پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,097,930 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,531 |
نقد مقایسه‌ای گلستان و گزیدۀ جوامعالحکایات و لوامع‌الروایات با رویکرد نشانهشناسی اخلاق | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1401، صفحه 105-126 اصل مقاله (811.02 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.327128.1707 | ||
| نویسندگان | ||
| شیرزاد طایفی* 1؛ محمّدحسن حسن زاده نیری1؛ عبّاس رضوانی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| رابطۀ روزافزون دانش‌های مبتنی بر شناخت زبان، فرهنگ و جامعه با ادبیّات، بهعنوان ابزاری کاربردی برای نمایش جریان‌های اندیشه در جامعه، لزوم همراهی لذّت هنری را با نگاهی میان‌رشته‌ای در برخورد با آثار مطرح ادبی نمایان کرده است. با چنین رویکردی در مطالعۀ شاهکارهای ادبیِ قدما، می‌توان با پیشینۀ فرهنگی خود آشنا شد و با تفسیر نشانه‌های اخلاقی و اجتماعی و یافتن دلیل و روش بروز آنها، به استحکام زیربنای اخلاقی و فرهنگی جامعه پرداخت. این روش، همان نقطۀ اشتراک دانش‌های علوم انسانی با ادبیّات است که به نشانهشناسی اخلاق تعبیر شده است: مراقبت از جریان زندگی در ابعادی فراتر از مرزها. بر این اساس، پژوهش پیشِ رو به گلستان و گزیدۀ جوامع الحکایات و لوامع‌الروایات، بهعنوان دو اثر مطرح ادبی پرداخته و با روش تحلیل کمّی و کیفی نشانه‌های اخلاقی، نتیجه گرفته است که الف) نویسندگان با سبک مخصوص خود (مستقیم- توصیفی یا ترغیبی- تحذیری) و پرداختن کمتر به جزئیّات روایت، بازنمودی از وضعیّت اجتماعی و حکومتی دوران خود ارائه کرده‌اند؛ ب) نویسندگان با اختصاص ویژگیهایی به شخصیّت‌های داستان، جنبههایی از خصوصیّات اخلاقی افراد یا نگاه آرمانگرایانۀ خود را به نمایش گذاشته‌اند؛ ج) میزان کیفی و کمّی اخلاقیات در متون، تا آن حد است که می‌توان نویسندگان را دارای دل‌نگرانیهای اخلاقی و اجتماعی دانست و آثار یا حداقل بخش‌هایی از آثار را بازنمایی واقعیّت‌های زمانه قلمداد کرد؛ د) بیشترین نشانه‌های اخلاقی فردی به طیفهای عقلانیّت/ جهالت، صداقت/ بی‌صداقتی و عطوفت/ خشونت و بیشترین نشانه‌های اخلاقی اجتماعی به عدل/ ظلم و نیکی/ بی‌توجّهی به مردم اختصاص دارند؛ هـ) از آنچه در شاهکارهای ادبی قدما بازنمایی شده، می‌توان نتیجه گرفت «آدمی با توجیهات مختلف و در وضعیّت‌های گوناگون، بسیار به دروغ پناه می‌بَرد». هرچند این ادّعای برآمده از واقعیّت‌های متون، هرگز به معنی حقیقت ذاتی انسان نیست، امّا باید او را به فکر وادارد تا برای جهانی زیباتر یا کاستن از آلام بشر، این ویژگی را مهار کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گلستان؛ جوامعالحکایات و لوامع‌الروایات؛ نشانهشناسی؛ نشانهشناسی اخلاق؛ بازنمایی واقعیّت | ||
| مراجع | ||
|
اکو، امبرتو (۱۳۹۷)، نشانهشناسی، ترجمۀ پیروز ایزدی، چاپ پنجم، تهران، ثالث.
ایزوتسو، توشیهیکو (۱۳۹4)، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن مجید، ترجمۀ فریدون بدرهای، چاپ سوم، تهران، فرزان.
چندلر، دانیل (۱۳۹۷)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چاپ ششم، تهران، سورۀ مهر.
حاجیانی، ابراهیم (1393)، جامعه‌شناسی اخلاق، تهران، جامعه‌شناسان.
حیدری دهنو، ناهید (1395)، «مقایسۀ اخلاق و حکمت در جوامعالحکایات و لوامع‌الروایات عوفی و بهارستان جامی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، یاسوج، دانشگاه یاسوج.
سجودی، فرزان و گروه مترجمان (1396)، نشانهشناسی فرهنگی(مجموعه مقالات)، تهران، علم.
سعدی (1398)، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چاپ چهاردهم، تهران، خوارزمی.
شعیری، حمیدرضا (۱۳۹۵)، نشانه‌معناشناسی ادبیّات، تهران، دانشگاه تربیت مدّرس.
شمیسا، سیروس (1393)، انواع ادبی، چاپ پنجم، تهران، میترا.
صفوی، کوروش (۱۳۹۱)، آشنایی با زبان‌شناسی در مطالعات ادب فارسی، تهران، علمی.
ـــــــــــــــ (۱۳۹4)، آشنایی با نشانهشناسی ادبیّات، تهران، علمی.
طایفی، شیرزاد و محمّد شیخ‌الاسلامی (1396)، «نقد نشانه- معناشناختی داستان شیخ صنعان در منطقالطیر»، پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت، د6، ش1، 33-50.
طوسی، خواجه نصیرالدّین (۱۳۹۱)، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علی‌رضا حیدری، چاپ هفتم، تهران، خوارزمی.
علی‌اکبری، فیروزه (1394)، «نقد نشانهشناسی اجتماعی در مجموعه داستانهای جلال آل احمد و یوسف ادریس»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، قزوین، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
عوفی، سدیدالدّین محمّد (1392)، پانصد و یک حکایت از جوامعالحکایات، به کوشش امیربانوی کریمی (امیری فیروزکوهی)، تهران، زوّار.
فرانکنا، ویلیام (1392)، فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ هادی صادقی، تهران، طه.
فرهنگی، سهیلا و محمّدکاظم یوسف‌پور (1389)، «نشانهشناسی شعر الفبای درد سرودۀ قیصر امین‌پور»، کاوش‌نامه، س 11، ش 21، 143-166.
فنایی، ابوالقاسم(۱۳۸۴)، دین در ترازوی اخلاق، تهران، صراط.
کرس، گونتر(۱۳۹۷)، نشانهشناسی اجتماعی از نظریّه تا کاربرد، ترجمۀ سجاد کبگانی و رحمان صحراگرد، چاپ چهارم، تهران، مارلیک.
کوبلی، پاول (۱۳۹۶)، سیر نشانهشناسی، ترجمۀ راحله قاسمی، تهران، سیاهرود.
ملکیان، مصطفی (1389)، حدیث آرزومندی، تهران، نگاه معاصر.
موسوی، نعیمه (1398)، «تحلیل تطبیقی نشانهشناسی اجتماعی در رمان نوجوان (گزیدۀ آثار هوشنگ مرادی کرمانی و کاترین پاترسون)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
میرصادقی، جمال (۱۳۸۵)، عناصر داستان، چاپ پنجم، تهران، سخن.
نیکوبخت، ناصر و همکاران (1391)، «الگوی تحوّل زن از همسر خانه‌دار تا مصلح اجتماعی بر اساس نشانهشناسی اجتماعی رمان‌های سووشون و عادت می‌کنیم»، جستارهای زبانی، س 3، ش 3، 217-235.
ون لیووِن، تئو(۱۳۹۵)، آشنایی با نشانهشناسی اجتماعی، ترجمۀ محسن نوبخت، تهران، علمی.
هلیدی، مایکل و رقیه حسن (۱۳۹۳)، زبان، بافت و متن، ترجمۀ محسن نوبخت، تهران، سیاهرود.
یونسی، ابراهیم (۱۳۸۴)، هنر داستان نویسی، چاپ هشتم، تهران، نگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 752 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 580 |
||