پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,689 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,002,628 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,681,488 |
انتظامِ مُدالِ دستگاه و تأثیر آن بر نمودِ موجودیّت‌های مُدال و امکان گسترش کارگان (مطالعهٔ موردی بیاتِ اصفهانِ قدیم – مخالفِ سه‌گاه و نیشابورکِ ماهور) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 1، دوره 27، شماره 3، مهر 1401، صفحه 5-16 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2022.342530.615667 | ||
| نویسنده | ||
| سینا صنایعی* | ||
| کارشناس ارشد موسیقی شناسی، گروه موسیقی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. | ||
| چکیده | ||
| منطقِ دستگاه همواره دربردارندهٔ یک انتظامِ مُدال از یک سطح زیرایی بم به سطحی زیرتر بوده است. نکتهٔ حائز اهمّیت در این انتظام‌ها این است که برخی از موجودیّت‌های مُدال در دستگاه‌های مختلف با اسامی یکسان و گاهی هم متفاوت ظاهر می‌شوند. در نتیجه ممکن است یک موجودیّت یکتا نسبت به سطحِ زیرایی مبنای دستگاه‌های مربوطه در سطوحِ زیرایی متفاوتی ظاهر شود. به نظر می‌رسد یک موجودیّت مُدال در انتظامِ دستگاه‌های متفاوت، به‌نوعی انطباقات دچار می‌شود. پژوهش حاضر با استفاده از روش‌های توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و دو نمونهٔ مطالعاتی «مخالف سه‌گاه - بیاتِ اصفهان» و «نیشابورکِ ماهور» به مطالعهٔ انتظام مُدالِ دستگاه و تأثیر آن بر نمودِ موجودیّت‌های مُدال و امکان گسترش کارگان در این نظام پرداخته است. این پژوهش نشان می‌دهد انتظامِ مُدال دستگاه و سطوح زیرایی نسبیِ موجود در آن در سه وجه تأثیرگذار و دارای اهمّیت است: ۱. جایگاه یک مُد نسبت به «درآمد»؛ ۲. جایگاه یک مُد نسبت به مُدهای پیشین و پسین؛ ۳. کلّیت یکپارچهٔ دستگاه به‌عنوان یک نوبت مرتّب. همچنین تفاوت‌های ریزساختاری مخالف و بیاتِ اصفهان قدیم ناشی از همین انطباقات درون یا خارج از منطقِ دستگاه است. به‌طورکلی نتایج پژوهش حاضر حاکی از وجودِ ظرایفی است که تغییر در هر یک از آن‌ها منتج به گسترش کارگان در سطوح مختلف خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دستگاه؛ ردیف؛ مخالف سه‌گاه؛ بیات اصفهان؛ نیشابورک؛ موسیقی کلاسیک ایرانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Modal Arrangement of the Dastgāh and its Effect on the Representation of Modal Entities and the Possibility of Expanding the Repertoire; Case Study: Mokhālef-E Segāh – Bayāt-E Isfahān-E Qadim & Nayshābūrk-E Māhūr | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sina Sanayei | ||
| Master of Ethnomusicology, ِDepartment of Ethnomusicology, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The logic of the Dastgāh, from its emersion to the present day, has always included a modal arrangement from a lower pitch to a higher level. This arrangement always returns to the "Darāmad" mode at the lowest pitch of the system represented by the concept of Forūd, a motion to objectify the cyclic pattern of the Dastgāh. The critical point in these modal arrangements is that some modal entities appear in different Dastgāh-hā (s. Dastgāh) with the same or sometimes different names. As a result, a single entity may occur at different pitch levels relative to the fundamental pitch of the corresponding Dastgāh in Darāmad. On the other hand, the acoustic nature of the anterior and posterior modes of a mode and the tuning of the basis of the Dastgāh affect the acoustic appeal of that mode. In this regard, a modal entity in various presentations within the arrangement of different Dastgāh-hā, in its outer layers, undergoes a kind of melodic adaptation. In addition, according to the current concept of Āvāz in Iranian classical music, the independent performance of a mode outside the system and without the presence of previous and subsequent entities, as well as the concept of Forūd will have a different timbre and tonal color. The present study uses descriptive, analytical, and comparative methods and two case studies: Mokhālef-e Segāh – Bayāt-e Isfahān-e Qadim and Nayshābūrk-e Māhūr, to study the effect of modal arrangement of the Dastgāh, on the acoustic representation of a modal entity and its mental perception in this system. Each of the four authoritative narrations of Iranian classical music Radif, including the narrations of Mirzā Abdullāh, Mirzā Hosseinqoli, Abdullāh Davāmi and Mahmūd Karimi, from micro to macro level, based on the concept of Seyir has been examined for this research. This study shows that the Dastgāh modal regulation of the device and the relative pitches within each mode are effective and important in three ways: Depending on the position of a mode in the arrangement of the Dastgāh relative to the Darāmad, the concept of Forūd will require different adjustments. Each modal entity within the framework of the Dastgāh, apart from the relation it finds with Darāmad, also sees a connection with its previous and subsequent modes and will be influenced by them. The displacement of each modal entity inside the framework of the Dastgāh will represent distinct feelings and perceptions of the Dastgāh as a Nobat-e Morattab. Considering the similarities in melody and intervals of the two Mokhālef-e Segāh – Bayāt-e Isfahān-e Qadim and Nayshābūrk-e Māhūr, these two seem to be the same entity that has two different acoustic manifestations in two different uses, creating two distinct perceptions for the listener. Also, the microstructural differences between the Mokhālef-e Segāh and the Bayāt-e Isfahān-e Qadim are due to these adaptations within or separate from the system’s framework. In general, the present study results indicate the existence of subtle changes in each of them, which leads to the expansion of repertoire at different levels. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dastgāh, Radif, Iranian classical music, Mokhālef-e Segāh, Bayāt-e Isfahān-e Qadim, Nayshābūrk-e Māhūr | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، نبی (۱۳۸۹) ردیف میرزا حسینقلی (نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی). تهران: سرود.
اسعدی، هومان (1382)، بنیادهای نظری موسیقی کلاسیک ایران: دستگاه به‌عنوان مجموعه‌ای چند مُدی، فصلنامۀ موسیقی ماهور، 22: 43-56.
اسعدی، هومان (۱۳۸۷)، سایه‌روشن‌های مدال: مطالعه‌ای تطبیقی در ساختار آواز بیات اصفهان، فصلنامۀ موسیقی ماهور، ۴۱: 4۷-5۷. چالش، مریم، و اسعدی، هومان (۱۳۹۶)، مفهوم «سیر نغمگی» در موسیقی دستگاهی ایران (مطالعۀ موردی: درآمد آواز بیات اصفهان)، نشریه هنرهای زیبا – هنرهای نمایشی و موسیقی، ۸۱-۹۱.
حجاریان، محسن (۱۳۹۴)، «مقام در موسیقی‌شناسی ایران،» وبسایت مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. https://www.cgie.org.ir/fa/news/84009.
طلایی، داریوش (۱۳۷۲)، نگرشی نو به موسیقی ایرانی، تهران: ماهور.
طلایی، داریوش (1394)، تحلیل ردیف، تهران: نشر نی. طلایی، داریوش (۱۳۹۸)، رمزگشایی آواز ایرانی بر اساس ردیف عبدالله دوامی، تهران: نشر نی.
فرصت‌الدوله شیرازی (1375)، بحورالالحان، تهران: فروغی. قطب‌الدین شیرازی (۱۳۸۷)، درةالتاج لغرةالدبّاج، تصحیح نصرالله ناصح‌پور، تهران: فرهنگستان هنر کردمافی، سعید. (۱۳۹۹الف). «انعطاف دستگاه: جوهری یا عرضی؟ (بخش اوّل). فصلنامة موسیقی ماهور ۸۷: ۴۷-۸۷.
کردمافی، سعید (۱۳۹۹ب). «انعطاف دستگاه: جوهری یا عرضی؟ (بخش دوّم). فصلنامة موسیقی ماهور ۸۸: ۲۷-۵۴.
کریمی، محمود (۱۳۷۴)، ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران، تهران: ماهور.
کریمی، محمود (۱۳۷۶)، ردیف آوازی موسیقی سنّتی ایران به روایت محمود کریمی، آوانویسی محمدتقی مسعودیه، تهران: انجمن موسیقی ایران.
نواب، میر محسن (۱۳۸۹)، وضوح‌الارقام، ترجمهٔ علی کاتبی با مقدمهٔ بابک خضرائی، فصلنامهٔ موسیقی ماهور، ۵۰: ۴۱-۶۵.
نیک‌فهم خوب‌روان، سجاد، و کردمافی، سعید (۱۳۹۴)، موسیقی در اشجار و اثمار علاء منجم بخاری، فصلنامهٔ موسیقی ماهور، ۷۰: ۳۹-۸۶. هدایت، مهدی‌قلی (1317)، مجمع‌الادوار، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس سنا.
Faith, M., & Thayer, J. F. (2001), A Dynamical Systems Interpretation of a Dimensional Model of Emotion, Scandinavian Journal of Psychology, 42, 121–133. Forde Thompson, William, & Balkwill, Laura-Lee (2010), Cross-cultural Similarities and Differences, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 755–788, New York: Oxford University Press. Friedman, Ronald S.; Neill, W. Trammel, A. Seror III, George, & L. Kleinsmith, Abigail (2018), Average Pitch Height and Perceived Emotional Expression Within an Unconventional Tuning System, Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 35 (4), 518-523. Gabrielsson, A., & Lindström, E. (2010). The role of structure in the musical expression of emotion, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 367–400, New York: Oxford University Press. Ilie, G., & Thompson, W. F. (2006), A Comparison of Acoustic Cues in Music and Speech for Three Dimensions of Affect, Music Perception, 23, 319–329. Jaquet, Lucas, Danuser, Brigitta, & Gomez, Patrick (2014), Music and felt emotions: How systematic pitch level variations affect the experience of pleasantness and arousal, Psychology of Music, 42 (1), 51-70. Juslin, P. N., & Sloboda, J. A. (2010a), At The Interface Between The Inner And Outer World; Psychological Perspectives, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 73-97, New York: Oxford University Press. Juslin, P. N., & Sloboda, J. A. (2010b), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, New York: Oxford University Press. Nettl, Bruno (1987), The Radif of Persian Music: Studies of Structure and Cultural Context, Champaign. III. (1423 Cambridge Dr. Champaign 61826): Elephant and Ca. Powers S., Harold (1958), “Mode and Raga,” The Musical Quarterly, Volume XLIV, Issue 4: 448–460. Schellenberg, E. Glenn, M. Krysciak, Ania, & Campbell, Jane (2000), Perceiving Emotion in Melody: Interactive Effects of Pitch and Rhythm, Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 18 (2), 155-171. Shiloah, Amnon (1981), “The Arabic Concept of Mode,” Journal of the American Musicological Society (1981) 34 (1): 19–42. Simonton, Dean Keith (2010), Emotion and Composition In Classical Music, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 347-366, New York: Oxford University Press. Wright, Owen (2019), Music Theory in the Safavid Era, New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 803 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 359 |
||