سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,692
تعداد مقالات72,229
تعداد مشاهده مقاله129,184,007
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,014,129
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. (1401). جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه. , 19(4), 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
علی اصغر جعفری ولنی; فائزه بنی خزاعی. "جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه". , 19, 4, 1401, 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. (1401). 'جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه', , 19(4), pp. 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
جعفری ولنی, علی اصغر, بنی خزاعی, فائزه. جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه. , 1401; 19(4): 511-522. doi: 10.22059/jpht.2022.344173.1005907

جریان‌شناسی مفهوم «رؤیت» حق تعالی و بازتاب آن در حکمت متعالیه

مجله علمی " فلسفه دین "
دوره 19، شماره 4، دی 1401، صفحه 511-522    اصل مقاله (618.21 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2022.344173.1005907
نویسندگان
علی اصغر جعفری ولنی* 1؛ فائزه بنی خزاعی2
1گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
2گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران
چکیده
مسئلۀ رؤیت حق تعالی که ناظر بر آیات قرآن کریم است، از جمله مهم‌ترین مباحث مورد توجه متکلمان اسلامی محسوب می‌شود. اما چگونگی مواجهۀ فیلسوفان اسلامی در تحلیل این مسئله با توجه به سابقۀ دینی آنها، دغدغۀ اصلی این پژوهش است. فلاسفۀ اسلامی مانند ابن‌سینا و سهروردی اگرچه به امکان دستیابی علم به خدا و ارتباط با حق اشاراتی داشته‌اند، اما به‌صورت مستقل در خصوص مسئلۀ رؤیت نظریه‌پردازی نکرده‌اند. البته بر اساس مبانی حکمت اسلامی از جمله فارابی و ابن‌سینا، مراد از رؤیت، نمی‌تواند رؤیت حسی مأخوذ در امور مادی باشد؛ بلکه منظور از آن، مرتبه‌ای از علم حضوری است. اما با بررسی آرای گوناگون و پراکندۀ حکمای اسلامی مانند سهروردی و به‌ویژه ملاصدرا، چنین استنباط می‌شود که انسان در مسیر تکامل و حرکت اشتدادی خود به مرتبه‌ای می‌رسد که می‌تواند حق را با قلب خود مشاهده کند. چراکه نفس تکامل‌یافته از طریق نور قلب، تجلی متکاملی بر عقل خواهد داشت و آن را برای دست یافتن به مراتبی بالاتر از مراتب عقل صرف، مهیا می‌سازد. ازاین‌رو رؤیت قلبی نوعی علم به خداوند و ارتباط با اوست. البته قلبی بودن رؤیت ناظر بر وجدانی و غیرمادی بودن این نوع از علم و ادراک است که برای واصلان به مقام عبودیت حاصل می‌شود. ازاین‌رو و به گواهی برخی از آیات، عقل با کمک قلب به مرتبه‌ای ورای مرتبه عقل محض وارد می‌شود. البته هر کس به اندازۀ سعۀ وجودی خود، می‌تواند به مرتبه‌ای از علم و ادراک نسبت به خدا برسد. درواقع نفس انسان بر اساس حرکت جوهری خود، باید مراحلی را طی کند و در این مسیر، عقل نظری و عملی خود را به تکامل برساند تا درنهایت با کنار زدن حجاب‌ها، البته به‌ اندازۀ سعه وجودی و تجردی خود، به شهود و رؤیت قلبی حق دست یابد.
کلیدواژه‌ها
ابن‌سینا؛ رؤیت حق‌ تعالی؛ سهروردی؛ شهود قلبی؛ فارابی؛ ملاصدرا
مراجع
ـ قرآن کریم

  1. ابن‌سینا، حسین بن محمد (1386). اشارات و تنبیهات. شرح حسن حسن‌زاده آملی، تهران: آیت اشراق.
  2. اردبیلی، عبدالغنی (1392). تقریرات فلسفۀ امام خمینی(ره). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  3. توکلی، محمدهادی و شیروانی، علی (1393). رؤیت حق تعالی از منظر علامه طباطبایی؛ با تکیه بر تفسیر المیزان. حکمت عرفانی، 7، 105 -122.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1385). تفسیر موضوعی قرآن کریم. قم: مرکز نشر اسوه.
  5. حسن‌زاده آملی، حسن (1375). نصوص الحکم بر فصوص الحکم. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  6. حشمت‌پور، محمدحسین (1385). «رؤیت خدا، پژوهش‌های فلسفی و کلامی، 30، 39 - 66
  7. سهروردی، شهاب‌الدین (1389). الحکمه الاشراق. شرح یدالله یزدان‌پناه، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  8. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1373). تفسیر القرآن الکریم. ج3، 6 و 7، قم: بیدار.
  9. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1988). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج1 و 2 و3، طبعه الثالثه، بیروت: داراحیاء.
  10. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1366). شرح اصول کافی. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  11. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1413). اسرار الآیات. طبعه الاولی، بیروت: دارالصفوه.
  12. صدوق، محمدبن علی بن حسین (بی‌تا). التوحید. قم: منشورات جماعه المدرسین فی حوزه العلمیه فی قم المقدسه.
  13. طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا). تفسیر المیزان. قم: انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین.
  14. طباطبایی، محمد (1389). مسئلۀ رویت در حکمت متعالیه. حکمت اسراء، 5، 97-112.
  15. فارابی، ابونصر محمدبن محمد (1998). فصوص الحکم. لبنان: مکتب ناشرون.
  16. منافیان، سید محمد (1385). تأملی در رویکرد عقلانی اشاعره به مسئلۀ رویت خدا، نقد و نظر، 43و44، 153- 169.
  17. نجارزادگان، فتح‌الله (1386). بررسی و ارزیابی تطبیقی از مبانی و ادلۀ نظریۀ رؤیت حق تعالی. مجلۀ علمی- پژوهشی مقالات و بررسی‌ها، 38، 113- 132.
  18. نجفی، محمدجواد و بهشتی، نرگس (1392). تطور نظریۀ اشاعره دربارۀ رؤیت خدا، نشریۀ علمی – پژوهشی تحقیقات کلامی، 1، 79- 100.
 

References

Holy Quran (in Arabic)

  1. Ardabili, A.G. (2012). Narratives of the philosophy of Imam Khomeini (RA). Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute. (in Persain)
  2. Avicenna, Ho. B.M. (2017). Hints and reprimands. Commentary on Hasan Hassan Zadeh Amoli. Tehran: Ayat Ashraq Publishing House. (in Persain)
  3. Farabi, A.N. M. bin. (1998). Fuss al-Hakm. Lebanon: Nashron school. (in Arabic)
  4. Hassanzadeh Amoli, H. (1996). The texts of al-Hakm on the passages of al-Hakm. Tehran: Raja Cultural Publishing Center. (in Persain)
  5. Heshmatpour, M, H. (2006). View of God. Philosophical and Theological Researches. 30, 39 - 66. (in Persain)
  6. Javadi Amoli, A. (2006). Thematic interpretation of the Holy Quran. Qom: Osweh Publishing Center. (in Persain)
  7. Manafian, S. M. (2006). Reflection on the rational approach of Ash'ari to the problem of seeing God. Naqd and Nazar, 43 & 44, 153 - 169. (in Persain)
  8. Najafi, M. J,. & Beheshti, N. (2012). The development of the Ash'arite theory about the vision of God. Scientific-Research Journal of Theological Research, 1, 79 - 100. (in Persain)
  9. Najarzadegan, F.(2007). Comparative examination and evaluation of the foundations and evidences of the theory of the vision of the Supreme Being. Scientific-Research Journal of Articles and Reviews. 38, 113 - 132. (in Persain)
  10. Sadouq, M. A. B. H. Al-Tawheed. Qom: the charters of the Jama'at al-Mudrasin in the Al-Alamiya seminary in Qom, al-Maqdisa. (in Persain)
  11. Sadr al-Din Shirazi, M. B. I. (1994). Tafsir of the Holy Qur'an. Vol. 3, 6 & 7, Qom: Bidar Publications. (in Persain)
  12. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1987). Description of sufficient principles. Corrected by Mohammad Khajawi. Tehran: Ministry of Culture and Higher Education publications. (in Persain)
  13. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1988). Al-Hikma al-Muttaliyyah in al-Isfar al-Aqliyyah al-Arba'ah. Vol. 1, 2 & 3, Tabah al-Alhirah, Beirut: Darahia. (in Arabic)
  14. Sadruddin Shirazi, M. B. I. (1992). The secrets of the verses. Taaba Al-Awli, Beirut: Dar al-Safwa. (in Arabic)
  15. Suhravardi, S. (2010). Al-Hikma al-Ishraq Description of Yadullah Yazdan-Panah. Tehran: Hozha and University Research Center. (in Persain)
  16. Tabatabai, M.Hossein. Tafsir al-Mizan. Qom: publications affiliated with the community of teachers. (in Persain)
  17. Tabatabai, M. (2010). The problem of vision in transcendental wisdom. Hikmat Isra. 5, 97 - 112. (in Persain)
  18. Tavakoli, M. H., & Shirvani, A. (2013). The view of the Almighty from the perspective of Allameh Tabatabai. Relying on Al-Mizan's interpretation. Hikmat Erfani, 7, 105 - 122. (in Persain)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 367
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 298





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب