پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,977,358 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,649,462 |
اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش؛ مطالعهای تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران | ||
| مجله علمی "حقوق خصوصی" | ||
| دوره 19، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 247-270 اصل مقاله (1.04 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolt.2022.346317.1007122 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن ایزانلو* 1؛ امیر غفاری2؛ طاها عرب اسدی2 | ||
| 1دانشیار، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، پردیس مرکزی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از مباحث مهم، که در مباحث حقوق ایران معمولاً مغفول واقع می‌شود، تأثیر ارتکاب عمل نامشروع بر حقوق اشخاص است. در این رابطه، اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش اقتضای آن دارد که آلوده بودن دستان شخص در نتیجۀ ارتکاب عملی ناروا منجر به محرومیتش از دیگر حقوقی شود که در شرایط عادی از این رهگذر بدو می‌رسیده است. در این اثر تلاش شد با استفاده از روش تحلیلی‌ـ کتابخانه‌ای به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که آیا اشخاص از استناد به عمل نامشروع خویش ممنوع هستند؟ موارد و مصادیق ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش کدام است و اثر وضعی چنین ممنوعیتی چیست؟ در پاسخ به این پرسشها و با بهره‌گیری و تحلیلِ آثار فقها به این نتیجه دست یافته شد که پذیرش این اصل، تحت شرایطی، هیچ ناسازگاری با مبانی نظام حقوقی ما ندارد و در قوانین موجود پاسخ‌هایی درخور به مثابة ضمانت اجرایِ مناسب این اصل می‌توان یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اخلاق و حقوق؛ اصول کلی حقوقی؛ حرمت نفاق؛ ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Principle of No Action Can Arise From One’s Illegal Act: A Comparative Study of Islamic Jurisprudence and Iranian Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Izanloo1؛ Amir Ghaffari2؛ Taha Arabasadi2 | ||
| 1Associate Professor, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2PhD Student, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the important issues which is usually neglected in the Iranian Legal literature is the impact of wrongdoing on rights of the wrongdoer from which would other they would have benefited. In the present paper we endeavor to address the complex issues by using analytical-library method which pertains to the legal doctrine of “ex turpi causa non oritur actio” what are the cases and examples and what is its legal effect. We have sought to base the said doctrine on Islamic canons and maxims, thus justifying its application under Iranian positive law. In response to the said questions and by using and analyzing the Islamic documents we came to the conclusion that the doctrine of clean hands under certain conditions has no inconsistency with the foundations of our legal system, and there exists adequate remedies for said doctrine in order to be applied. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ex turpi causa non oritur action, Clean Hands Doctrine, Ethics and Law, General Legal Principles, Respect for Hypocrisy | ||
| مراجع | ||
|
ایزانلو، محسن (1391). مقالة «تعهد طبیعی» مندرج در ارج‌نامة دکتر الماسی: مقالات اهداشده به دکتر نجادعلی الماسی.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1396). وصیت (حقوق مدنی)، چ 4، تهران، گنج دانش.
جعفری‌تبار، حسن (1385). «شرح حق پایان ندارد همچو حق: سیر تاریخی تقلیل مفهوم حق از عدالت به مالکیت»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 72، قابل دسترسی در: «https://jflps.ut.ac.ir/article_25175.html»، مشاهده‌شده در تاریخ: 20/04/1400.
ـــــــــــــــــ (1395). دیو در شیشه: در فلسفۀ رویۀ قضایی، تهران، حقگزاران.
سروش، محمد (1387). امر به معروف و نهى از منکر، چ 6، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌ـ نمایندگی ولی‌فقیه‌ـ ادارة آموزش‌های عقیدتی‌ـ سیاسی.
شهیدی، مهدی (1396). اصول قراردادها و تعهدات، چ 7، تهران، مجد.
صفایی، سید حسین؛ حبیب‌الله رحیمی (1393). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
عابدی فیروزجایی، ابراهیم (1397). روششناسی حقوقی دکتر کاتوزیان: عبور از دوگانهانگاریها، تهران، حقوقیار.
عراقی، عزت‌الله (1394). حقوق کار، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، ج 1.
فنایی، ابوالقاسم (1396). دین در ترازوی اخلاق، چ 4، تهران، صراط.
کاتوزیان، ناصر (1393). نظریۀ عمومی تعهدات، چ 7، تهران، میزان.
ــــــــــــــ (1394). قواعد عمومی قراردادها (انعقاد و اعتبار قرارداد، نظریة بطلان و عدم نفوذ)، چ 4، تهران، سهامی انتشار، ج 2.
ــــــــــــــ (1394). مقدمة علم حقوق، چ 101، تهران، شرکت سهامی انتشار.
ــــــــــــــ (1395). فلسفة حقوق: تعریف و ماهیت حقوق، چ 8، تهران، سهامی انتشار، ج 1.
ــــــــــــــ (1396). درسهایی از شفعه، وصیت، ارث (دورة مقدماتی حقوق مدنی)، چ 27، تهران، نشر میزان.
ـــــــــــــــ (1397). قواعد عمومی قراردادها (اجرای قرارداد)، چ 4، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج 4.
ــــــــــــــــ (1393). الزام‌های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، چ 13، ویراست سوم، تهران، دانشگاه تهران، ج 1.
کاتوزیان، ناصر؛ محسن ایزانلو (1397). الزام‌های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، ویراست دوم، تهران، گنج دانش، ج 3.
محقق داماد، سید مصطفی (1396). بازخوانی فقهی امر به معروف، نهی از منکر، و اجرای حدود، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1406 ق). قواعد فقه، چ 12، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ج 1.
عربی
ابن اثیر، عزالدین (1399 ق). النهایة فی غریب الحدیث والأثر، تحقیق: طاهر أحمد الزاوى و محمود محمد الطناحی، بیروت، المکتبة العلمیة، ج 3.
الأنصاری، الشیخ مرتضی (1419 ق). فرائد الأصول، قم، مجمع الفکر الإسلامی، ج 2.
(1415 ق). کتاب النکاح، قم، کنگرة جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی (1423 ق). الموسوعه الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت علیهم السلام، قم، مؤسسة دائره‌المعارف فقه اسلامی بر طبق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج 9.
الجواهری، الشیخ محمد (1428 ق). القضاء و الشهادات (تقریراً لأبحاث سید ابوالقاسم الخوئی)، قم، مؤسسة الخوئی الإسلامیه، ج 1.
الروحانی، السید محمد صادق (1393 ق). فقه الصادق، قم، آیین دانش، ج 26.
سبحانی تبریزی، شیخ جعفر (1431 ق). المبسوط فی أُصول الفقه، قم، مؤسسة امام صادق(ع)، ج 2.
الطبرسی، فضل بن حسن (1392 ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات، ج 3.
الطوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، احیاء التراث العربی، ج 9.
عاملی، سید جواد (1419 ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم، دار احیاء تراث العربی، ج 4.
عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی (1422 ق). حاشیه الشرائع الإسلام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، شارح: کلانتر، قم، کتاب‌فروشی داوری، ج 8 و 10.
الحر العاملی، محمد بن الحسن (بیتا). وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
حلّی (علامه)، حسن بن یوسف (1388 ش). تذکره الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
کاشف الغطاء، الشیخ حسن (بیتا). أنوار الفقاهة (کتاب الغضب)، نجف، مکتبة کاشف الغطاء العامه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی، چ 4، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ج 7.
مروارید، علی‌اصغر (1410 ق). الینابیع الفقهیة، بیروت، دار التراث/ الدار الإسلامیه، ج 36.
غروی نائینی، میرزا محمدحسن (1418 ق). منیه الطالب فی شرح المکاسب، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابع لجماعه المدرسین، ج 1.
النجفی الجواهری، الشیخ محمدحسن (1362 ش). جواهر الکلام، محقق: علی آخوندی، چ 7، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج 27.
نجفی (کاشف الغطاء)، محمدحسین (1359 ق). تحریر المجله، نجف، المکتبه المرتضویه، ج 1.
یزدی الطباطبائی، سید محمدکاظم (1409 ق). العروه الوثقی فیما تعم بها البلوی، چ 2، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج 2.
References
Abedi, F. E. (2018). Methodology of Dr. Katoozian: Beyond Dichotomies, Tehran, Hoqooqyar. (in Persian)
Al. Ansari, M. (1994). Ketab Ol. Nekah, Qom, Kongere Jahani Bozorgdash Sheikh Ansari. (in Arabic)
Al. Ansari, M. (1998). Faraed Ol. Osoul, Qom, Majma Al. Fekr Islami, Vol. 2. (in Arabic)
Al. Javaheri, M. (2007). Al. Qaza va Shahdat, Qom, Moassat Ol. Khouei Islami, Vol. 1. (in Arabic)
Al. Najafi, M.S. (1983). Javaher Ol. Kalam, Reasercher: A. Akhoondi, 7th, printing, Beirut, Dare Ihya Torath Al. Arabi, Vol. 27. (in Arabic)
Al. Rouhani, S.M. (1973). Fiqh Ol. Sadeq, Qom, Aeen E Danesh, Vol. 26. (In Arabic)
Al-Hor Al-Ameli, M. bin H. (n.d.). Masaael-ol Shi’e, Qom, Moaseseye Al-ol-beyt aleyhem-al-salam le-ehya-ol-toras.
Al-Tabrasi, F. bin H. (2013). Majma-ol-Bayan fi tafsir-el-Qor’an, Moasesat-ol-a’lami lel-Matbuat, Vol. 3.
Al-Toosi, M. bin Hassan (n.d.). Al-Tebyan fi tafsir-el-Qor’an, Beirut, Ehya-ol-torath-el-Arabi, Vol. 9.
Ameli, S.J. (1998). Mefah Ol. Kerame Fi Sharhe Qavaed Allame, Qom, Dare Ihya Torath Al. Arabi, Vol. 4. (in Arabic)
Ameli, Z. (1989). Al. Rozat Ol. Bahie Fi Shar E Lomat Ol. Dameshqiye, Qom, Ketab Foroushi Davari, Vol. 8 & 10. (in Arabic)
------------. (2001). Hashit Ol. Sharae Ol. Islam, Qom, Intesharat Daftar Tabliqat Islami. (in Arabic)
Eraqi, E. (2014). Labour, Tehran, SAMT, Vol. 1. (in Persian)
Fanaei, A. (2017). Din Dar Tarazooye Akhlaq, 7th printing, Tehran, Serat. (in Persian)
Goroup of Reasercher, Under the Supervision of Sahroudi, M. (2002). Al. Mosoua Ol. Fiqh Islami, Qom, Moassat Daerat Ol. Ma’aref Fiqh Islami, Vol. 9. (in Arabic)
Helli, H. (2009). Tazkerat Ol. Foqaha, Qom, Moassat Al. Ol. Beit. (in Arabic)
Henri Mazeaud & François Chabas (2000). Leçons de Droit Civil: T II, 1er v. Obligations: théorie générale, 12ed, Editions Montchrestien.
Ibn. Asir, E. (1978). Anahayat Fi Qarib Al. Hadis Val. Asar, Reaserch: Taher A., Mahmood M., Beirut, Al. Maktabatal Elmie, Vol. 3. (in Arabic)
Izanloo, M. (2012). Natural Obligation, Arjname Dr. Almasi. (in Persian)
Jafari Langroodi, M.J. (2017). Will (Civil Law), 4th printing, Tehran, Intesharat Ganj E Danesh. (in Persian)
Jafaritabar, H. (2006). “Sharh E Haq, Payan Nadarad, Hamcho Haq”, Private Law Study Journal, No. 32, Available at »https://jflps.ut.ac.ir/article_25175.html«, Visited at 2021/07/11. (in Persian)
-----------------. (2016). Div dar Shishe: Essays in Jurisprudence of Adjudication, Tehran, Haqgozaran. (in Persian)
Kashef Ol. Qeta, H. (No Date). Anvar Ol. Fiqahe (Ketab Ol. Qasb), Qom, Najaf, Makabat Ol. Kashef Ol. Qeta. (in Arabic)
Katoozian, N. (2014). Extra Contractual Liability (Civil Liability), 13th printing, 3ed, Tehran, University of Tehran, Vol. 1. (in Persian)
---------------. (2015). General Principels of Contracts (Conclusion and Validity of Contracts, Theories of Absolute Nullity and Relational Nullity), 4th printing, Tehran, Sahami Inteshar, Vol. 2. (in Persian)
--------------. (2015). Introduction to Law, 101st printing, Tehran, Sahami Inteshar. (in Persian)
--------------. (2016). Philosophy of Law: Definition and Nature, Tehran, Sahami Inteshar, Vol. 1. (in Persian)
--------------. (2017). Lessons of Preemption, Testament and Legacy (Elementary Course of Civil Law), 27th printing, Tehran, Nashr E Mizan. (in Persian)
---------------. (2018). General Principels of Contracts (Performance of Contract), 4th printing, Tehran, Sahami Inteshar, Vol. 4. (in Persian)
Katoozian, N. & Izanloo, M. (2018). Extra-Contractual Liability: Insurance of Civil Liability, 1st printing, 2ed, Tehran, Ganj E Danesh, Vol. 3. (in Persian)
Koleini, M. (1986). Al. Kafi, 4th printing, Tehran, Dar Ol. Kotob Al. Islamie, Vol. 7. (in Arabic)
Mohaqeq, D. S.M. (1985). Principles of Islamic Jurisprudence, 12th printing, Tehran, Markaz E Nashr Oloum E Islami, Vol. 1. (in Persian)
---------------------. (2017). Jurisprudenctial Rethinking of Amr-e-be-maroof and Nahi-az-monkar and Enforcement of Hodud, Tehran, Markaz E Nashr Oloem E Islami. (in Persian)
Morvarid, A. (1989). Al. Yanabe Ol. Fiqhie, Beirut, Dar Ol. Torath, Vol. 36. (in Arabic)
Naeini, M. (1997). Monyat Ol. Taleb Fi Sharh El. Makaseb, Qom, Mossat Al. Nashr Islami, Vol. 1. (in Arabic)
Najafi, M.S. (1940). Tahrir Ol. Majalle, 1st printing, Najaf, Maktabat Ol. Mortazavie, Vol. 1. (in Arabic)
Safaei, S. & Rahimi, H. (2014). Civil Liability, Tehran, SAMT. (in Persian)
Shahidi, M. (2017). Principels of Contracts and Obligations, 7th printing, Tehran, Majd. (in Persian)
Sobhani, J. (2009). Al. Mabsout Fi Osoul Al. Fiqh, Qom, Moassat Al. Imam Sadeq, Vol. 2. (in Arabic)
Soroush, M. (2008). Enjoining good and forbidding evil, 4th printing, Tehran, Islamic Revolutionary Guard Corps. (in Persian)
Yazdi, S.M.K. (1988). Al. Orvat Ol. Vosqa Fima Ta’amo Beh Al. Balva, 27th printing, Beirut, Mossat Ol. A’alami Lel Matboua’at., Vol. 2. (in Arabic)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 419 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 327 |
||