![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,696,296 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,926,176 |
شناسایی مفهوم و مؤلفه های قلمروهای شبه خصوصی در ارتباط با رفتار قلمروی زنان در فضاهای عمومی | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 5، دوره 15، شماره 2، مرداد 1402، صفحه 259-281 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.348129.1829 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه سمیع پور1؛ مصطفی پورعلی* 2؛ مرضیه کاظم زاده3 | ||
1دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران. | ||
2استادیار گروه معماری، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. | ||
3استادیار گروه معماری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
رفتارهای قلمروی یکی از رفتارهای مهم و تأثیرگذار در ارتباط با محیط و استفاده از آن محسوب میشوند. لذا تطابق این رفتارها با فضا میتواند به افزایش کیفیت محیط و استفاده بهتر از آن منجر شود. پژوهش حاضر در راستای مطالعه رفتار قلمروی زنان در فضاهای عمومی، در پی شناسایی مفهومی با عنوان «قلمروهای شبهخصوصی» و دستیابی به ویژگیهای آن است که مطابق با پیشفرض پژوهش، سازگار با رفتار قلمروی زنان بوده و با ترجیحات فضایی آنان در عرصههای عمومی همراستاست. پس از مطالعات کتابخانهای و تبیین ادبیات تحقیق، از مطالعات میدانی به روش کیفی و ابزار مصاحبه و گفتوگوهای زمینهای برای رسیدن به اهداف تحقیق استفاده شدهاست. در واقع بهمنظور تبیین مفهوم قلمرو شبهخصوصی و شاخصهای آن، نظرات زنان با ویژگیهای مختلف در ارتباط با ترجیحات فضایی و رفتار قلمروی آنان در فضاهای عمومی جمعآوری شده و تحلیل کیفی یافتهها به صورت کدگذاری و در بستر نرمافزار Atlas.ti8 انجام گرفتهاست. بر این اساس، با شناخت رفتار قلمروی زنان، مفهوم «قلمرو شبهخصوصی» به صورت قلمرویی نه کاملاً خصوصی و نه عمومی تعریف شدهاست، که ضمن قرارگیری در یک عرصه عمومی، با داشتن ویژگیهایی نزدیک به قلمروهای خصوصی و شباهت بیشتر به آنان، عمومیت کمتری را دارد. این قلمروها ویژگیهایی دارند از قبیل خلوت و دنج بودن نسبی، جداسازی نسبی فضا با حد و مرزهای بصری و غیربصری، کاهش میزان دسترسی به فضا نسبت به قلمرو عمومی و غیره که در تطابق با رفتار قلمروی زنان در فضاهای عمومی است و شرایط مورد نیاز برای حضورشان را در فضا فراهم میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
قلمرو؛ رفتار قلمروی؛ زنان؛ قلمرو شبه خصوصی؛ فضاهای عمومی | ||
مراجع | ||
ارژمند، محمود و خانی، سمیه (1391). نقش خلوت در معماری خانۀ ایرانی. فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 2(7)، 21-61.
استراوس، آنسلم و کوربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی، نظریهمبنایی. ترجمۀ بیوک محمدی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
انصاری، مجتبی، جمشیدی، سمانه و الماسیفر، نینا (1389). بررسی حس قلمرو و رفتار قلمروپایی در پارکهای شهری (مطالعۀ موردی: پارک ساعی). نشریۀ علمی-پژوهشی آرمانشهر، 3(4)، 33-48.
برنون، وحیده، براتی، ناصر و شاهچراغی، آزاده (1395). تعریف قلمرو محلات: تحلیلی مفهومی با تأکید بر ابعاد روانی-ادراکی و ارائۀ مدل مفهومی. نشریۀ مدیریت شهری، 15(42)، 313-326.
پاکزاد، جهانشاه و بزرگ، حمیده (1393). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. چاپ دوم. تهران: آرمانشهر.
پورحسین روشن، حمید و علیاکبری، هنگامه (1399). زنان، انقیاد قدرت، شهر: راهنمای طراحی فضاهای شهری برای زنان. تهران: چهاردخت.
تمدن، رؤیا (1387). زنان و فضاهای شهری. جستارهای شهرسازی، 7(24-25)، 20-23.
جم، فاطمه و محمدی، فاطمه (1396). امنیت زنان و قلمروگرایی در محلهای سنتی. هفت شهر، 4(57 و 58)، 175-185.
حبیبی، میترا و علیپور شجاعی، فرشته (1394). بررسی تطبیقی فضاهای عمومی ویژۀ زنان با فضاهای عمومی شهری در میزان پاسخگویی به نیازهای بانوان (نمونۀ موردی: پارک آبوآتش و بوستان بهشت مادران تهران). نشریۀ هنرهای زیبا (معماری و شهرسازی)، 20(1)، 17-30.
حریری، نجلا (1390). اصول و روشهای پژوهش کیفی. چاپ دوم. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
حسینی، اکرم، جعفرزاده، تکتم و رهبان، فهیمه (1395). تدوین دستور زبان طراحی قلمروهای فضایی مسکن بهمنظور بهبود تعامل اعضای خانواده. مسکن و محیط روستا، 35(154)، 41-58.
خرمیروز، ریحانه، فلامکی، محمدمنصور و نوروز برازجانی، ویدا (1399). خوانش مؤلفههای جنسیتی در طراحی مراکز خرید شهر تهران (مطالعۀ موردی: مرکز خرید پالادیوم، مرکز خرید کوروش، مرکز خرید تیراژۀ 2، پاساژ کویتیهای رضا). هویت شهر، 14(3)، 61-74.
دلاور، علی (1389). روششناسی کیفی. فصلنامۀ راهبرد، 18(1)، 307-329.
رضازاده، راضیه و محمدی، مریم (1388). بررسی عوامل محدودکنندۀ حضور زنان در فضاهای شهری. هنرهای زیبا (معماری و شهرسازی)، 1(38)، 105-114.
روشن، شقایق، مدی، حسین و کتابچی، عماد (1392). بررسی نقش کیفیت فضاهای شهری بر حضور زنان در فضاهای عمومی (مورد مطالعه: پارکهای شهری شیراز). نخستین همایش زن، معماری و شهر، 7 و 8 اسفند 1392، مرکز همایشهای بینالمللی رایزن.
شهبازی، یاسر، بلالی اسکویی، آزیتا و شهابی، الهام (1396). سنجش مفهوم قلمرو مطلوب در فضاهای همگانی شهری (مطالعۀ موردی: پل طبیعت تهران). نشریۀ مطالعات شهری، 6(24)، 67-80.
عینیفر، علیرضا و آقالطیفی، آزاده (1390). مفهوم قلمرو در مجموعههای مسکونی، مطالعۀ مقایسهای دو مجموعۀ مسکونی در سطح و در ارتفاع در تهران. هنرهای زیبا، 3(47)، 17-28.
عینیفر، علیرضا و فلاح، الهام (1397). قلمرو در مسکن حاشیۀ کویری ایران (مطالعۀ موردی: محدودۀ قلمروها در مسکن سه دورۀ شهر عقدا). مسکن و محیط روستا، 37(161)، 45-60.
عینیفر، علیرضا، آقالطیفی، آزاده و حیاتی، زینب (1399). سیر تحول قلمروهای ثانویه در درون خانههای دزفول. صفه، 30(4)، 27-48.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشرنی.
قرائی، فریبا (1391). شناسایی عوامل کیفیت محیط با تکیه بر ویژگیهای کالبدی و زیباییشناختی و تأثیر آن بر حضور زنان در فضاهای عمومی شهر. مقالههای اولین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری. دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران، 11-68.
للحج، رفیعه و موسوی، میرسعید (1397). نگرش روانشناختی به نقش جنسیت در قابلیتهای ادراک فضای معماری. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 11(23)، 85-94.
لنگ، جان (1398). آفرینش نظریۀ معماری؛ نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمۀ علیرضا عینیفر. چاپ یازدهم. تهران: دانشگاه تهران.
مدنیپور، علی (1379). طراحی فضای شهری: نگرشی بر فرایندهای اجتماعی و مکانی. ترجمۀ فرهاد مرتضایی. تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.
مدنیپور، علی (1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر. ترجمۀ فرشاد نوریان. تهران: دانشگاه تهران.
Altman, I. (1975). Environment and social behavior: privacy, personal space, territory, and crowding. Monterey: Brooks/Cole.
Beebeejaun, Y. (2017). Gender, urban space and the right to everyday life. Journal of Urban Affairs, 39(3), 323-334. http://dx.doi.org/10.1080/07352166.2016.1255526
Bell, P. A., Greene, T. C., Fisher, J. D., & Baum, A. S. (1996). Environmental psychology (4th ed.). Fort Worth: Harcourt Brace College Publishers.
Fenster, T. (2005). The right to the gendered city: Different formations of belonging in everyday life. Journal of Gender Studies, 14(3), 217-231. http://dx.doi.org/10.1080/09589230500264109
Lawson, B. (2002). The language of space. London: Butter-Worth-Heinemann.
Mozingo, L. (1989). Women and Downtown open spaces. Places, 6(1), 38-47.
Whyte, W. H. (1980). The social life of small urban spaces. Washington D.C.: The Conservation. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 486 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 258 |