تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,090,699 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,194,514 |
بُعد زیباشناختی: فانتزی، میل و واقعیّت (تأملی در زیباییشناسی مارکوزه) | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
دوره 28، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 39-60 اصل مقاله (523.65 K) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2022.88934 | ||
نویسنده | ||
سجاد ممبینی* | ||
دانشجوی دکتری جامعهشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مارکوزه در جامعه شناسی هنر خود سعی دارد پاسخی نظری برای فرضیۀ فراتاریخی فروید مبنی بر امتناع منطقی شکلگیری یک تمدنِ نا-سرکوبگر، فراهم سازد؛ فرضیهای که بنا به آن استیلای اصل واقعیت بر ساحت کلی میل، تقدیری لایتغیّر در فراشُدهای تمدنیست. مارکوزه اما میکوشد نشان دهد نسبت آنتاگونیستی میان میل و واقعیت، نه امری محتوم بلکه صرفا یک موقعیّت تاریخی قابل تغییر است. او با نسبی-تاریخیکردن مفروضات فروید، طلیعۀ یک دگرگونی تاریخی را تحت سلطۀ اصل عملکرد در تمدن معاصر مجسم میسازد که در آن کار بیگانه شده میتواند با صورت بدیلی از کار، یعنی کار زیباشناختی، جایگزین گردد؛ رویّهای که به نوبۀ خود میتواند اصل واقعیت تثبیت شده (اصل عملکرد) را به سود شکل تازهای از اصل واقعیّت، دگرگون سازد. مارکوزه معتقد است امر هنری آن عاملیست که میتواند نسبت میان میل و واقعیت را به وجهی انقلابی تغییر دهد. این قوۀ انقلابی امر هنری، در بُعد زیباشناختی آن مستتر است؛ بُعدی که خود محصول معرفت فانتزیک و تخیّلی اثر میباشد. بدین ترتیب، مارکوزه مفهوم-مکانیسم روانکاوانۀ فانتزی را به مثابه عنصری رهاییبخش به تئوری خود وارد میکند؛ مکانیسمی که به سبب ماهیت عملکرد خود قادر است به مصالحهای میان میل و واقعیت انجامیده و مناسبات آنها را، تحت یک اصل واقعیت اروتیک، باز-صورتبندی کند. | ||
کلیدواژهها | ||
مارکوزه؛ فروید؛ زیباییشناسی؛ میل؛ واقعیت؛ فانتزی | ||
مراجع | ||
اسمیت، فلیپ (1396)؛ درآمدی بر نظریۀ فرهنگی، ترجمۀ حسن پویان، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
ایگلتون، تری (1393)؛ مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمۀ اکبر معصوم بیگی، تهران: بوتیمار.
آدورنو، تئودور (1386)؛ «در باب زشتی، زیبایی و تکنیک»، ترجمۀ آذین حسینزاده، زیباشناخت، شماره 17، صص 52-47.
آدورنو، تئودور (1393)؛ تعهد (از کتاب زیباییشناسی و سیاست؛ مجموعه مقالات)، گردآوری و ترجمۀ لیلی عمرانی و فرشید ابراهیمیان، تهران: سوره مهر.
بودریار، ژان (1392)؛ جامعه مصرفی، ترجمۀ پیروز ایزدی، تهران: ثالث.
دلوز، ژیل (1392)؛ بیان و تکنیگی در لایبنیتس، ترجمۀ پیمان غلامی و اکبر گنجی، تهران: رخداد نو.
فروید، زیگموند (1397)؛ کودکی را میزنند، ترجمۀ مهدی حبیب زاده، تهران: نی.
فینک، بروس (1397)؛ سوژه لکانی بین زبان و ژوئیسانس، ترجمۀ محمد علی جعفری، تهران: ققنوس.
مارکس، کارل و انگلس، فریدریش (1393)؛ ایدئولوژی آلمانی، ترجمۀ پرویز بابایی، تهران: چشمه.
مارکوزه، هربرت (1388)؛ گفتاری در رهایی، ترجمۀ محمود کتابی، آبادان: پرسش.
مارکوزه، هربرت (1394)؛ انسان تک ساحتی، ترجمۀ محسن مؤیدی، تهران: امیرکبیر.
مارکوزه، هربرت (1397)؛ خرد و انقلاب، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: ثالث.
مارکوزه، هربرت (1398)؛ اروس و تمدن (پرسشگری فلسفی درباره فروید)، ترجمۀ امیرهوشنگ افتخاری راد، تهران: مرکز.
مارکوزه، هربرت (1399)؛ بعد زیباشناختی، ترجمۀ داریوش مهرجویی، تهران: هرمس.
مک اینتایر، السدیر (1388)؛ مارکوزه، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: خوارزمی.
Adorno, T.W. (2002). Aesthetic Theory, Tra. R. Hullot-Kentor, London and N.Y: Continuun.
Adorno, T. W. (2010); Essays On Music, California: University of California.
Feenberg, A. (2018); “Marcuse: Reason, Imagination, and Utopia”, Radical Philosophy Review, v. 21, pp.271-298.
Freud, Z. (2011); Civilization and Its Discontents, (in: Freud - Complete Works), edited by Ivan
Smith, published in Epub.
Freud, S. (2007); Formulations regarding the two principles in mental functioning (in: Standard Edition By Jemes Strachey), London: Hogarth.
Kidd, M. (2013); A Reevaluation of Marcuse's Philosophy of Technology, Submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, University of Tasmania.
Kellner, D.M. (2011); “On Marcuse: critique, liberation, and reschooling in the radical pedagogy of Herbert Marcuse”, Estudos e Pesquisas em Psicologia, vol. 11, no. 1, pp. 23-55.
Marcuse, H. (2009); Negations, Translated By Jeremy Shapiro, London: May Fly Books.
Ocay, J.V. (2009); “Eroticizing Marx, Revolutionizing Freud: Marcuse’s Psychoanalytic Turn”, critic, 3 (1), pp. 10-23. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 275 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 270 |