تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,122,457 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,365 |
تحلیل مقایسهای مناظره در غزل سبک عراقی و غزل معاصر | ||
ادب فارسی | ||
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1401، صفحه 141-164 اصل مقاله (697.06 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.332904.1979 | ||
نویسندگان | ||
مرضیه همتی1؛ فاطمه سادات طاهری* 2؛ علیرضا فولادی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
چکیده | ||
بسیاری از شاعران برای بیان اندیشههای خود فنّ مناظره را برگزیدهاند. از آنجا که گستردهترین افق شعری فارسی متعلّق به نوع غنایی است، تعداد بسیاری از مناظرههای فارسی نیز زیرمجموعۀ این نوع ادبی قرار گرفتهاند. شاعر در این مناظرهها میان عاشق و معشوق گفتوگو یا پرسش و پاسخی ترتیب میدهد و هرطرف میکوشد با برتریدادن دیدگاههای خود، حریف را قانع یا به پذیرش نظر خویش مجبور کند. شاعران معاصر نیز در اشعار خود بهفراوانی از مناظره استفاده کردهاند؛ امّا بیش از آنکه به تفاخر و رقابت با طرف مقابل بپردازند، به گفتوگو و تعامل پرداختهاند و کوشیدهاند فضایی برهانی تشکیل دهند. پژوهش حاضر با شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده و به این پرسشها پاسخ داده است که مناظرههای عاشقانه در غزل سبک عراقی با مناظرههای عاشقانۀ غزل معاصر چه تفاوتهایی دارند و علّت پیدایش این تفاوتها چیست؟ سپس به این نتایج دست یافته که غزل معاصر به دلیل دگرگونیهای حاصل از شرایط سیاسی و اجتماعی ایران و در نتیجۀ تغییر جهانبینی شاعران، به گفتوگو روی آورده و با تغییر جایگاه معشوق و فردیّتیافتن وی، تغییرات بنیادین در غزلهای مناظرهای معاصر ایجاد شده است؛ بهگونهای که غزلهای مناظرهای معاصر از نظر ساختار، موضوع و محتوا، جنسیّت عاشق و معشوق با غزلهای مناظرهای سبک عراقی تفاوت دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
غزل سبک عراقی؛ غزل معاصر؛ مناظره؛ گفتوگو؛ پرسش و پاسخ | ||
مراجع | ||
بهبهانی، سیمین (1384)، مجموعه اشعار، تهران، نگاه.
بهمنی، محمّدعلی (1386)، گاهی دلم برای خودم تنگ میشود، تهران، نیل.
بدیع، علیرضا (1387)، «شعر»، همین فردا بود (فصلنامۀ غزل پست مدرن)، ش سوم، بهار، 96.
بشردوست، مجتبی (1393)، در جستجوی نشابور، تهران، ثالث.
پورجوادی، نصراللّه (1385)، زبان حال در عرفان و ادبیّات فارسی، تهران، هرمس.
جمالالدّین اصفهانی (1320)، دیوان اشعار، تهران، ارمغان.
حافظ (1385)، دیوان اشعار، چاپ خلیل خطیب رهبر، تهران، صفیعلیشاه.
حسنزاده، لیلا (۱۳۹۰)، «تحلیل محتوا و ساختار مناظرات پروین اعتصامی»، پایاننامۀکارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور قزوین.
حسنلی، کاووس (1383)، گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران، تهران، ثالث.
حمیدیان، سعید (1373)، آرمان شهر زیبایی؛ گفتارهایی در شیوۀ بیان نظامی، تهران، قطره.
خواجوی کرمانی (1370)، دیوان اشعار، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
رحیمی، مهدی (۱۳۷۴)، مناظره در شعر فارسی از آغاز تا پروین اعتصامی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تربیّت مدرّس،.
رادویانی، عمر (1374)، ترجمان البلاغه، چاپ احمد آتش، چ 3، تهران، اساطیر.
رزمجو، حسین (1385)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
روزبه، محمّدرضا (1379)، سیر تحوّل غزل فارسی، تهران، روزبه.
ـــــــــــــــ و قدرتاللّه ضرونی (۱۳۹۲.)، «نوآوریهای شفیعی کدکنی در عرصۀ مناظرهسرایی»، جستارهای نوین ادبی، دورۀ ۴۶، ش۴، زمستان، ۱۱۱- ۱۳۴.
زرّینکوب، عبدالحسین (1388)، آشنایی با نقد ادبی، تهران، سخن.
سیّدحسینی، رضا (۱۳۹۶)، مکتبهای ادبی، ج 2، چ 19، تهران، نگاه.
شریفی بروجردی، اسماعیل (۱۳۹۱)، «مقایسۀ فنّ مناظره در دو سبک خراسانی و عراقی»، پایاننامۀکارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1352)، «انواع ادبی و شعر فارسی»، خرد و کوشش، ش 11 و 12، بهار، 96 -119.
شمیسا، سیروس (1370الف)، انواع ادبی، تهران، باغ آینه.
ـــــــــــــــ (1370ب)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران، فردوس.
ـــــــــــــــ (3)، نگاهی به فروغ، تهران، مروارید.
طهماسبی، فرهاد (1395)، جامعهشناسی غزل فارسی، تهران، علمی و فرهنگی.
شفق، مجید (۱۳۷۷)، غزلهای شاعران امروز از صدر مشروطه تاکنون؛ به انضمام شرح احوال و آثار آنان، تهران سنایی.
عزیزی، لیدا (۱۳۸۸)، «تحلیل محتوا و ساختار مناظرات پروین اعتصامی»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام.
فروزانفر، بدیعالزّمان (1383)، تاریخ ادبیّات ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قصابیانی، مریم (۱۳۹۱)، «بررسی و تحلیل کاربرد مناظره در شعر فارسی از ابتدا تا قرن هفتم»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهرکرد.
کزّازی، میرجلالالدّین (1373)، زیباشناسی سخن پارسی، تهران، مرکز.
مختاری، محمّد (1381)، انسان در شعر معاصر، تهران، توس.
مولوی (1381)، غزلیّات شمس تبریزی، تهران، سخن.
منزوی، حسین (1373)، از شوکران و شکر، تهران، آفرینش.
ـــــــــــــــ (1387)، حنجرۀ زخمی تغزّل، چ 2، تهران، آفرینش.
مهستی گنجوی (1336)، دیوان اشعار، تهران، طهوری.
همایی، جلالالدّین (1389)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 351 |