
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,259 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,296,672 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,157,034 |
انتظامِ مُدالِ دستگاه و تأثیر آن بر نمودِ موجودیّتهای مُدال و امکان گسترش کارگان (مطالعهٔ موردی بیاتِ اصفهانِ قدیم – مخالفِ سهگاه و نیشابورکِ ماهور) | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
مقاله 1، دوره 27، شماره 3، مهر 1401، صفحه 5-16 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2022.342530.615667 | ||
نویسنده | ||
سینا صنایعی* | ||
کارشناس ارشد موسیقی شناسی، گروه موسیقی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. | ||
چکیده | ||
منطقِ دستگاه همواره دربردارندهٔ یک انتظامِ مُدال از یک سطح زیرایی بم به سطحی زیرتر بوده است. نکتهٔ حائز اهمّیت در این انتظامها این است که برخی از موجودیّتهای مُدال در دستگاههای مختلف با اسامی یکسان و گاهی هم متفاوت ظاهر میشوند. در نتیجه ممکن است یک موجودیّت یکتا نسبت به سطحِ زیرایی مبنای دستگاههای مربوطه در سطوحِ زیرایی متفاوتی ظاهر شود. به نظر میرسد یک موجودیّت مُدال در انتظامِ دستگاههای متفاوت، بهنوعی انطباقات دچار میشود. پژوهش حاضر با استفاده از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و دو نمونهٔ مطالعاتی «مخالف سهگاه - بیاتِ اصفهان» و «نیشابورکِ ماهور» به مطالعهٔ انتظام مُدالِ دستگاه و تأثیر آن بر نمودِ موجودیّتهای مُدال و امکان گسترش کارگان در این نظام پرداخته است. این پژوهش نشان میدهد انتظامِ مُدال دستگاه و سطوح زیرایی نسبیِ موجود در آن در سه وجه تأثیرگذار و دارای اهمّیت است: ۱. جایگاه یک مُد نسبت به «درآمد»؛ ۲. جایگاه یک مُد نسبت به مُدهای پیشین و پسین؛ ۳. کلّیت یکپارچهٔ دستگاه بهعنوان یک نوبت مرتّب. همچنین تفاوتهای ریزساختاری مخالف و بیاتِ اصفهان قدیم ناشی از همین انطباقات درون یا خارج از منطقِ دستگاه است. بهطورکلی نتایج پژوهش حاضر حاکی از وجودِ ظرایفی است که تغییر در هر یک از آنها منتج به گسترش کارگان در سطوح مختلف خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
دستگاه؛ ردیف؛ مخالف سهگاه؛ بیات اصفهان؛ نیشابورک؛ موسیقی کلاسیک ایرانی | ||
مراجع | ||
احمدی، نبی (۱۳۸۹) ردیف میرزا حسینقلی (نتنویسی آموزشی و تحلیلی). تهران: سرود.
اسعدی، هومان (1382)، بنیادهای نظری موسیقی کلاسیک ایران: دستگاه بهعنوان مجموعهای چند مُدی، فصلنامۀ موسیقی ماهور، 22: 43-56.
اسعدی، هومان (۱۳۸۷)، سایهروشنهای مدال: مطالعهای تطبیقی در ساختار آواز بیات اصفهان، فصلنامۀ موسیقی ماهور، ۴۱: 4۷-5۷. چالش، مریم، و اسعدی، هومان (۱۳۹۶)، مفهوم «سیر نغمگی» در موسیقی دستگاهی ایران (مطالعۀ موردی: درآمد آواز بیات اصفهان)، نشریه هنرهای زیبا – هنرهای نمایشی و موسیقی، ۸۱-۹۱.
حجاریان، محسن (۱۳۹۴)، «مقام در موسیقیشناسی ایران،» وبسایت مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. https://www.cgie.org.ir/fa/news/84009.
طلایی، داریوش (۱۳۷۲)، نگرشی نو به موسیقی ایرانی، تهران: ماهور.
طلایی، داریوش (1394)، تحلیل ردیف، تهران: نشر نی. طلایی، داریوش (۱۳۹۸)، رمزگشایی آواز ایرانی بر اساس ردیف عبدالله دوامی، تهران: نشر نی.
فرصتالدوله شیرازی (1375)، بحورالالحان، تهران: فروغی. قطبالدین شیرازی (۱۳۸۷)، درةالتاج لغرةالدبّاج، تصحیح نصرالله ناصحپور، تهران: فرهنگستان هنر کردمافی، سعید. (۱۳۹۹الف). «انعطاف دستگاه: جوهری یا عرضی؟ (بخش اوّل). فصلنامة موسیقی ماهور ۸۷: ۴۷-۸۷.
کردمافی، سعید (۱۳۹۹ب). «انعطاف دستگاه: جوهری یا عرضی؟ (بخش دوّم). فصلنامة موسیقی ماهور ۸۸: ۲۷-۵۴.
کریمی، محمود (۱۳۷۴)، ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران، تهران: ماهور.
کریمی، محمود (۱۳۷۶)، ردیف آوازی موسیقی سنّتی ایران به روایت محمود کریمی، آوانویسی محمدتقی مسعودیه، تهران: انجمن موسیقی ایران.
نواب، میر محسن (۱۳۸۹)، وضوحالارقام، ترجمهٔ علی کاتبی با مقدمهٔ بابک خضرائی، فصلنامهٔ موسیقی ماهور، ۵۰: ۴۱-۶۵.
نیکفهم خوبروان، سجاد، و کردمافی، سعید (۱۳۹۴)، موسیقی در اشجار و اثمار علاء منجم بخاری، فصلنامهٔ موسیقی ماهور، ۷۰: ۳۹-۸۶. هدایت، مهدیقلی (1317)، مجمعالادوار، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس سنا.
Faith, M., & Thayer, J. F. (2001), A Dynamical Systems Interpretation of a Dimensional Model of Emotion, Scandinavian Journal of Psychology, 42, 121–133. Forde Thompson, William, & Balkwill, Laura-Lee (2010), Cross-cultural Similarities and Differences, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 755–788, New York: Oxford University Press. Friedman, Ronald S.; Neill, W. Trammel, A. Seror III, George, & L. Kleinsmith, Abigail (2018), Average Pitch Height and Perceived Emotional Expression Within an Unconventional Tuning System, Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 35 (4), 518-523. Gabrielsson, A., & Lindström, E. (2010). The role of structure in the musical expression of emotion, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 367–400, New York: Oxford University Press. Ilie, G., & Thompson, W. F. (2006), A Comparison of Acoustic Cues in Music and Speech for Three Dimensions of Affect, Music Perception, 23, 319–329. Jaquet, Lucas, Danuser, Brigitta, & Gomez, Patrick (2014), Music and felt emotions: How systematic pitch level variations affect the experience of pleasantness and arousal, Psychology of Music, 42 (1), 51-70. Juslin, P. N., & Sloboda, J. A. (2010a), At The Interface Between The Inner And Outer World; Psychological Perspectives, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 73-97, New York: Oxford University Press. Juslin, P. N., & Sloboda, J. A. (2010b), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, New York: Oxford University Press. Nettl, Bruno (1987), The Radif of Persian Music: Studies of Structure and Cultural Context, Champaign. III. (1423 Cambridge Dr. Champaign 61826): Elephant and Ca. Powers S., Harold (1958), “Mode and Raga,” The Musical Quarterly, Volume XLIV, Issue 4: 448–460. Schellenberg, E. Glenn, M. Krysciak, Ania, & Campbell, Jane (2000), Perceiving Emotion in Melody: Interactive Effects of Pitch and Rhythm, Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 18 (2), 155-171. Shiloah, Amnon (1981), “The Arabic Concept of Mode,” Journal of the American Musicological Society (1981) 34 (1): 19–42. Simonton, Dean Keith (2010), Emotion and Composition In Classical Music, In P. N. Juslin, & J. A. Sloboda (Eds.), Handbook of music and emotion: Theory, research, applications, 347-366, New York: Oxford University Press. Wright, Owen (2019), Music Theory in the Safavid Era, New York: Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 977 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 613 |