پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,408,711 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,177,795 |
مطالعه تطبیقی تصوف در دو نگاره از صوفیان اثر بهزاد و سلطان محمد | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| دوره 27، شماره 4، دی 1401، صفحه 97-107 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2022.327573.666756 | ||
| نویسندگان | ||
| الهه پنجه باشی* 1؛ افسانه براتی فر2 | ||
| 1دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد نقاشی، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هنرنگارگری ایرانی ریشه در اعتقادات دینیومذهبی دارد و بسیار تحت تأثیر عرفان قرارگرفتهاست. نقشکردن اعمال صوفیان یکی ازمشترکات نقاشیهای دوهنرمند، بهزاد(نگارگر مکتب هرات)و سلطان محمد(نگارگر مکتب صفوی) میباشد. شباهت این دونگاره از هنرمندان در ترسیم صوفیان این گمان را تقویت میکند که سلطان محمد نگاره سماع درویشانِ بهزاد را ازنظر گذرانده و با دیدگاه خود نگاره متفاوتی را ترسیم کردهاست. هدف این پژوهش مقایسهی تطبیقی آثار این دوهنرمند با نگاه به صوفیگری درنگارگری ایرانی میباشد. سوال پژوهش این است که چه تحولات تجسمی در نگاره صوفیان با فاصله اندک زمانی دیدهمیشود؟ و چه شباهت و تفاوتهایی تجسمی بین این دونگاره وجود دارد؟ این پژوهش بنیادین بوده و به روش تطبیقی، باماهیت تاریخی و به صورت کیفی انجام شدهاست. روش جمعآوری اطلاعات بااستفاده ازمنابع کتابخانهای صورتگرفته و درج تصاویر به روش اسکن وبارگیری ازنسخههای اینترنتی میباشد. جامعهآماری این پژوهش دونگاره از صوفیان میباشد که بهزاد در سماع درویشان و سلطان محمد در مستی لاهوتی و ناسوتی به تصویر کشیدهاندو این آثار و ویژگیهای بصری آنها مورد تطبیق قرارمیگیرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد سلطانمحمد درترسیم صوفیان به نگارهی بهزاد وفاداربوده ولی با توجه به درآمیزی تصوف و سیاست درروزگار صفوی و فاصلهگرفتن صوفیان ازعالم عرفان، جنبه طنزی به اثر اضافه شدهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره تیموری؛ دوره صفوی؛ صوفیان؛ بهزاد؛ سلطان محمد؛ نگارگری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A comparative study of Sufism in two paintings of Sufis by Behzad and Sultan Mohammad | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elaheh Panjehbashi1؛ afsaneh baratifar2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran. | ||
| 2Master of Painting, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Iranian painting has deep roots with religious beliefs, has been greatly influenced by mysticism and is reflected in painting.Iranian painting has a beauty in which it has a special spiritual purity and elegance. In the Islamic period, due to the proximity of artists to mystics, a great change took place in the formation of the content of works of art. In the formation and development of Islamic arts with mystical themes, Iranian mystics and Sufi and Shiite sects played a major role. From the Timurid period , manuscripts were not just expressions of text; The artists have cleverly made references to some social and political issues in their works,to the best of their ability. Since Iranian art has deep roots with religious beliefs, it has been greatly influenced by mysticism and has been reflected in painting and can be seen in the works of two famous artists. The role of Sufis and their actions is one of the commonalities of the paintings of two artists, Behzad (painter of Herat school) and Sultan Mohammad (painter of Safavid school).These paintings are saturated with mystery.In the study of paintings,considering the foundation of Behzad's realism, and loyalty of Sultan Mohammad to this subject,the paintings are studied comparatively from the perspective of this world following the rituals and ceremonies that show Sufi deeds. The similarity of these two images of artists in drawing Sufis reinforces the suspicion that Sultan Mohammad considered the image of Behzad's dervishes and drew a different image with his own point of view. The painters were faithful to Sufi customs in order to narrate the image of the Sufis, and in depicting postures and gestures, they painted them in dervishes' clothes with long sleeves. Sultan Mohammad has been faithful to Behzad's painting of Sufis, but due to the fusion of Sufism and politics in the Safavid era and the distance of Sufis from the world of mysticism, the hidden comedy of Sultan Muhammad in opposition to Sufism has been formed. The purpose of this study is a comparative comparison of the works of these two artists with a view to Sufism in Iranian painting.The question of this research is what visual changes are seen in Sufi painting with a short time interval? And what are the visual similarities and differences between these two paintings? The research method in this research is historical-comparative and uses library sources to compare the two images of Dervishes and their meaning.The results of this study show that Sultan Mohammad was faithful to Behzad's painting in depicting Sufis, but due to the integration of Sufism and politics in the Safavid era and the distance of Sufis from the world of mysticism, a humorous aspect has been added to the work.The results of this study show that Sultan Mohammad was faithful to Behzad's painting in depicting Sufis, but due to the integration of Sufism and politics in the Safavid era and the distance of Sufis from the world of mysticism,a humorous aspect has been added to the work. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Art, Painting, Sufis, Behzad, Sultan Mohammad | ||
| مراجع | ||
|
_آژند،یعقوب(1389).نگارگری ایران(پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران) .جلد اول.چاپ دوم،انتشارات سمت،تهران. _آژند،یعقوب(1389).نگارگری ایران(پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران) .جلد دوم.چاپ دوم،انتشارات سمت،تهران. _آژند،یعقوب(1384)،سیمای سلطان محمد نقّاش ، فرهنگستان هنر،تهران.
_الله یاری،فریدون؛نورائی،مرتضی؛رسولی،علی(1388).طریقت و تجارت؛کارکردهای تجاری نقشبندیه در دوره تیموری، تاریخ اسلام و ایران، شماره 4، 40-1 .
_باخرزی، یحیی بن احمد(1383).اورادالاحباب و فصوص الآداب، به کوشش ایرج افشار،چاپ دوم ، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
_ بلر،شیلا وبلوم، جاناتان(1381). هنر و معماری اسلامی.ترجمه اردشیر اشراقی. سروش،تهران.
_ پاکباز ،روئین(1379). نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز.چاپ دوم ، نارستان، تهران.
_تجویدی،اکبر(1345).کتاب آرایی در ایران،هنر و مردم.دوره 5،شماره 49، 5-9 .
_تشکری،علی اکبر.نقیبی،الهام(1393).تعامل و تقابل تصوف و تشیع در عصر صفوی،پژوهشهای تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان.دوره جدید سال ششم ،شماره 22 ،66-49.
_رویمر،هانس روبرت (1385).ایران در راه عصر جدید،ترجمه آذر آهنچی، دانشگاه تهران،تهران.
_رویمر،هانس روبرت(1380).تاریخ ایران دوره ی صفوی(کمبریج)،ترجمه یعقوب آژند. جلد5 ، جامی،تهران.
_زرین کوب، عبدالحسین (1385).ارزش میراث صوفیه،امیرکبیر،تهران.
_سجادی،محمد علی(1369).جامه زهد:خرقه و خرقه پوشی، علمی فرهنگی،تهران.
_سیوری،راجر(1372).ایران عصر صفوی،ترجمه کامبیز عزیزی.چاپ3، مرکز،تهران.
_سوچک،پریسیلا(1377).«سلطان محمد تبریزی نقاش دربار صفوی»،در :دوازده رخ،ترجمه یعقوب آژند.چاپ اول،تهران،مولی.
_شکاری نیری، جواد(1385).حرفه نقشبندی، فرقه نقشبندیه، کتاب ماه.هنر،شماره93و94 خرداد و تیر، سازمان چاپ و انتشاراتوزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
_صحابی،شهربانو.حدیدی،خلیل.قره بیگلو،سعیدالله(1394).بررسی سیر تاریخی رواج تصوف در دوران اولیه و میانی اسلام و گسترش ادبیات صوفیانه در ایران،عرفان اسلامی،شماره ی46، 197-183 .
_عیسی ولی ، محمد و دیگران(1384). میراث تصوف، مجدالدین کیوانی ، جلد دوم ، نشر مرکز،تهران .
_غزالی،ابوحامدمحمد(1383).کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، جلد 1 ،چ یازدهم،تهران :علمی فرهنگی. _غزالی،ربابه(1398).بررسی شاخصه‌های بصری در آثار کمال‌الدین بهزاد مطالعه موردی(اثر سماع درویشان)،جلوه هنر،دوره‌ی جدید،سال یازدهم،شماره‌ی یک،86-73.
_غیبی،مهرسا(1384).هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، هیرمند،تهران.
_کریم زاده تبریزی،محمد علی(1369).احوال وآثار نقاشان قدیم ایران،جلد2،انتشارات مستوفی،لندن.
_کروبی، آرزو؛ فیاض انوش، ابوالحسن(1396). کارکرد پوشاک در هویت بخشی به صوفیان در قرون هفتم تا نهم هـ .ق ، فصلنامه علمی-تخصصی رهیافت تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان،سال ششم ، شماره 20 ، 82-69.
_کن بای،شیلا(1381).نگارگری ایرانی،ترجمه مهناز شایسته فر،موسسه مطالعات هنر اسلامی،تهران.
_کیانی،محسن(1380)،تاریخ خانگاه در ایران،چاپ دوم،طهوری،تهران.
_گرابر،اولگ(1390). مروری بر نگارگری ایرانی،ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند،تهران،فرهنگستان هنر.
_گری،بازیل(1369).نقاشی ایران،ترجمه عربعلی شروه،عصرجدید،تهران.
_گوهرین،سید صادق(1367).شرح اصلاحات تصوف،جلد1و2، زوار،تهران.
_ محمد بن منور(1381). اسرارالتوحید ، جلد دوم ؛ مصحح محمدرضا شفیعی کدکنی ، چاپ پنجم ، انتشارات آگاه،تهران.
_معرک نژاد، سید رسول.(1386). سماع درویشان درآینه تصوف، هنر و معماری نشریه خیال، بهار و تابستان، شماره 21، ص41-4. _مدنی،محمد(1385).در خانقاه بیدخت چه می گذرد؟،بوستان کتاب،قم.
_نصر، سیدحسین(1383).هنر و معنویت اسلامی، مجموعه مقالات در زمینه حکمت هنر،فرهنگستان هنر،تهران. _نظرلی،مائیس(1390).جهان دوگانه مینیاتور ایرانی ،عباس علی غرقی، فرهنگستان هنر،تهران.
_نفیسی،سعید(1371).سرچشمه تصوف در ایران ،چاپ هشتم،انتشارات فروغی،تهران.
_نیکوبخت، ناصر؛ قاسم زاده،سید علی(1387).سمبولیسم نور و رنگ در عرفان ایرانی- اسلامی، مطالعات عرفانی، شماره 8، 215-185.
_ Koutanaei, T. A. (2015). A Comparative Study on the Relationship between Spiral forms in Sufi Spiral Dance (Sama) and Persian Islamic Paintings. Journal of Islamic Studies, 3(1), 113-118. _URL1: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/446892 (Access Date 2021/11/25). _URL2: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/453311 (Access Date 2021/11/25). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 295 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 383 |
||