سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,230
تعداد مقالات67,766
تعداد مشاهده مقاله115,214,931
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,962,136
نریمانی, زهره. (1401). بررسی و ارزش‌گذاری کاربست تضییق مفهومی در واژۀ ضرب در تفاسیر با محوریت آیۀ 34 سورۀ نساء. , 55(1), 247-225. doi: 10.22059/jqst.2022.329597.669809
زهره نریمانی. "بررسی و ارزش‌گذاری کاربست تضییق مفهومی در واژۀ ضرب در تفاسیر با محوریت آیۀ 34 سورۀ نساء". , 55, 1, 1401, 247-225. doi: 10.22059/jqst.2022.329597.669809
نریمانی, زهره. (1401). 'بررسی و ارزش‌گذاری کاربست تضییق مفهومی در واژۀ ضرب در تفاسیر با محوریت آیۀ 34 سورۀ نساء', , 55(1), pp. 247-225. doi: 10.22059/jqst.2022.329597.669809
نریمانی, زهره. بررسی و ارزش‌گذاری کاربست تضییق مفهومی در واژۀ ضرب در تفاسیر با محوریت آیۀ 34 سورۀ نساء. , 1401; 55(1): 247-225. doi: 10.22059/jqst.2022.329597.669809

بررسی و ارزش‌گذاری کاربست تضییق مفهومی در واژۀ ضرب در تفاسیر با محوریت آیۀ 34 سورۀ نساء

پژوهش های قرآن و حدیث
دوره 55، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 247-225    اصل مقاله (558.69 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2022.329597.669809
نویسنده
زهره نریمانی*
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
چکیده
از جمله شاخه­ های مطالعاتی حوزۀ معناشناسی، بحث «تحوّل معنایی واژگان» در قرآن کریم است که به معنای توجه به تغییرات ایجاد شده در معنا و مفهوم برخی واژگان در قرآن و پیشینۀ معنایی آن در دوران پیش از نزول یعنی در عصر جاهلی است. تضییق مفهومی به عنوان یکی از این تحولات معنایی، به معنای آن است که ﺗﻌﺪاد اﺷﯿﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ واژه ﺑﺮ آن دﻻﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ با گذشت زمان و تحول جریانات رو ﺑﻪ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻧﻬﺎده، و ﯾﮏ واژه، دریک معنا منحصر شده اﺳﺖ. این اصل آن­ هنگام که برای بررسی واژه­ای در همان هنگام نزول اعمال شود، امری طبیعی و بدون نقد است. اما تضییق مفهوم یا معنا در قرآن هنگامی از مدار صحت خارج می­شود که میان نزول قرآن و تفسیر آن فاصلۀ بسیاری قرار گرفته باشد و مفسران بخواهند براساس تضییق مفهومی که برای یک واژه در عصر تفسیر رخ داده، کلام را تفسیر و معنا کنند. برخی از واژگان قرآن مانند ضرب در آیۀ 34 نساء از این سرنوشت برخوردار بوده است. هنگامۀ نزول قرآن این واژه از معانی بسیار متعدد برخوردار بود که یکی از معانی شایع آن نکاح بود. اما پس از چند قرن مفسران که بیشتر و اولین آن­ها غیرعرب ­زبان بودند، مفهوم گستردۀ ضرب را در کتک زدن حصر نموده و پس از آن در پی توجیهات متعدد در تفسیر آیه برآمدند. این پژوهش برآن است تا با بررسی معناشناسانۀ این واژه و تبیین معانی گستردۀ ضرب و تمرکز بر معنای نکاح برای آن تفسیری نو از آیه ارائه دهد و با ادله­ ها و مستندات دیگر آن ­را تحکیم بخشد.
کلیدواژه‌ها
آیۀ 34 نساء؛ ضرب؛ قبض معنائی؛ معناشناسی؛ نکاح
عنوان مقاله [English]
Investigating and Evaluating the Use of Conceptual Narrowing of the Word “Darb” in Exegeses Focusing on Verse Surah Nisā’: 34
نویسندگان [English]
zohreh narimani
Assistant Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Sciences and Teachings of the Holy Qur’an, Iran
چکیده [English]
Among the branches of semantics is “semantic transformation of words” in the holy Qur’an, meaning paying attention to the changes occurred in the meaning and concept of some words in the Qur’an and its semantic background during the pre-revelation age, that is, Ignorance Age. Conceptual narrowing (tadyīq), as a semantic change, means that the number of things that a word refers to has gradually decreased along time and due to the evolution of events. Therefore, the word is confined to one meaning. This principle is acceptable if it is applied to the examination of a word at the same time as it descends. However, narrowing the concept or meaning in the Qur’an is out of the scope of authenticity if there is a long gap between the revelation of the Qur’an and its interpretation, so that commentators want to interpret the word based on narrowing the meaning occurred for it in the era of interpretation, as the Qur’anic word darb (ضرب) in the verse Al-Nisā’: 34. At the time of revelation, this word had many meanings, one of the most common of which was “marriage”. However, after several centuries, commentators, most of whom were non-Arabic speakers, limited the broad concept of darb to “beating”. Then they made multiple justifications in the interpretation of the verse. This research aims to provide a new interpretation of the verse by examining the meaning of this word, explaining its broad meaning, and focusing on the meaning of marriage for it in order to strengthen it with other evidences and documents.
کلیدواژه‌ها [English]
Semantics, Semantic Narrowing, Darb, Marriage, Verse Al-Nisā’: 34
مراجع
منابع

  1. قرآن کریم.
  2. ‏ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث، بیروت، المکتبة العلمیة، 1979م.
  3. ابن­ابی حاتم، عبدالرحمن محمد، تفسیرالقرآن العظیم، ریاض، مکتبه نزار مصطفی الباز، 1419ق.
  4. ابن­درید، محمد بن حسن، بیروت – لبنان، دار العلم للملایین، 1987م.
  5. ابن‏کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم (ابن­کثیر)، محقق: شمس‏الدین، محمدحسین‏، لبنان- بیروت، ‏دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، 1419ق.
  6. ابن­عاشور، محمدطاهر، التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن­عاشور، بیروت، مؤسسۀ التاریخ العربی، 1420ق.
  7. ابن­منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تحقیق: احمد فارس، بیروت، دار صادر للطباعة و النشر، 1388ق.
  8. امین، نصرت بیگم، مخزن العرفان در علوم قرآن، بی­جا، بی­نا، بی­تا.
  9. آلاتور، آنتونی، درآﻣﺪی ﺑـﺮ زﺑـﺎن ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺗـﺎرﯾﺨﯽ، ﺗﺮﺟﻤـﻪ: ﯾﺤﯿـﯽ ﻣﺪرﺳـﯽ، ﺗﻬـﺮان، ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، 1384ش.
  10. باقری، مهری، مقدمات زبان‌شناسی، تهران، نشر قطره، 1376ش.
  11. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1422ش.
  12. حسینی همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران، لطفی، 1380ش.
  13. حقی برسوی، اسماعیل، روح البیان، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی، 1405ق.
  14. جوهری، اسماعیل­بن حماد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دارالعلم للملائین، 1404ق.
  15. خلیل بن احمد، العین، قم، مؤسسه دارالهجره، 1409ق.
  16. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات لالفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق، دارالشامیّة، 1416ق.
  17. زمحشری، محمودبن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون‌الاقاویل فی وجوه التأویل، قم، مکتب الاعلام‌ الاسلامی، 1414ق.
  18. ﺳﻌﯿﺪی­روﺷﻦ، ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ، ﺗﺤﻠﯿﻞ زﺑﺎن ﻗـﺮآن و روش­ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﻓﻬـﻢ آن، ﻗـﻢ، ﻣؤﺳﺴـۀ پژوهشی حوزه و دانشگاه، 1385ش.
  19. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، بیروت، مؤسسۀ الوفاء، 1405 ق.
  20. صفوی، کوروش، درآمدی بر معناشناسی، تهران، انتشارات سوره مهر، 1387ش.
  21. طباطبایی، محمد، حسینالمیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1973م.
  22. طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان فی التفسیر القرآن، تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، کتابفروشی اسلامیّة، 1379ش.
  23. طبری، ابوجعفر محمدبن جریر. جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1412ش.
  24. طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر تفسیر القرآن العظیم(الطبرانی)، اردن، دارالکتب الثقافی، 2008 م.
  25. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تهران، انتشارات مرتضوی، 1376ش.
  26. طوسی، محمدبن الحسن، التبیان فی تفسیر القرآن، لبنان، دارالاحیاء التراث العربی، بی­تا.
  27. عبدالرئوف، حسین، «در باب تنوع سبک­شناختی در ژانر قرآنی»، زیباشناخت، ترجمه: ابوالفضل حری، سال دهم، شمارۀ20، 1388ش.
  28. فراهیدی، خلیل بن احمد،کتاب العین، محقق: محمد مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم، دار الهجرة، 1410ق.
  29. فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، لبنان- بیروت‏، دارإحیاء التراث العربی، 1420ق.
  30. قرشی، سیدعلی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1387ش.
  31. قطب، سید، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق، 1480ق.
  32. قمی، علی بن ابراهیم‏، تفسیر القمی‏، محقق، موسوی جزایری، طیب؛ ایران- قم‏، دارالکتاب،1363ش.
  33. کرمی، محمد، التفسیر لکتاب الله المنیر، قم، علمیه، 1402ق.
  34. مختار عمر، عمر، علم الدلاله، بیروت، عالم الکتب، 1386ق.
  35. مشکوة الدینی، مهدی، سیر زبان‌شناسی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 1378ش.
  36. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 1360ش.
  37. مغنیه، جواد، التفسیر الکاشف، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1424ق.
  38. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1378ش.
  39. یول، جورج، بررسی زبان، مترجم: علی بهرامی، بی‌جا، انتشارات رهنما، 1378.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 255
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب