پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,251 |
| تعداد مقالات | 67,991 |
| تعداد مشاهده مقاله | 116,036,920 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,802,572 |
گفتمان مسلط بر نظام آموزشی زنان در کتاب‌های درسی دبیرستانی (1320-1345 ش) | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 3، دوره 15، شماره 2، مرداد 1402، صفحه 259-281 اصل مقاله (840.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.347458.1825 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سمیعی1؛ حسن زندیه* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| با تشکیل سلسله پهلوی، آموزش نوین زنان ایران از ضرورت‌های پروژه‌ی نوسازی ایران تعریف شده بود. در نتیجه، آموزش زنان در فضای گفتمانی نوسازی و نوگرایی که حکومت پهلوی خود را منادی آن می‌دانست، قرار گرفت. با از میان رفتن انسداد سیاسی پس از خروج رضاشاه از ایران، آموزش نوین زنان دچار آشفتگی رویکردی و گفتمانی شد. با قدرت‌گیری گفتمان‌های رقیب حکومت و امکان کنش‌گری آن‌ها در عرصه قدرت، فضای گفتمانی مسلط بر نظام آموزشی زنان، یکپارچگی و انسجام خود را از دست داد و دال مرکزی نوگرایی که پیش‌تر در عصر رضاشاه، طرح‌ها و برنامه‌های آموزشی زنان را حول خود شکل داده بود، از میان رفت؛ این مسئله منجر به شکل‌گیری، الگوی «زن مسلمان» در کنار «زن مدرن» شد. از طرفی، این برهه‌ی تاریخی، از حیث مسئله‌ی آموزش زنان، دوره‌ی تکوین اولیه‌ی سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی است که نهایتاً منجر به انقلاب آموزشی در 1345 ش شد. این پژوهش با استفاده از مفهوم سنتی پیوستگاری در تاریخ و روش توصیفی ـ تحلیلی در پی بررسی رویکردها، طرح‌ها و آهنگ تغییرات برنامه‌های آموزشی دختران در کتاب‌های درسی دبیرستان، برای تشریح چگونگی هویت‌یابی زنان، نقش و جایگاه آنان در فرایند مدرنیزاسیون ایران است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزش زنان"؛ نوسازی"؛ سیاست‌های آموزشی"؛ برنامه‌ریزی آموزشی"؛ "؛ محمدرضاشاه" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The dominant discourse over women’s education in high school text books (1320-1345 S.H) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| fatemeh samiee1؛ hasan zandiyeh2 | ||
| 1Master of History, University of Tehran | ||
| 2Faculty member of history department of the University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| With the rise of the Pahlavid dynasty, the modern education of women became a necessity for the innovation project in Iran. Therefore, women education became pivotal in the discourse of modernization advocated by the Pahlavid dynasty. Due to the political standoff as a result of Reza Shah’s exit from Iran, the modern education for women underwent discourse turmoil. With the empowering of the rival discourses and their arrival on the political scene, the dominant discourse for women education lost its vigor and the central focus of innovation which was predominant in Reza Shah’s era lost its force. This led to the formation of the concept of “Muslim Woman” versus “Modern Woman”. This historical era, regarding the education of women, is the time of the formation of policies and educational programs which finally led to the educational revolution in 1345 S.H. This Study employing the traditional continuity concept in history through a descriptive – analytical approach intends to survey the plans, and the pace of the changes in girls’ educational programs as reflected in high school text books, in order to identify the identity of women and their role in the modernization of Iran. Key Terms: Women education, Innovation, Educational policies, Mohammad Reza Shah | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Women education", Innovation", ", Educational policies", .", mohammadreza shah" | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌الدین، عبدالحسین و همکاران (1342). تعلیمات دینی (سال اول دبیرستان). تهران: شرکت سهامی کتاب‌های درسی ایران.
استنفورد، مایکل (1382). درآمدی بر فلسفۀ تاریخ. ترجمۀ احمد گل‌محمدی. تهران: نشر نی.
افخمی، ابراهیم و همکاران (1342). تعلیمات اجتماعی (سال اول دبیرستان‌ها). تهران: وزارت فرهنگ.
افخمی، ابراهیم و همکاران (1342). تعلیمات اجتماعی (سال چهار دبیرستان‌ها). تهران: وزارت فرهنگ.
باتمانقلیچ، سنجر و همکاران (1334). فارسی برای کلاس‌های چهارم دبیرستان (ریاضی ـ طبیعی ـ بازرگانی ـ خانه‌داری). تبریز: اتحادیۀ کتاب‌فروشان تبریز.
بامداد، بدرالملوک (1329). تعلیم و تربیت دموکراسی در ایران. تهران: شرکت مطبوعات.
بولتن هفتگی سازمان زنان ایران (2537، دی). 488.
بهار، محمدتقی و همکاران (1329). فارسی (سال اول دبیرستان‌ها). تهران: کتابفروشی و چاپخانۀ علی‌اکبر علمی و حاج محمدتقی علمی.
پازارگاد، بهاءالدین و همکاران (1336). تعلیمات اجتماعی (برای سال چهارم طبیعی و ریاضی و ادبی). تهران: کتابفروشی و چاپخانه حاج محمدعلی علمی.
پروند، محمدحسن (1369). مقدمات برنامه‌ریزی آموزشی و درسی. بی‌جا: صحیفه.
پیام جناب آقای وزیر فرهنگ به مناسبت آغاز سال تحصیلی (1338، مهر). ماهنامۀ آموزش و پرورش، 1، 3.
تعلیمات اجتماعی و مدنی (بی‌تا). تهران: بی‌نا.
تعلیمات دینی (برای سال اول دبیرستان‌ها) (بی‌تا). تهران: شرکت طبع و نشر کتاب‌های درسی ایران.
تعلیمات دینی (برای سال دوم دبیرستان‌ها) (بی‌تا). تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتاب‌های درسی ایران.
تعلیمات دینی؛ فقه (سال دوم دبیرستان) (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.
تعلیم و تربیت دختران (1326). ماهنامۀ آموزش و پرورش، 3، 189-194.
حداد، محسن و همکاران (1336). تعلیمات اجتماعی و مدنی (برای سال چهارم دبیرستان‌ها). تهران: اقبال.
خانه‌داری سال چهارم دبیرستان (1342). تهران: شرکت سهامی کتاب‌های درسی ایران.
خیاطی و خانه‌داری برای سال پنجم و ششم دختران دبستان (1343). تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتاب‌های درسی.
دولتشاهی، مهرانگیز (2002). دولت، جامعه و جنبش زنان ایران (1285-1357). بتسدا (مریلند): بنیاد مطالعات ایران.
راعی گلوجه، سعید (1396). سیاست و آموزش در ایران معاصر: 1320-1332. تهران.
شریعت سنگلجی، محمدباقر (1334). تعلیمات دینی؛ اصول فقه و اخلاق (مخصوص سال دوم دبیرستان‌ها). تهران: کتابفروشی برادران علمی.
شریعت سنگلجی، محمدباقر (1341). تعلیمات دینی؛ اصول دین، فقه و اخلاق (مخصوص سال دوم دبیرستان‌ها). تهران: کتابفروشی و چاپخانۀ برادران علمی.
شریعت سنگلجی، محمدباقر (بی‌تا). تعلیمات دینی؛ فقه (برای سال چهارم دبیرستان). تهران: کتابفروشی برادران علمی.
فقه (برای سال چهارم دبیرستان) (بی‌تا). بی‌جا: کیهان.
گزارش جناب آقای مهران، وزیر فرهنگ در جشن مهرگان. (1337، آبان و آذر). ماهنامۀ آموزش و پرورش، 2، 2.
گنجی، منوچهر. (تدوین) (بی‌تا). گزیدۀ تألیفات، نطق‌ها، پیام‌ها، مصاحبه‌ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضاشاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران دربارۀ آموزش و پرورش. تهران: ادارۀ کل اطلاعات و انتشارات و روابط‌عمومی وزارت آموزش و پرورش.
صدیق، عیسی (1342). تاریخ فرهنگ ایران. تهران، دانشگاه تهران.
صدیق، عیسی (1397). ایران مدرن و نظام آموزشی آن. تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فارسی؛ سال دوم دبیرستان (1335). تبریز: شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان.
فخرائی، ناهید و همکاران (1337). راهنمای معلمین خانه‌داری. تهران: ادارۀ تعلیمات خانه‌داری وزارت فرهنگ.
فخرائی، ناهید و دفتری، مریم (1341). دختران و ما خانه‌داری. تهران: شرکت سهامی ایران (وبستر) و انتشارات کیهان.
فروزانفر، بدیع‌الزمان و همکاران (1335). قرائت فارسی و دستور زبان برای سال اول دبیرستان‌ها. تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکاء.
ماهنامۀ آموزش و پرورش (1337، تیر). 10.
ماهنامۀ آموزش و پرورش (1342، شهریور). شمارۀ 7.
ماهنامۀ آموزش و پرورش (1342، تیر).
ماهنامۀ آموزش و پرورش (1355، آذر). 3.
مجلۀ زن امروز (1323). وظیفۀ زنان در مقابل ارتجاع، 150.
مجلۀ زنان پیشرو (132؟، اردیبهشت). 1.
متن گزارش جناب آقای وزیر در جشن مهرگان 1339 به پیشگاه شاهنشاه (1339). ماهنامۀ آموزش و پرورش، 9، ص. 3.
متین‌دفتری، احمد و همکاران (بی‌تا). تعلیمات اجتماعی (برای سال اول دبیرستان‌ها). بی‌جا: بی‌نا.
متین‌دفتری، احمد و همکاران (بی‌تا). تعلیمات اجتماعی و مدنی (برای سال چهارم دبیرستان‌ها). تهران: بی‌نا.
متین‌دفتری، احمد (بی‌تا). تعلیمات اجتماعی و مدنی (برای سال پنجم دبیرستان). تهران: شرکت سهامی انتشار کتب درسی.
مجموعه قوانین وزارت آموزش و پرورش (بی‌تا). تهران: معاونت حقوقی امور مجلس و هماهنگی استان‌ها.
مجیدی، موسی (1364). تاریخچۀ مختصر کتاب‌های درسی و سیر تطور آن در ایران (از دارالفنون تا به امروز). ماهنامۀ تعلیم و تربیت، 4.
معتمدی، اسفندیار (1389). کتاب‌های درسی در ایران. مجلۀ مدارس کارآمد، 1 (9 پیاپی).
مقربی، مصطفی و همکاران (1343). دختر پهلوان (1) و (2). در فارسی (برای سال اول دبیرستان‌ها). تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتاب‌های درسی ایران.
نوربخش، سید کمال‌الدین (1324). فقه شرعیات (سال سوم دبیرستان‌ها). تهران: کتابفروشی و چاپخانه علی‌اکبر علمی.
نوربخش، سید کمال‌الدین (1326). فقه شرعیات (مخصوص کلاس چهارم دبیرستان‌ها و دانشسراهای مقدماتی). تهران: کتابفروشی و چاپخانه دانش.
نوربخش، سید کمال‌الدین (بی‌تا). فقه و شرعیات (برای سال پنجم دبیرستان‌ها و دانشسراهای مقدماتی). تهران: شرکت سهامی انتشار کتب درسی.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1382). اسنادی از اصل چهار ترومن در ایران (1325-1346). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
همراز، ویدا (1388). بررسی اهداف و عملکرد اصل چهار ترومن (هیئت عملیات اقتصادی آمریکا در ایران). تهران: مرکز اسناد تاریخ دیپلماسی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 221 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 178 |
||