تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,517 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,132,593 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,238,510 |
پدیدار شناسی سوبژکتیویته هویت و فرایند اجراگری در آثار رجاء عالم؛ بررسی موردی رمان خاتم | ||
ادب عربی | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 43-62 اصل مقاله (744.77 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2022.324577.612393 | ||
نویسنده | ||
شرافت کریمی* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. | ||
چکیده | ||
مقالۀ حاضر در حوزۀ رویکرد نظری فمینیستهای تجددگرا و با ارجاع به برخی مبانی نظری دوبوار و باتلر و اصولی از پدیدارشناسی، به بررسی پدیدارشناختی سوبژکتیویته هویت جنسیتی و نحوۀ شکل گیری و بازنمود آن در داستان های رجاء عالِم به ویژه در رمان خاتم می پردازد و به شیوۀ تحلیلی دیدگاه غیر ذاتگرایانه او را به جنبه هایی از هویت جنسیتی زنان بررسی می کند. رجاء عالم هویت جنسیتی را برساختۀ گفتمانهای فرهنگی و اجتماعی و هنجارهای غالب پدرسالارانه و نتیجۀ اجراگری و تکرار سبکی این هنجارها توسط سوژۀ مؤنث میداند. آثار عالِم عرصۀ بازنمود نوع گفتمان سوژه و ذهنیت و عملکرد اوست. در داستان خاتم شخصیت اصلی طی فرایند اجراگری و با تکرار سیاقی هنجارها، به تولید و بازتولید آنها پرداخته و با اجرای سویۀ متعارض، آنها را به چالش میکشد. تکرار هنجارهایی که این شخصیت با آن شناختهشده؛ ضمن تولید ضد آن، باعث فعالسازی ظرفیتهای بالقوهای می شود که در ذات اجراگری نهان است. سوگیری های ناخودآگاه، تعارض در گرایش ها و گفتمان ها، تقلید از هنجارها و هژمونی آن باعث اجراگری های دوگانه می شود که خاتم را قادر به ساختشکنی هویت برساخته از گفتمان غالب و هنجارهای فرهنگی، ایجاد گسست در تقابلهای جنسیتی دوگانه و در مواردی به زیر سؤال بردن انگارۀ وجود هویت جنسیتی اصیل و اولیه میسازد. او با ورود به عرصۀ فاعلیت و عاملیت سوژه، به نوعی قدرت و توانمندی دست می یابد اما در نهایت مقهور سلطۀ قدرت غالب می شود. سوژه های اصلی در آثار رجاء اغلب الگویی را که در حال تقلید از آنند پس می زنند و در فرایندی اجراگرانه، با میل به فهم جامعه و تمایلات خود درگیر صیانت از فردیت و بازتعریف هویت خود هستند. گاهی برساخت فرهنگ و اجتماع عامل هویتزدایی از سوژه می شود؛ زیرا هنجارها و ضد هنجارها انجام دادن یا ندادن اموری را به او تحمیل کرده و از او هویتزدایی می کند. | ||
کلیدواژهها | ||
رجاء عالم؛ خاتم؛ هویت سوژه؛ اجراگری؛ جنسیت | ||
مراجع | ||
آستن، ایلین (1396)، تمرینهای تئاتر فمینیستی، ترجمۀ شیرین بزرگمهر، تهران، نشر بیدگل.
ابراهیمی، پریچهر (1368)، پدیدارشناسی، چاپ اول، تهران، نشر دبیر.
أدونیس (1996)، دیوان الشعر العربی، المجلد الأول، دمشق، دار المدی للثقافة والنشر.
اصغری، محمد و بیان کریمی (1399)، «ساختگشایی و هستیزدایی از سوژه و هویت جنسیتی؛ دوبوار و باتلر». اصفهان، دانشگاه اصفهان، متافیزیک، سال دوازدهم، شمارۀ 29، صص 131-146.
باتلر، جودیت (1385)، آشفتگی جنسیتی، ترجمۀ امین قضایی، نشر مجله شعر.
بنت فیصل العتبی، فاطمة (1430)، «السردیات النسویة دراسة تطبیقیة علی روایات رجاء عالم» رسالة ماجستیر، اشراف: أحمد حسن صبرة، جامعة المملکة العربیة السعودیة، کلیة الدراسات العلیا.
جاسم الحسین، أحمد (2009)، «الروایة العربیة الجدیدة و خصوصیة المکان قراءة فی روایات رجاء عالم»، مجلة جامعة، دمشق، المجلد 25، العدد الأول و الثانی، صص، 109-147
جریدان، إیمان (2021)، هویة المکان وتحولاته قراءة فی روایة طوق الحمام، لامک، دار الکافی للنشر، الطبعة الثانیة.
شاهرخ، مهدی و حمیده فقیه عبداللهی (1401)، «مکان و کارکردهای معنایی آن در اشعار یحیی سماوی»، ادب عربی، تهران، دانشگاه تهران، سال 14، شمارۀ 1، بهار 1401، صص 121-142.
عالم، رجاء (1997)، مسری یا رقیب، المغرب، المرکز الثقافی العربی والدار البیضاء، الطبعة الأولی.
ـــــــــ (1998)، سیدی وحدانة، المغرب، المرکز الثقافی العربی والدار البیضاء، الطبعة الأولی.
ـــــــــ (2005)، ستر، المغرب، المرکز الثقافی العربی والدار البیضاء، الطبعة الأولی.
ـــــــــ (2007)، خاتم، المغرب، المرکز الثقافی العربی، الطبعة الأولی.
ـــــــــ (2011)، طوق الحمام، المغرب، المرکز الثقافی العربی والدار البیضاء، الطبعة الثانیة.
غیبی، عبد الأحد و همکاران (1401)، «تحلیل رمان أفودک إلی غیری از عائشة أرناؤوط بر اساس نظریه حس مکان»، ادب عربی، تهران، دانشگاه تهران، سال 14، شمارۀ 1، بهار 1401، صص 109-128.
فوکو، میشل (1387)، دانش و قدرت، ترجمۀ محمد ضمیران، چاپ چهارم، تهران، هرمس.
مختاری، عبدالباسط (1396)، «بررسی و تحلیل رمان ستر اثر رجاء عالم از منظر نقد زنمحوری»، پایاننامه کارشناسی ارشد، راهنما: شرافت کریمی، دانشگاه کردستان، دانشکده زبان و ادبیات.
مشیرزاده، حمیرا (1388)، از جنبش تا نظریه اجتماعی تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران، نشر شیرازه.
Adonis. (1996), Diwan al-Sha'r al-Arabi, Vo.I, Damascus, Dar al-Mada llesaqafah va al-nashr. [In Persian]. Alem, R. (1997), Masra Ya Raqib, Maghrib, Al-Markaz Al-saqafi Al-Arabi Va Al-dar Al-baiza. [In Arabic]. ..................(1998), Sayedi Vahdanah, Maghrib, Al-Markaz Al-saqafi Al-Arabi Va Al-dar Al-baiza.[In Arabic]. .................(2001), Tawqo Al-hammam, Maghrib, Al-Markaz Al-saqafi Al-Arabi Va Al-dar Al-baiza.[In Arabic]. ................(2005), Ster. Maghrib, Al-Markaz Al-saqafi Al-Arabi Va Al-dar Al-baiza. [In Arabic]. .................(2007), Khatam., Maghrib, Al-Markaz Al-saqafi Al-Arabi Va Al-dar Al-baiza. [In Arabic]. Asghari, M, & Karimi, B. (1399), Deconstruction and Deontologicalization of the subject and gender identity, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Majaleh Metaphysics, No. 29, 131-146.[In Persian]. Austen, E. (1396), Feminist Theater Exercises, translated by Shirin Bozorgmehr, Tehran, Bidgol Publishing, first edition.[In Persian]. Bint Faisal al-Atabi, F.(1430), Al-Sardiyat al-Nasawiyyah Derasah Tatbiqiyag ala rewayat raja Alem. Butler, J. (1385), Tamrinhaye teatre feministi, Translated by Amin Ghazaei, published by Majaleh sher. Ebrahimi, P. (1368), Padidarshenasi. First Edition, Tehran: Nashre Dabir. [In Persian]. Gheibi, Abdolahad; Hajizadeh, Mahin; Farhangdust, Amir. (1401), Study and Analysis of Novel I Lead You to Others by Aicha Arnaout based on the Sense of Place Theory, Arabic literature, Tehran, University of Tehran, Vo.14, 109-128. Jassim Al-Hussein, A. (2009), Al-rwayah Al-Arabia va Khososiyah Al-Makan Qeraaton fi rewayat Raja Alem, Majalah Jameah Damascus, Vo. I & II, 109-147. Journal, F. (2021), Hoviyat Al-Makan va Tahawolatoho Qeraaton Fi rewaya Taoq Al-Hammam, Second edition, Dar Al-Kafi is Lelnashr va Al-Taozie va Al-Tarjamah. Mokhtari, A. B. (1396), Barresi Va tahlil Romane Ser Asare Raja Alem Az Manzare Naqde Zan Mehvari, Thesis, Guided by Sharafat Karimi, University of Kurdistan.[In Persian]. Moshirzadeh, H. (1388), Az Jonbesh Ta Nazaryeh Ejtemaie Tarikhe 2Qarn Femenism, Tehran, Nashre Shirazeh.[In Persian]. Shahrokh, M, and Faghih Abdollahi, H. (1401), Locales and Their Implications in the Poetry of Yahya al-Samawi, Arabic literature, Tehran, university Tehran, Vo.14, 121-142. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 339 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368 |