1دکتری فلسفه و کلام اسلامی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
2استاد مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران
چکیده
شناخت ماهیت، محتوا و زبان قرآن از مباحث کلیدی در الهیات است. دیدگاه سنتی در خصوص وحی آن را کلام خدا می‌شمارد، اما نواندیشان دینی سعی در به چالش کشیدن این تلقی سنتی دارند. در این میان محمد مجتهد شبستری بر آن است که براساس مباحث هرمنوتیکی و زبان‌شناختی نوین، قرآن به‌عنوان سخن خدا برای انسان قابل فهم نیست، چراکه شروط نه‌گانۀ تحقق فهم را نمی‌تواند طی کند و نمی‌توان خط سیر منطقی و مشخصی برای فهمیدن قرآن به‌عنوان کلام خدا ترسیم کرد. در این نوشتار با ذکر نمونه‌ای فرضی و همچنین با تحلیل‌های زبان‌شناختی نشان خواهیم داد که تمام شروط نه‌گانۀ فهم دربارۀ سخن خدا یا هر موجود غیرانسانی هم از نظر سمانتیکی و هم هرمنوتیکی اجراشدنی است و همچنین می‌توان خط سیر بین‌الاذهانی مشخصی برای فهم قرآن به‌عنوان سخن خدا ارائه داد. همچنین معیاری که جناب شبستری برای فهم‌پذیری ارائه می‌دهد، عقلانی و عملیاتی نیست.
The Meaningfulness of God’s Speech: A Criticism of the Hermeneutic and Linguistic Reflections of Mujtahed Shabestari
نویسندگان [English]
Hamed Sajedi1؛ Abolfazl Sajedi2
1PhD in Islamic Philosophy and Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2Professor, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]
The identification of the nature, content, and language of the Qur’an is one of the key discussions of theology. The traditional view to revelation deems the Qur’an as God’s speech, while religious intellectuals try to challenge this traditional understanding. In this regard, Muḥammad Shabestari believes that based on the modern hermeneutic and linguistic discussions, the Qur’an – as God’s speech – is not understandable for the humans because it cannot meet the nine conditions of the realization of understanding and we cannot draw a logical and clear path for understanding the Qur’an. We show in this paper through mentioning a hypothetical example and using linguistic analyses that all nine conditions of understanding can be applied to God’s speech or the speech of any non-human being both from semantic and hermeneutic views, and a clear intersubjective path for understanding the Qur’an as God’s speech can be provided. Moreover, Shabestari’s criterion for comprehensibility is not logical and operational.
کلیدواژه‌ها [English]
Qur’an, God’s speech, hermeneutics, language game, intersubjective understanding
خوئی، ابوالقاسم (1417ق). الهدایة فی الاصول، چ اول، قم: مؤسسۀ صاحب الامر(عج).
مجتهد شبستری، محمد (1399)(1). آن فهم که ممتنع است، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش یادداشت‌ها)، به نشانی:
www.mohammadmojtahedshabestari.com
مجتهد شبستری، محمد (1399)(2). تغییرات اساسی در مقالات قرائت نبوی از جهان، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش یادداشت‌ها).
مجتهد شبستری، محمد (1394). چگونه مبانی کلامی و فقهی فرو ریخته‌اند، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1386). قرائت نبوی از جهان (1) – کلام نبوی، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1387)(1). قرائت نبوی از جهان(2) – کلام خدا و کلام انسان – پیش فهم‌های تفسیر آزاد قرآن، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1387)(2). قرائت نبوی از جهان(3) –پیش فهم‌های تفسیر آزاد قرآن(2) – متقضیات فهم و مقتضیات ایمان، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1389)(1). قرائت نبوی از جهان(8) – قرآن (مصحف شریف) یک متن تاریخی است، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1391)(1). قرائت نبوی از جهان(11) – متن قرآن و ماتن قرآن، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1391)(2). قرائت نبوی از جهان(12) – محدودیتهای تجربه فهم متن، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1392). قرائت نبوی از جهان(14) – انسانیت کلام قرآنی و حقیقت تجربۀ محمدی، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مقالات).
مجتهد شبستری، محمد (1389)(2). هرمنوتیک و تفسیر دینی از جهان (متن تصحیح‌شده گفت‌وگوی جلال توکلیان و سروش دباغ با مجتهد شبستری)، وب‌سایت رسمی محمد مجتهد شبستری (بخش مصاحبه).
نراقی، آرش (1391). مجتهد شبستری و حجیت مفروضات خداناباوران در مقام فهم قرآن، وب‌سایت رسمی آرش نراقی (بخش مقالات)، به نشانی:
www.arashnaraghi.org
References
Esfahani Najafi, Mohammad Taghi (2008). Hedayatol Mostarshedin, Qom: Institute of Islamic publishing. (in Persian)
Khooi, Abolghasem (1996). Alhedaya fel Osool, Qom: Sahebolamr Institute. (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2020). The Impossible Understanding, Mojtahed Shabestaris official website (Notes section), www.mohammad mojtahedshabestari.com (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2020). Major changes inProphetic recitation of the world articles, Mojtahed Shabestaris official website (Notes section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2015). How theTheological and Jurisprudential basis have collapsed, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2007). Prophetic recitation of the world(1)- Prophetic Word, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2008). Prophetic recitation of the world(2)-Gods Word and Human Word, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2008). Prophetic recitation of the world(3)- Undrestanding and Faith Requirements, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2010). Prophetic recitation of the world(8)- Quran is a Historical text, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2012). Prophetic recitation of the world(11)- The text of the Quran and its author, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2012). Prophetic recitation of the world(12)- Limitations of Text Undrestanding experience, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2013). Prophetic recitation of the world(14)- Humanity of the Quranic word and Mohammedan experience nature, Mojtahed Shabestaris official website (articles section). (in Persian)
Mojtahed Shabestari, Mohammad (2010). Hermeneutics and The Religious interpretation of the World, Mojtahed Shabestaris official website (interview section). (in Persian)
Mirzae Qomi, Abolghasem (1999). Ghavanin ol Osool, Tehran, Maktabat ol Elmyat ol Eslamia. (in Persian)
Naraghi, Arash (2012), Mojtahed Shabestari and the validity of atheists hypothesis in understanding the Quran, Arash Naraghi official website (articles section), www.arashnaraghi.org (in Persian)
