پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,525,093 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,786,293 |
تحلیل نمادشناسی و عناصر مارکسیستی در رمان مدیر مدرسۀ جلال آل احمد | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1401، صفحه 41-61 اصل مقاله (756.26 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.332866.1977 | ||
| نویسنده | ||
| اسد آبشیرینی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| مدیر مدرسه، اثر جلال آل احمد، یکی از رمان‌های مشهور معاصر است که در آن برخلاف آنچه که بارت گفته است، مؤلّف داستان، نه‌تنها «مُرده» نیست، که «زنده»تر از هر اثر رئال دیگری به تبیین و گذشته از آن، به تبلیغ تفکّر مرامی خویش، پیوسته اهتمام می‌ورزد. بررسی مارکسیستی این رمان، که در آن نویسنده با گذرِ هنری از تعابیری همچون «جامعۀ طبقاتی»، «زیربنا/ روبنا»، «آگاهی طبقاتی» و در نهایت «انقلاب»، خواننده را متقاعد می‌سازد که با مانیفستی از روشنفکران مارکسیست مواجه است که او را مُلزم می‌دارد که موضع خویش را در قبال این متن ایدئولوژیک، دقیقتر صف‌بندی کند. در این مقاله با استفاده از نگاه نظریه‌پردازان مرتبط، سعی شده است با ترسیم خطوط کلّی اندیشۀ آل احمد، تحلیلی از این داستان ارائه شود که در کنار وجاهت ماندگار ادبی این اثر، جوانب حزبی و گفتمانی آن نیز بر مخاطب ادبیّات داستانی معاصر، هرچه بیشتر روشن شود. یافته‌های پژوهش ما نشان می‌دهد راوی مدیر مدرسه ابتدا شکستی را در سطح نگاه ایدئولوژیک خود تجربه می‌کند؛ سپس در سطح «عمل انقلابی» نیز بدان دچار میآید. در واقع مدیر مدرسه، روایت رئالیستی روشنفکر احساساتی و پرشوری است میانِ دو انقلاب که با استعفانامه‌اش در پایان داستان، شکست رویکرد مارکسیستی خود را به امضا می‌رساند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آل احمد؛ مدیر مدرسه؛ مارکسیسم؛ نظام طبقاتی؛ زیربنا/ روبنا؛ ایدئولوژی | ||
| مراجع | ||
|
آلِ احمد، جلال (۱۳۸۴)، مدیر مدرسه، چ 10، تهران، فردوس.
احمدی، اصغر (1396)، ادبیّات ستیزنده، تهران، آگه.
احمدی، بابک (1382)، واژهنامۀ فاسفی مارکس، تهران، مرکز.
ـــــــــــــــ (1398)، مارکس و سیاست مدرن، چ 7، تهران، مرکز.
اسپینکز، لی (1392)، فردریش نیچه، ترجمۀ رضا ولییاری، چ 2، تهران، مرکز.
استاینر، جورج (1392)، مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمۀ عزّتالله فولادوند، تهران، نگاره آفتاب.
اسحاقیان، جواد (1393)، جلال آلاحمد، تهران، نگاه.
اکلشال، رابرت (1399)، ایدئولوژیهای سیاسی، ترجمۀ محمّد قائد، تهران، نشر نو.
اندرسون، پری (1398)، ملاحظاتی دربارۀ مارکسیسم غربی، ترجمۀ علیرضا خزایی، تهران، چشمه.
انسار، پییر (1394)، ایدئولوژی، کشمکشها و قدرت، ترجمۀ مجید شریف، چ 2، تهران، قصیدهسرا.
ایگلتون، تری (1393)، مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمۀ اکبر معصومبیگی، چ 3، تهران، بوتیمار.
ـــــــــــــــ (1396)، چگونه شعر بخوانیم، ترجمۀ پیمان چهرازی، تهران، آگه.
ـــــــــــــــ (1398الف)، ایدئولوژی زیباییشناسی، ترجمۀ مجید اخگر، تهران، بیدگل.
ـــــــــــــــ (1398ب) ، رویداد ادبیّات، ترجمۀ مشیّت علایی، تهران، لاهیتا.
باتامور، تام (1396)، مکتب فرانکفورت، ترجمۀ حسینعلی نوذری، چ 6، تهران، نشر نی.
باتامور، تام و همکاران (1397)، فرهنگنامۀ اندیشۀ مارکسیستی، ترجمۀ اکبر معصومبیگی، چ 2، تهران، بازتابنگار.
بدیو، آلن (1396)، فرضیّۀ کمونیسم، ترجمۀ مراد فرهادپور و صالح نجفی، تهران، مرکز
بشیریّه، حسین (۱۳۹۹)، تاریخ اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، ج 1، چ 16، تهران، نشر نی.
بنیامین، والتر (1395)، دربارۀ زبان و تاریخ، ترجمۀ مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران، هرمس.
پاینده، حسین (1383)، «رمان رئالیستی یا سند اجتماعی؟ نگاهی به مدیر مدرسۀ آل احمد»، جامعهشناسی هنر و ادبیّات. دورۀ 1، ش 2، 69 – 98.
پاینده، حسین (1393)، گشودن رمان، چ 2، تهران، مروارید.
پلامناتز، جان (1399)، شرح و نقدی بر فلسفۀ اجتماعی و سیاسی هگل، ترجمۀ حسین بشیریه، چ 7، تهران، نشر نی.
ذوالفقاری، ابوالفضل و همکاران (1397)، «بررسی جامعه شناختی مؤلّفه‌های هویّت ملّی در داستان مدیر مدرسۀ جلال آل احمد»، مطالعات سیاسی، دورۀ 10، ش 40، 127-146.
ریکور، پل (1399)، درسگفتارهای ایدئولوژی و اتوپیا، ترجمۀ مهدی فیضی، تهران، مرکز.
ژیژک، اسلاوی (1393)، عینیّت ایدئولوژی، ترجمۀ علی بهروزی، چ 2، تهران، طرح نو.
شیری، قهرمان (1387)، مکتبهای داستاننویسی در ایران، تهران، چشمه.
عسگری حسنکلو، عسگر (1394)، جامعهشناسی رمان فارسی، تهران، نگاه.
فرتر، لوک (1387)، لویی آلتوسر، ترجمۀ امیر احمدیآریان، تهران، مرکز.
کاراتانی، ماکوجین (1396)، کانت و مارکس، ترجمۀ مرادفرهادپور و صالح نجفی، تهران، هرمس.
کاسیرر، ارنست (1395)، فلسفۀ روشنگری، ترجمۀ یداللّه موقن، چ 4، تهران، نیلوفر.
کوش، دنی (1397)، مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی، ترجمۀ فریدون وحیدا، چ 4، تهران، سروش.
کولبروک، کلر (1398)، ژیل دولوز، ترجمۀ رضا سیروان، چ 3، تهران، مرکز.
کولتی، لوچو (1399)، مارکسیسم و دیالکتیک، ترجمۀ کمال خسروی، تهران، اختران.
کوهن، جرالد (1396)، نظریّۀ تاریخ مارکس، ترجمۀ ابراهیم حقیقی، چ 2، تهران، اختران.
گلدستون، جک (1392)، انقلابها، ترجمۀ محمّدتقی دلفروز، چ 3، تهران، کویر.
لوکاچ، جرج (1378)، تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمۀ محمّدجعفر پوینده، چ 2، تهران، تجربه.
ـــــــــــــــ (1386)، نویسنده، نقد و فرهنگ، ترجمۀ اکبر معصومبیگی، چ 2، تهران، دیگر.
لوکاچ، گئورگ (1398)، در دفاع از تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمۀ حسن مرتضوی، چ 3، تهران، آگه.
لیفشیتز، میخاییل (1396)، فلسفۀ هنر از دیدگاه مارکس، ترجمۀ مجید مددی، تهران، بان.
م. ایرانیان، جمشید (1358)، واقعیّت اجتماعی و جهان داستان، تهران، امیرکبیر.
مالپاس، سایمون (1393)، ژان ـ فرانسوا لیوتار، ترجمۀ بهرنگ پورحسینی، چ 2، تهران، مرکز.
مانهایم، کارل (1398)، ایدئولوژی و اتوپیا، ترجمۀ فریبرز مجیدی، چ 4، تهران، سمت.
مردیها، مرتضی (1399)، تمدن و فرهنگ، تهران، ثالث.
مککوئیلان، مارتین (1384)، پل دومان، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، مرکز.
مکللان، دیوید (1390)، ایدئولوژی، ترجمۀ محمّد رفیعیمهرآبادی، چ 3، تهران، آشیان.
مکّینژاد، کیومرث (1392)، مدل زیربنا ـ روبنا در جامعهشناسی مارکس/ دورکیم/ وبر، تهران، نقد افکار.
موقن، یداللّه (1399الف)، از پیش‌مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، تهران، نیلوفر.
ــــــــــــــ (1399ب)، شیوههای اندیشیدن، تهران، نیلوفر.
میلر، پیتر (1398)، سوژه؛ استیلا و قدرت، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چ 8، تهران، نشر نی.
میلز، سارا (1392)، میشل فوکو، ترجمۀ مرتضی نوری، چ 2، تهران، مرکز.
نبیلو، علیرضا و فرشته دادخواه (1398)، «تحلیل مدیر مدرسۀ آل احمد بر مبنای سبک‌شناسی انتقادی، پژوهشهای زبانشناختی، دورۀ 9، ش 3، 991-1030.
و. وود، آلن (1398)، کارل مارکس، ترجمۀ شهناز مسمّیپرست، چ 5، تهران، ققنوس.
ویلسون، راس (1393)، تئودور آدورنو، ترجمۀ پویا ایمانی، چ 2، تهران، مرکز.
ویلیافر، ریموند (1398)، فرهنگ و جامعه، ترجمۀ علیاکبر معصومبیگی و نسترن موسوی، تهران، نگاه.
وینسنت، اندرو (1398)، نظریّههای دولت، ترجمۀ حسین بشیریّه، چ 14، تهران، نشر نی.
یانگ، جولیان (1396)، فلسفۀ قارّهای و معنای زندگی، ترجمۀ بهنام خداپناه، تهران، حکمت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,812 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 436 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب