پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,153,133 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,911,426 |
کارکرد خاطره از منظر «جریان سیال ذهن»: بررسی نمایشنامۀ خانمچه و مهتابی اثر اکبر رادی | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 4، دوره 27، شماره 3، مهر 1401، صفحه 37-44 اصل مقاله (400.17 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2022.344076.615678 | ||
| نویسندگان | ||
| بهروز محمودی بختیاری* 1؛ پگاه رضا پور2؛ مریم دادخواه تهرانی3 | ||
| 1دانشیارگروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 3ستادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تاکنون متون مختلفی از زمان پیدایش شیوۀ جریان سیال ذهن در حوزۀ ادبیات داستانی ابتدا در غرب و سپس در ایران به این سبک نوشته شدهاند، جریان سیال ذهن، برای اولینبار در حوزۀ روانشناسی توسط ویلیام جیمز معرفی شد. جریان سیال ذهن، شیوهای بسیار متنی است که در حوزۀ درام کمتر به آن پرداخته شده است، و بیشتر در دنیای داستان قابل بررسی است، درحالیکه در سالهای اخیر متون متعددی به این شیوه نوشته شدهاند. این پژوهش، به بررسی و مطالعۀ کارکرد و نمود خاطره از منظر شیوۀ جریان سیال ذهن با تمرکز بر نمایشنامۀ خانمچه و مهتابی اثر اکبر رادی نمایشنامهنویس معاصر ایران میپردازد. در این پژوهش، ابتدا زمینههای فلسفی، روانشناختی و ادبی توجه به آثار ذهنی در غرب مورد مطالعه قرار میگیرد، و بعد از آن به پیدایش شیوۀ جریان سیال ذهن در غرب پرداخته میشود، و سپس اصلیترین مؤلفههای جریان سیال ذهن، از بعد روایت، گفتمان، زمان و طرح (پلات) مورد بررسی قرار میگیرند. و در انتهای این پژوهش، به پیدایش شیوۀ جریان سیال ذهن در ایران میرسیم. و در آخر بعد از مطالعۀ شیوۀ جریان سیال ذهن، این سبک از روایت را از منظر خاطره و مرور خاطرات با بررسی موردی نمایشنامهی خانمچه و مهتابی بررسی میکنیم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جریان سیال ذهن؛ ادبیات نمایشی ایران؛ اکبر رادی؛ خانمچه و مهتابی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Function of “Memory” from the Perspective of "Stream of Consciousness": A Study of the Play Khanomche va Mahtabi by Akbar Radi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| behrooz Mahmoudi Bakhtiari1؛ pegah rezapour2؛ maryam Dadkhah Tehrani3 | ||
| 1Associate Professor, Department of Performing Arts, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Master of Dramatic Literature, Department of Performing Arts, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Performing Arts, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Since the emergence of the concept of stream of consciousness in the field of fiction, first in the West and then in Iran, several texts have been written in this style. However, this method has received less attention in the field of drama, and has been studied more in the world of fiction. The present study examines the function and manifestation of "memory" from the perspective of stream of consciousness in contemporary Persian dramatic literature, with a focus on the play Khanomche va Mahtabi by Akbar Radi, one of the three major Iranian playwrights. This play is narrated through the eyes of several characters, each belonging to a specific class of society. All these people think about their past, and daydream about the wishes they wanted to fulfil, but are not successful to do so. Therefore, the concept of memory and revisiting each character’s previous issues is of utmost importance in this play. In the current research, after presenting the philosophical, psychological and literary contexts leading to the emergence of stream of consciousness in the West, the main components of stream of consciousness (narrative, discourse, time and plot) are introduced, and the narrative of this play has been taken into account from the perspective of memory. In the play Khanomche va Mahtabi, the playwright has made use of soliloquy, to present her feelings. Khanjun, the main character, presents a soliloquy which is direct and internal, as the author is absent and Khanjun’s internal experiences are directly said through her own mind. As a matter of fact, the author gets soaked in the mind of the character, in order to tell her story through her memories. Naturally, as Khanjun suffers from the mental problems of her age, in some cases, her speech seems illogical. The temporal order of events in her narration is distorted and in some cases, not comprehensible. However, we are connected to five other narrations through the speech of Khanjun. The speeches of this play (both by Khanjun and also the rest of the characters), are mostly in the form of soliloquy. The “aside” technique is also in use, and this gives us the idea that the characters feel as if they are speaking speaking to a virtual audience. Perhaps, this is a limitation in the mimetic nature of drama, which is solved by the reactions of the other characters. All these issues were studied in this play, and the results show that the existence of an "omniscient narrator" in the story is the main difference between the narrative of the stream of consciousness in the story and the drama; and this issue gives "memories" a special importance in this play. Unlike fictional literature, in which the stream of consciousness is seen through a third-person perspective, in the play, the personality perspective allows the audience to hear and perceive the character's memories without any mediation from their own mental language. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| stream of sonsciousness, Iranian dramatic literature, Khanomche va Mahtabi, Akbar Radi | ||
| مراجع | ||
|
آلوت، میریام (1380). رمان به روایت رمان‌نویسان، ترجمه علی محمد حق‌شناس. تهران: مرکز.
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا. انوشه، حسن (1381). فرهنگنامۀ ادبی فارسی (جلد اول). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ایدل، له‌اون (1367). قصۀ روانشناختی نو، ترجمه ناهید سرمد. تهران: شباویز.
الهی، صدرالدین (1380). با صادق چوبک در باغ یادها، به کوشش علی دهباشی. تهران: ثالث.
بیات، حسین (1383). «زمان در داستان‌های جریان سیال ذهن». پژوهشهای ادبی 6: 32-7.
بیات، حسین (1390). داستان‌نویسی جریان سیال ذهن. تهران: علمی و فرهنگی.
بیات، حسین (1394). «خطاهای رایج در شناخت شیوه جریان سیال ذهن». نقد ادبی. 30، 233-209.
بهرامیان، سهیلا (1390). «نگاهی به جریان سیال ذهن در داستان‌نویسی». تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). شماره 9 ص ص 76-87.
برادبری، مالکوم و جیمز مک فارلین (1372-1371). «نام و سرشت مدرنیسم»، ترجمه احمد میرعلایی. زنده‌رود شماره 2و 3.
براهنی، رضا (1365). قصه‌نویسی. تهران: نو. بارت، رولان (1380). «مرگ مولف»، در ساختارگرایی، پساساختارگرایی و مطالعات ادبی، ترجمه فرزان سجودی. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
پریستلی، جی. بی (1372). سیری در ادبیات غرب، ترجمه ابراهیم یونسی. تهران: امیرکبیر.
پاینده، حسین (1374). گذر از مدرنیسم به پست‌مدرنیسم در رمان. تهران: دفتر مطالعات ادبیات داستانی.
پرهام، سیروس (1353). رئالیسم و ضدرئالیسم در ادبیات. تهران: نیل.
ثمینی، نغمه (1399). چهار دقیقه و همان چهار دقیقه. تهران: نی. چرمشیر، محمد (1398). پروانه و یوغ. تهران: نی.
حری، ابوالفضل (1390). «وجوه بازنمایی گفتمان روایی: جریان سیال ذهن و تک‌گویی درونی»، پژوهش ادبیات معاصر جهان61: 40-25. دیچز، دیوید و جان ستلوردی (1374). رمان قرن بیستم، نظریۀ رمان، ترجمه حسین پاینده. تهران: نظر.
دستغیب، عبدالعلی (1353). نقد آثار صادق چوبک. تهران: پازند.
ریکور، پل (1375). استحاله‌های طرح داستان، ترجمه مراد فرهادپور. ارغنون. شماره 9-10 رادی، اکبر (1382). روی صحنۀ آبی. تهران: قطره.
سیدحسینی، رضا (1366). مکتب‌های ادبی. تهران: نیل و آگاه. شوارتس، سنفورد (1382). هانری برگسون، ترجمه خشایار دیهمی. تهران: ماهی.
فرزانه، م. ف (1372). آشنایی با صادق هدایت. تهران: مرکز. فاکنر،
ویلیام (1376). خشم و هیاهو، ترجمه صالح حسینی. تهران: نیلوفر.
کاتوزیان، محمدعلی (1373). بوف کور هدایت. تهران: مرکز.
کتل، آرنولد (1374). درآمدی بر رمان، نظریۀ رمان، ترجمه حسین پاینده. تهران: نظر.
گلشیری، هوشنگ (1369). گفت‌و‌گو با هوشنگ گلشیری، آدینه. شماره 50-51.
گلشیری، هوشنگ (1379). شازده احتجاب. تهران: نیلوفر.
لوید، ژنویو (1380). هستی در زمان؛ خویشتن‌ها و راویان در ادبیات و فلسفه، ترجمه منوچهر حقیقی‌راد. تهران: دشتستان.
ماسوری، شکوفه (1386). «از رئالیسم تا جریان سیال ذهن (بررسی نمایشنامه‌های «پلکان» و «خانمچه و مهتابی»، رهپویه هنر. شماره 4. محمودی، محمدعلی و هاشم صادقی (1388). «تداعی و روایت داستان جریان سیال ذهن»، پژوهشهای ادبی 24: 129-144.
می، درونت (1381). پروست، ترجمه فرزانه طاهری. تهران: طرح نو.
میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377). واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی، تهران: مهناز.
میرعابدینی، حسن (1377). صدسال داستان‌نویسی ایران، تهران: چشمه.
مقدادی، بهرام (1382). «شیوۀ نگارش پروست». سمرقند (ویژه‌نامۀ مارسل پروست). شماره دوم. مندنی‌پور، شهریار (1377). دل دلدادگی، تهران: زریاب.
ناتان، مونیک (1382). یادداشتی بر ترجمۀ فرانسوی به سوی فانوس دریایی، ترجمه سیلویا بجانیان. سمرقند. شماره اول وولف، ویرجینیا (1353). خانم دالووی، ترجمه پرویز داریوش. تهران: بی‌نا.
هدایت، صادق و م. فرزاد. وغ‌وغ ساهاب، تهران: جاویدان. یاکوبسن، رومن (1380). قطب‌های استعاره و مجاز، ترجمه کورش صفوی، در ساختگرایی، پساساختگرایی و مطالعات ادبی، گردآورده فرزان سجودی. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
یونگ، کارل گوستاو (1370). انسان و سمبل‌هایش، تهران: امیرکبیر.
Abrams, M.H (1971). A Glossary of Literary Terms, Cornell University Press . Baker, Rachel (1952). Sigmund Freud, New York, Jullian Mesner . Behbahani, Simin (1999). Modern Fiction in Persia, Historical Background, Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan Yarshater, volume IX, New York, Bibliotheca Persica Press. Humphrey, Robert (1959). Stream of Consciouness in the Modern Novel, Berkeley and California, University of California Press . James, William (1890). The Principles of Psychology, New York, Henry Holt. Joyce, James (1934). Ulysses, Modern Library Edition New York, Random House. Kamshad, Hasan (1966). Modern Persian Literature Cambridge, Cambridge University Press . Kumar, Sh. K (1963). Bergson and the Stream of Consciousness Novel, New York, New York University Press. Ricoeur, Paul (1985). Time and Narrative, Trans. By Kathleen McLaughlin and David Pellaure, 3 Vols. Chicago and London, University of Chicago Press . Yavari, Houra (1999). Modern Fiction in Persia, The Novel, Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan Yarshater, Volume IX, .New York, Bibliotheca Persica Press | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 316 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 278 |
||