شاخههای نسبتاً جدید معرفت بشری در پی آن است تا با تکیه بر متن و رمزگشایی نشانهها و چگونگی کارکرد آنها، افقهایی نو از متن را به روی مخاطب بگشاید. اشعار روایی «ودیع سعادة» شاعر معاصر لبنانی و حافظ موسوی شاعر معاصر ایرانی دارای لایههای درونی و معنایی پربسامدی است که با زبانی تصویری به شرح حوادث میپردازد. نظر به تعدد سطوح رمزگانی در اشعار روایی این دو شاعر، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و از منظر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به نشانهشناسی رمزگانهای موجود در شعر «لحظات میتة» از ودیع سعادة و «چیزی بگو، از عشق...» از حافظ موسوی بر اساس نظریۀ «رمزگان پنجگانۀ» رولان بارت (1915-1980)، نشانهشناس فرانسوی میپردازد و ابعادی از ظرفیتهای تأویلپذیری این دو شعر را به دست میدهد. نتایج به دست دادهشده از این پژوهش چنین است که رمزگانهای به کار رفته در این دو شعر سوای استفادۀ شکلی، یکی از شگردهای موفق دو شاعر در خلق متنِ باز محسوب میگردد؛ این موضوع در عنوان هر دو شعر که تأویلپذیر بوده و در حیطۀ رمزگان معمایی قابل بررسی است، نمود بیشتری دارد. رمزگان معنایی این دو شعر با دلالتهای ضمنی، رمزگان نمادین آن با تقابلهای آشکار و قابل ادارک، رمزگان کنشی به عنوان پربسامدترین رمزگان این دو شعر با پیرفتهای مرتبط با یکدیگر و رمزگان فرهنگی با بُعدی ایدئولوژیک و تبیینی بینامتنی جهت بازنمایی حوادث جنگ و مطلوب نهایی سعادة و موسوی موفق بوده و عامل پیشبرد حرکت روایی متن محسوب میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات تطبیقی؛ نشانهشناسی؛ شعر معاصر عربی و فارسی؛ ودیع سعادة؛ حافظ موسوی؛ رولان بارت | ||
مراجع | ||
آلن، گراهام (1385)، رولان بارت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز.
احمدی، بابک (1389)، ساختار و تأویل متن، چاپ دوازدهم، تهران، نشر مرکز.
أدونیس، غیر محدد (1996)، الأعمال الشعریّة لأدونیس، دمشق، دار المدى للثقافة والنشر.
اسکولز، رابرت (1393)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، آگاه.
الگونه جونقانی، مسعود (1396)، «بنیانهای نشانهشناختی همسازه و ناسازه در اندیشۀ رولان بارت»، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 10، شمارۀ 38، صص 7-31.
امیری، ربیع و همکاران (1400)، «نشانهشناسی الفاظ حاوی مفهوم وطن در اشعار سلیمان العیسی بر اساس دیدگاه چارلز پیرس»، ادب عربی، سال 13، شمارۀ 3، صص 126-105.
بارت، رولان (1373)، «از اثر تا متن»، ترجمۀ مراد فرهادپور، مجلۀ ارغنون، شمارۀ 4، صص 60-57.
ــــــــــ (2011)، المعنى الثالث ومقالات أخرى، ترجمۀ عزیز یوسف المطلبی، الطبعة الأولى، بغداد، بیت الحکمة.
ــــــــــ (1399)، مبانی نشانهشناسی، مترجمان صادق رشیدی و فرزانه دوستی، تهران، علمی و فرهنگی.
بوقرة، نعمان (2010م)، المصطلحات الأساسیة فی لسانیات النصّ وتحلیل الخطاب (دراسة معجمیة)، الطبعة الثانیة، عمان، عالم الکتب الحدیث.
پاینده، حسین (1398)، نظریه و نقد ادبی درسنامهای میان رشتهای، تهران، سمت.
حجاب، نمر ( 2003م)، الأغنیة الشعبیّة فی مدینة عمان، عمان، أمانة عمان الکبرى.
چندلر، دانیل (1397)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، سوره مهر.
دو سوسور، فردینان (1382)، دورۀ زبانشناسی عمومی، ترجمۀ کورش صفوی، تهران، هرمس.
دینهسن، آنه ماری (1389)، درآمدی بر نشانهشناسی، ترجمۀ مظفر قهرمان، آبادان، پرسش.
سجودی، فرزان (1398)، نشانهشناسی کاربردی، تهران، نشر علم.
سعادة، ودیع (2016)، الأعمال الشعریّة، دمشق، دار أبابیل.
سلدن، رامان (1998)، النظریة الأدبیّة المعاصرة، ترجمة جابر عصفور، القاهرة، دار قباء للطباعة والنشر والتوزیع.
صافی پیرلوجه، حسین (1395)، درآمدی بر تحلیل گفتمان انتقادی (گفتمان روایی)، تهران، نشر نی.
الغذامی، عبدالله محمد (1998)، الخطیئة والتفکیر من البنیویة إلى التشریحیة (قراءة نقدیّة لنموذج معاصر)، الطبعة الأولى، مصر، الهیئة المصریّة العامة للکتاب.
فردوسی، ابوالقاسم (1960)، شاهنامه، تحت نظر یونگی. ا. برتلس، 9 ج، مسکو، آکادمی علوم اتحاد شوری.
فرید، زهرا و رقیه رستمپور ملکی (1401)، «تحلیل ساختاری رمان حب بلامقاومة اثر لیلی عیتاوی بر اساس رمزگانهای پنجگانۀ رولان بارت»، ادب عربی، دورۀ 14، شمارۀ 2، صص 23-42.
کالر، جاناتان (1390)، در جستجوی نشانهها نشانهشناسی، ادبیات، واسازی، ترجمۀ لیلا صادقی و تینا امراللهی، ویرایش فرزان سجودی، تهران، نشر علم.
مقدادی، بهرام (1387)، «متن خواندنی و متن نوشتنی»، هنر و معماری، نشریۀ هنر، شمارۀ 78، صص 20-33.
مکاریک، ایرنا ریما (1398) دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه.
موسوی، حافظ (1396)، مجموعه اشعار، تهران، نگاه.
وارنر، رکس (1386)، دانشنامۀ اساطیر جهان، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیلپور، تهران، اسطوره.
واشقانی فراهانی، ابراهیم (1389)، «سرآغاز گیاهان در اساطیر ایرانی»، مجلۀ مطالعات ایرانی، شمارۀ 17، صص 237-262.
هال، جمیز (1387)، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران، فرهنگ معاصر.
Sources
Adonis (1996), The Poems of Adonis, Vol. 1, Damascus, Dar al-Mada for Culture and Publishing. [In Arabic]. Amiri, R. et al. (2021), " Semiotics of Words Denoting the Concept of Homeland in the Poems of Suleiman al-Isa According to Pierce's", Journal of Arabic Literature, Year 13, No. 3, 105-126. [In Persian].Ahmadi, B. (2010), Text structure and interpretation, 12th edition, Tehran, Markaz publishing. [In Persian]. Algoneh Junghani, M. (2016), "Compatible and incompatible semiotic foundations in the thought of Roland Barthes", Literary Criticism Quarterly, Q10, No. 38, pp. 7-31. [In Persian]. Allen, G. (2006), Roland Barthes, translation of Yazdanjo's Payam, 3th edition Tehran, Markaz publishing. [In Persian]. Barthes, R. (1970), Writing Degree Zero, translated by Annette Lavers and Colin Smith, Prefaced by Susan Sontag, America, Hill and Wang, Reissue edition. ---------- (1974) S/Z, trans translated by Richard Miller, London, Blackwell. ----------(1977), Image Music Text, Trans translated by Stephan Heath, London, Fontana Press. ---------- ,(1989) The Rustle of Language, trans translated by Richard Howard, California, University of California Press. ------------(1994), "From the work to the text", translated by Murad Farhadpour, Arghanun magazine, Vol. 4, pp. 57-66. [In Persian]. --------- (2011), the third meaning and other articles, translated by Aziz Yusuf al-Mutallibi, 1th edition, Baghdad, Bayt al-Hikmat. [In Arabic]. ----------- (2019), Basics of Semiotics, translated by Sadegh Rashidi and Farzaneh Dusti, 2th edition, Tehran, Scientific and cultural publication. [In Persian]. Bougherra, N. (2010), Basic Terminology in Text Linguistics and Discourse Analysis (a lexical study), 2th edition, Amman, Alam al-Kutub al-Hadith. [In Arabic]. Chandler, D. (2017), Basics of Semiotics, translated by Mehdi Parsa, 6th edition Tehran, Sureh Mehr . [In Persian]. Cuddon, J. A. (2013), A dictionary of literary terms and literary theory, Revised: by M.A. Habib. 5th edition, UK, Wiley -Blackwell. De Saussure, F. (2012), General Linguistics Course, translated by Kurosh Safavi, 2th edition, Tehran, Hermes . [In Persian]. Dinesen, A. (2009), An introduction to semiotics, translated by Mozafar Ghahraman, 4th edition, Abadan, Porsesh publication . [In Persian]. Farid, Z. and Rustampour Maleki, R. (2022), "Structural analysis of the novel Titled “Love Without Resistance” by Leili Itawi based on Roland Barthes' Quintuple Mysteries", Journal of Arabic Literature, Vol. 14, No. 2, 23-42. [In Persian]. Ferdowsi, A. (1960), Shahnameh, under perspective Jungi. A. Bertels, 9 vols., Moscow, Academy of Sciences of the Soviet Union. [In Persian]. Al-Ghazami, A. (1998), Sin and Thinking from Structural to Anatomical (A Critical Reading of a Contemporary Model), 1th edition, Egypt, The General Egyptian Book Authorit. [In Arabic]. Hall, J. (2008), Pictorial Dictionary of Symbols in Eastern and Western Art, translated by Roghayeh Behzadi, 3th edition Tehran, Publication of contemporary culture. [In Persian]. Hijab, N. (2003), Folk song in the city of Amman, Amman, Greater Amman Municipality . [In Arabic]. Culler, J. (2010), in search of signs, semiotics, literature, deconstruction, translated by Leila Sadeghi and Tina Amrollahi, edited by Farzan Sojudi, 2th edition, Tehran, Science publication . [In Persian]. Makaryk, I. (2018), Encyclopaedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, 6th edition Tehran, Agah . [In Persian]. Meqdadi, B. (2007), "Reading Text and Writing Text", Art and Architecture, Art Magazine, No. 78, pp. 20-33. [In Persian]. Mousavi, H. (2016), collection of poems, 1th edition, Tehran, Negah . [In Persian]. Payandeh, H. (2018), Theory and Literary Criticism of an Interdisciplinary Textbook, Vol. 2, 2th edition, Tehran, Samt publications. [In Persian]. Sa‛ādah, W. (2016), collection of poems, Damascus, Dar Ababil. [In Arabic]. Safi Pirlujeh, H. (2015), an introduction to critical discourse analysis (narrative discourse), Tehran, 1th edition, Niey Publishing. [In Persian]. Scholes, R. (2013), An introduction to structuralism in literature, translated by Farzaneh Taheri, 3th edition, Tehran, Agah. [In Persian]. Selden, R. (1998), Modern Literary Theory, translated by Jaber Osfour, Cairo, Dar Qaba for printing and publishing. [In Arabic]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 283 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 563 |