پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,790 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,262,971 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,004,846 |
کهن‌الگوی سفرِ قهرمان در خاوراننامه بر اساس نظریّۀ جوزفکمپبل | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1401، صفحه 99-120 اصل مقاله (802.13 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.336990.2017 | ||
| نویسنده | ||
| محمد مجوزی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
| چکیده | ||
| خاوران‌نامۀ ابن حسّام خوسفی، مثنوی‌ای در قالب حماسۀ دینی است، با موضوع داستان‌های خیالی از سفرها و جنگهای حضرت علی ع با شاهان بت‌پرستیچون تهماس‌شاه و صلصال‌شاه که دربرگیرندۀ مفاهیم کهن‌الگوییِ فراوان است.کهن‌الگوی قهرمان و سفر، بنا به سرشت حماسه، از پرکاربردترین بنمایههای آن است. این پژوهش درصدد است تا به روش توصیفی_تحلیلی، الگوی پیشنهادی جوزفکمپبل را با عنوان سفر قهرمان، در خاوراننامه بررسی و میزان انطباق آن را با مثنوی خاوراننامه مشخّص کند. سه بخش اصلی نظریّۀ سفرِ قهرمان عبارت‌اند از: عزیمت (جدایی)، رهیافت (تشرّف) و بازگشت. این نظریّه با زندگی قهرمان حماسه همخوانی دارد؛ زیرا قهرمان هر حماسه‌ای برای رسیدن به مقصود خویش، راه‌های سختی را طی می‌کند. او در سفرخود با وحشتناک‌ترین مسیرها و شگفت‌ترین موجودات و خطرناک‌ترین دشمنان مواجه می‌شود؛ امّا با شجاعت تمام می‌تواند تمام گذرگاه‌های سخت را پشت سر گذارد و به هدف خویش نایل شود. سفر قهرمان در خاوراننامه، سفری دینی است. حضرت علیع برای نجات انسان‌ها از نیروهای پلید، سفری طولانی را آغاز می‌کند. در این سفر با دیوان، اژدها و جادوگران به جنگ می‌پردازد و سرانجام بر تمام بدی‌ها فایق می‌آید. علیع با ندای درونی خود، برای رفع نگرانی پیامبرص پا در مسیر پرخطر می‌گذارد و به کمک یاریگران می‌تواند چهارده خوان را به‌خوبی پشت سر بگذارد. خوان‌ها، نماد موانع و مشکلاتی است که قهرمان برای به کمال رسیدن خود و احراز برتری و شایستگی خویش پشت سر می‌گذارد و بعد از یگانگی و خدای‌گون شدن، پیروز و سرافراز به مدینه بازمی‌گردد و تحفۀ سلیمان را برای پیامبر به ارمغان می‌آورد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مراحل ندای درونی، کمک از ماوراء، عبور از آستان، شکم نهنگ، جادۀ آزمون‌ها، زن در نقش وسوسه‌گر، برکت نهایی و مرحلۀ آزاد و رها در خاوراننامه با مراحل سفر قهرمان کمپبل انطباق دارد و حذف برخی مراحل به دلیل ماهیّت دینی این اثر حماسی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کهن‌الگو؛ سفر قهرمان؛ نظریّۀ کمپبل؛ حماسۀ دینی؛ خاوراننامه؛ ابن حسّام خوسفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ancient Survey of the Hero's Travel Pattern in Khavaran-Nameh Based on Joseph Campbell's Theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohamad Mojavezy | ||
| Asistant Professor of Persian Language and Literature, zabol University, zabol, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ibn Hassam Khosfi’s Khavaran-Nameh is a verse in the form of religious epic, with the theme of fictional tales and wars of Ali (AS) with kings of idolatry such as Tahmasshah, Salasul Shah, and embraces ancient concepts. Patterns of hero and travel, due to its nature is one of the most used motifs. This study, through descriptive-analytic method, seeks to review Joseph Campbell's proposal for the heroic journey and also its amount of appliance in the Middle East. Campbell considers life as a journey that the hero must take on this journey, while awaring of his strengths and In addition, by identifying his inner desires and secrets and his strengths and weaknesses, he should conduct individua’s ethical issues. The three main themes of the hero's travel theory are: departure, approach, and return. This theory is in harmony with the epic hero's life. Because the hero of each epic should encounter somke delimas, he should face the most terrible paths ,the most awesome creatures and the most dangerous enemies; however, with all his courage, he can go through all the difficult passages and achieve his goal. The is a religious one. The results of the study indicated that in Khavaran-Nameh Ali (AS) began a long journey to save human beings from evil forces. In this journey, How fought with the Dragon and the Wizardand ultimately he eliminated them. Ali (AS), with his inner voice, addresses the Prophet’s worry, he could obviatethe obstacles and problems that each hero goes through to complete their achievement and excellence. after the unity and godliness, the victorious and glorious man returns to Medina and delievers Solomon’s souvenior to the Prophet. The results of the study also indicated that the internal stages, transcendental help, crossing the threshold, whale abdomen, test path,woman in the role of tempter, blessings and free and free stage in Khavarannameh conforms to the stages of Campbell's journey and heroism, and the omission of some stages is due to the religious nature of this epic effect. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Anceient Pattern of Travel, Joseph Campbell, Religious Epic, Khavaran-Nameh, Ibn Hassam | ||
| مراجع | ||
|
بیگزاده، خلیل و همکاران (1398)، «بررسی شخصیّت علیع در خاوراننامه بر اساس نظریّۀ فلیپهامون»، فصلنامۀ علمی تفسیر و تحلیل متون زبان فارسی (دهخدا)، دورۀ 11، ش 41، پاییز، 69-91.
بهمدی، زهرا (1391)، «پیوند حماسه و دین در خاوران‌نامۀ ابن حسام خوسفی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل.
پاشایی مهترلو، محمّد و همکاران (1400)، «تحلیل کهن‌الگوی سفر قهرمان در منظومۀ گل و نوروز بر اساس نظریّۀ جوزف کمپبل»، مجلۀ علمی تفسیر متون زبان و ادبیّات فارسی(دهخدا)، سال 13، ش 49، زمستان، 155-181.
پیرعینالدّین، ستّار و همکاران (1398)، «بنمایههای حماسی در خاوراننامه»، زبان و ادبفارسی، سال 72، بهار و تابستان، ش 239، 1-32.
حق‌شناس، شهربانو (1390)، داستان داستان‌ها (تأمّلی بر خاوران‌نامۀ ابن حسّام خوسفی)، شیراز، نوید.
خوسفی، محمّد بن حسام (1386)، خاوراننامه، نیمۀ اوّل، چاپ حیدرعلی خوشکنار، اردبیل، مهد تمدّن.
ـــــــــــــــ (1377)، خاوراننامه، نیمۀ دوم، چاپ حمیداللّه مرادی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
ذبیحی، رحمان و پروین پیکانی (1395)، «تحلیل کهن‌الگوی سفر قهرمان در داراب‌نامۀ طرطوسی بر اساس الگوی جوزف کمپبل»، ادبیّات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 12، ش 45، زمستان، 91-118.
سرکاراتی،بهمن (1385)، سایه‌های شکارشده، تهران، قطره.
شوالیه، ژان (1382)، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، چ 3، تهران، جیحون.
صدر، سیّد محمّدصادق (1387)، امیرالمومنین در عهد پیامبرص، ترجمۀ سیّدجمال موسوی، تهران، بنیاد شهید انقلاب اسلامی.
صفا، ذبیح‌اللّه (1387)، حماسه‌سرایی در ایران (از قدیمی‌ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردم هجری)، چ 4، تهران، فردوس.
عطّار (1372)، منطقالطیر، چاپ صادقگوهرین، تهران، علمی و فرهنگی.
فولادی، محمّد و مریم رحمانی (1397)، «بررسی و نقد داستان بیژن و منیژه بر اساس الگوی سفر قهرمان کمپبل»، علوم ادبی، سال 8، ش 13، بهار و تابستان، 87-107.
قنبری، زهرا (1386)، «بررسی بلاغی و زبانی علی‌نامه با خاوران‌نامۀ ابن حسام، حملۀ حیدری ابن باذل و حملۀ حیدری راجی کرمانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه یاسوج.
کمپبل، جوزف (1392)، قدرت اسطوره، ترجمۀ عبّاس مخبر، چاپ ششم، تهران، مرکز.
ـــــــــــــــ (1389)، قهرمان هزارچهره، ترجمۀ شادی خسروپناه، مشهد، گل آفتاب.
نامورمطلق، بهمن (1392)، درآمدی بر اسطوره‌شناسی، تهران، سخن.
مجوّزی، محمّد و افسانه نوری (1396)، «ریخت‌شناسی خاوران‌نامۀ ابن حسام خوسفی با تکیه بر نظریّۀ پراپ»، متن‌پژوهی ادبی، سال 21، ش 72، تابستنان 1396، 182-143.
ویتیلا، استوارت (1390)، اسطوره و سینما، ترجمۀ محمّد گذرآبادی، تهران، هرمس.
ووگلر، کریستوفر (1387)، سفر نویسنده، ترجمۀ محمّد گذرآبادی، تهران، مینوی خرد.
یونگ، کارل گوستاو (1386)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، چ 6، تهران، جامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 181 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 231 |
||