پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,408,259 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,177,336 |
معرفی و مطالعۀ گونۀ (ژانر) قطعه در سنت آهنگسازی موسیقی کلاسیک ایرانی از منظر فرم و بافت؛ مطالعۀ موردی چکاد اثر پرویز مشکاتیان | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 2، دوره 27، شماره 3، مهر 1401، صفحه 17-26 اصل مقاله (2.06 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2022.343673.615676 | ||
| نویسنده | ||
| سپهر سراجی* | ||
| دکتری پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. | ||
| چکیده | ||
| مطالعۀ آهنگسازی در موسیقی کلاسیک ایرانی حوزه‌ای نوپا است. این در حالی است که در عرصۀ عمل موسیقایی بخش قابل توجهی از کارگان اجرایی سنت ایرانی را آثار آهنگسازی‌شده تشکیل می‌دهد. در همین راستا، تحقیق حاضر به معرفی و مطالعۀ قطعه، به‌عنوان مطرح‌ترین گونۀ سازیِ از پیش ساخته شده در سنت ایرانی می‌پردازد. قطعه که تا پیش از این نامی عام برای اشاره به هر اثر موسیقایی بود در مطالعۀ حاضر به‌صورت اسم خاص و در معنایی به‌خصوص به‌کار رفته است. در اینجا کوشیده شده تا ویژگی‌های گونه‌شناختی، فرمی و بافتی این گونه تعریف و تحلیل شود. این اطلاعات، بخشی از مبانی به‌دست آمده از رسالۀ دکتری نگارنده پیرامون آهنگسازی در موسیقی ایرانی است. در مطالعۀ پیشِ رو، برای ملموس شدن ویژگی‌های معرفی شدۀ قطعه، چکاد اثر پرویز مشکاتیان یکی از آثار شاخص عرصۀ آهنگسازی در موسیقی ایرانی به عنوان نمونۀ موردی، از سه جنبۀ گونه، فرم و چندصدایی تحلیل شده‌است. برخلاف اغلب تحلیل‌های موجود، مؤلفه‌هایی که در این تحقیق مطالعه شده‌اند، عملاً کیفیات آهنگسازانۀ اثر را تشریح می‌کند و نه رابطۀ آن با ردیف. این شکل مطالعه امکان می‌دهد تا چارچوب‌های آهنگسازی در موسیقی ایرانی از جمله ماهیت اندیشۀ فرمال و هم‌چنین نحوۀ بافت‌پردازی در این سنت روشن‌تر شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| موسیقی کلاسیک ایرانی؛ آهنگسازی؛ قطعه؛ چکاد؛ پرویز مشکاتیان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Introduction and Study of the Ghat’e A Contemporary Genre in Iranian Classical Music Composition: A Case Study Chakâd by Parviz Meshkatian | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sepehr Seraji | ||
| PhD of Art Research, Department of Higher Art Studies, School of Visual Arts, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The tradition of composed pieces in Iranian classical music has developed in the last century and has deeply changed the musical culture. However, the tradition of preserving certain characteristic elements is practiced widely. Study of this repertoire could lead us to a theory of contemporary classical tradition in Iranian compositions. By analyzing certain works, the research reveals that certain concepts are introduced as effective components for Iranian composition. These concepts include: genre, form, process of composition, texture, connection of poetry and music (especially vocal works) and orchestration. In the following study, Chakâd an instrumental piece by Parviz Meshkatian is one of the leading works, analyzed from three aspects of genre, form and polyphony. Examining these components presents the compositional qualities of the work and makes it possible to clarify the framework of composition, the nature of formal thought, as well as the way of weaving in this tradition with contemporary compositional methods. This study, leads us to an introduction of a newer genre in Iranian tradition that has been taking shape since the last century called Ghat’e. Ghat’e is a composed instrumental genre that contains characteristics of all traditional instrumental genres like Pish-darâmad, Chahâr-mezrâb and Reng and simultaneously is totally distinguished from them. This name literally means piece but now, it is becoming a special name for a form of instrumental composition which is more important and lengthy than traditional ones. The Ghat’e throughout its inception, is seeking to being an independent musical language from Radif. The works in this genre try to reach a musical language which can be self-sufficient, especially without the intervention of words. Trying to reach a musical framework without verbal language, essentially leads to a group of criteria that bring together certain aspects of formal thought and structure. These works might be composed in traditional classic forms (like binary, ternary, rondo etc.) or not, but the principle is that all of them have this criteria of formal thought, in order to shape its music form. In the field of polyphony, Chakâd is not an initial example but rather a successful one because it persuaded many musicians that there is a way to organize a polyphonic texture without essentially functional harmony or counterpoint principles. By bringing together a number of polyphonic tips from the classical and older Iranian tradition, this piece makes a texture with two or three different melodic lines while not abiding by Western polyphonic composition. Although, naturally we can hear some chords and harmonic intervals they are not specifically functional or deliberate. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian Classical Music, Composition, Ghat’e, Parviz Meshkatian, Chakâd | ||
| مراجع | ||
|
خضرایی بابک (1395). «پیش درآمد، چهار مضراب، رنگ و تصنیف و موضوع فرم و گونه (ژانر)» فصلنامه موسیقی ماهور، شماره 74، زمستان: صص 69- 88.
________ (1390). «در جستجوی مفهوم "ضربی"»، فصلنامه داخلی خانه موسیقی ایران (۲): ۱۰-۱۱.
سراجی، سپهر (1400). گفتمان‌های آهنگسازی در موسیقی کلاسیک ایرانی در نسبت با هویت در این موسیقی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران.
سراجی، سپهر و فاطمی، ساسان (1400). طبقه‌بندیِ مجموعه‌کارگان مرتبط با موسیقی کلاسیک ایرانی بر مبنای گفتمان‌های هویت در درونِ سنت. نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، 26(4)، صص 41-51.
_________________ (1399). بازشناسی ویژگی‌های مرکزی موسیقی ایرانی به عنوان عناصر هویت‌ساز در این سنت (علمی- پژوهشی). نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، 25(2)، صص 57-66.
طلایی، داریوش (1397). مصاحبه درباره ویژگی[های] مرکزی موسیقی ایرانی [مصاحبه شخصی ضبط شده].
صداقت‌کیش، آروین (1398) «نقش تکرار تماتیک و درآمیختگی نقش مایه های ملُدیک در ساختمان فرم مقدمه بیداد مشکاتیان»، ماهنامۀ هنر موسیقی، شماره 177، صص22-33.
فاطمی، ساسان (1387). «فرم و موسیقی ایرانی». فصلنامه موسیقی ماهور. شماره 39، تهران، صص. 103-134.
________ (1392). پیدایش موسیقی مردم‌پسند در ایران، تاملی بر مفاهیم کلاسیک، مردمی؛ مردم‌پسند، تهران: ماهور.
کورگیان، تاتیانا (1397). فرم در موسیقی: قرن‌های هفدهم تا بیستم، ترجمه مسعود ابراهیمی، تهران: نای و نی.
مشکاتیان، پرویز (1379). چکاد، گردآوری و آوانگاری علیرضا جواهری، تهران: علیرضا جواهری.
مرادیان، حمید (1393). ده قطعه ده آنالیز، تهران: نشر هم‌آواز.
نتل، برونو (1381)، «موسیقی کلاسیک ایرانی در تهران، فرآیندهای دگرگونی»، ترجمه حمیدرضا ستّار، فصلنامه موسیقی ماهور شماره 16، صص: 9-47.
Url1: Bullivant, R., & Webster, J. Coda. Grove Music Online. Retrieved 20 May. 2022, from https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000006033.
Url2: Mangsen, S., Irving, J., Rink, J., & Griffiths, P. Sonata. Grove Music Online. Retrieved 23 May. 2022, from https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000026191.
مراجع صوتی
پژمان، احمد (1394) عیاران، پنج قطعه برای گروه سازهای ایرانی، تهران: انجمن موسیقی ایران، لوح فشرده.
سراجی، سپهر (1395) منظومۀ زمان، تهران: دانشگاه تهران، لوح فشرده. مشکاتیان، پرویز (1365) نوا مرکب‌خوانی، تهران: دل‌آواز، لوح فشرده. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,072 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 477 |
||