تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,520,001 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,779,352 |
تحلیل دورههای شعری فروغ فرخزاد؛ بر اساس مقولات «خود، فراخود و نهاد» در روانشناسی فروید | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 24، اسفند 1400، صفحه 101-117 اصل مقاله (525.22 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.320939.1646 | ||
نویسندگان | ||
زهرا عرب مرادی1؛ سوزان جهانیان* 2؛ حسام ضیایی2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، قائمشهر، ایران. | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد قائمشهر ، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران | ||
چکیده | ||
زنان، نقش مهمی در پویایی یا اضمحلال فکری و رفتاری جامعه دارند. ازاینرو، بررسی افکار آنها در رشد شناختی جامعه اثرگذار است. فروغ فرخزاد به عنوان شخصیتی پویا و جریانساز در گسترۀ ادبیات فارسی معاصر، درونیهای زنانۀ خود را در قالب اشعارش بازنمایی کردهاست که بخشی از آن با مقولۀ «خود» در روانشناسی فروید ارتباط دارد. استفاده از آرای فروید در بازخوانی لایههای فکری فرخزاد تأثیر شایانی دارد. به این اعتبار، در پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانهای و روش توصیفیـ تحلیلی، دورههای زمانی حیات شعری او بر اساس توجه به مفاهیم «خود، فراخود و نهاد» بررسی شدهاست. سؤال اصلی تحقیق این است که طبق نظریۀ فروید، «خودِ» واقعی فروغ در سرودههای او چگونه تفسیر و معنا میشود؟ نتایج، حاکی از آن است که فروغ در اشعار اولیهاش به «خودِ» واقعی به عنوان هدف نهایی زندگی، دست نیافتهاست؛ زیرا در دورۀ جوانی، «نهاد» در حیات فکری و زیستی وی نقش مهمتری دارد که برآیند آن، مخدوش شدن نگاه واقعبین او نسبت به جامعه است. فروغ در مرحلۀ کمال شعری خویش، پا را فراتر مینهد و در تنش میان «فراخود» و «نهاد»، «خودِ» واقعی خویش را پیدا میکند که حاصل آن، رسیدن به عشق اجتماعی و نگرش انتقادی و مسئولانه نسبت به مردم و جامعه است. | ||
کلیدواژهها | ||
زن؛ جامعه؛ فروغ فرخزاد؛ عشق؛ خود؛ فراخود؛ نهاد | ||
مراجع | ||
اسنودن، رود (1387)، خودآموز یونگ، ترجمۀ نورالدّین رحمانیان، تهران، آشیان.
باومن، کارول (1387)، بازگشت روح، ترجمۀ سعید مادح، تهران، موزون.
جوکار، منوچهر و فاطمه شهبازی (1388)، «عشق متعالی در شعر معاصر فارسی»، تاریخ ادبیات، ش 62، 47-70.
حاجیآقابابایی، محمدرضا و نرگس صالحی (1395)، «عشق و کارکردهای آن در شعر فروغ فرخزاد»، همایش ادبیات فارسی معاصر، ایرانشهر، دانشگاه ولایت، 161-175.
دستغیب، عبدالعلی (1384)، پری کوچک دریا: نقد و تحلیل شعر فروغ فرخزاد، تهران، آمیتیس.
دهقان، علی و سهیلا قاسمی (1391)، «نقد روانشناختی آثار فروغ فرخزاد بر اساس مبانی روانکاوی فروید و آدلر»، زبان و ادب فارسی، د 4، ش 12، 43-59.
شالچیان، طاهره (1373)، آشنایی با اصول روانشناسی، چ 2، تهران، بدر.
شاملو، سعید (1370)، روانشناسی بالینی، تهران، رشد.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1382)، ادوار شعر فارسی: از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، سخن.
شولتز، دوان و سیدنی آلن شولتز (1390)، نظریههای شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، تهران، ویرایش.
فرخزاد، فروغ (1383)، دیوان اشعار، تهران، یاد عارف.
فیست، جس و گریگور فیست (1388)، نظریههای شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، تهران، روان.
فروید، زیگموند (1382)، «شرحی کوتاه دربارۀ روانکاوی»، ترجمۀ حسین پاینده، ارغنون، ش 21، 1-24.
ــــــــــــــ (1392)، اصول روانکاوی بالینی، ترجمۀ سعید شجاع شفتی، تهران، ققنوس.
ــــــــــــــ (1394)، من و نهاد، ترجمۀ امینپاشا صمدیان، تهران، پندار تابان.
کریمی، یوسف (1373)، نظریههای شخصیت، تهران، ویرایش.
کرین، ویلیام کریستوفر (1383)، نظریههای رشد: مفاهیم و کاربردها، ترجمۀ غلامرضا خوینژاد و علیرضا رجایی، تهران، رشد.
کیانی بارفروش، هاله و علیاکبر باقری خلیلی (1395)، «بازشناسی دگردیسی فکریـ عاطفی فروغ فرخزاد در بستر گزارههای پرسشی»، پژوهشهای ادبی، د 13، ش 56، 103-124.
هنریک، میزیاک و ویرجینیا استاوتسکستون (1375)، تاریخچه و مکاتب روانشناسی، ترجمۀ احمد رضوانی، مشهد، آستان قدس رضوی.
یاوری، حورا (1385)، روانکاوی و ادبیات؛ دو متن، دو انسان، دو جهان، از بهرام گور تا راوی بوف کور، تهران، سخن.
Jung, Carl Gostav (1961), Two Essays on Analytical Psychology, NewYork, Meridiam. ــــــــــــــ (1969), The Structure and Synamics of the Psych, 2nd Ed, Princeton, Princeton University. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,018 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 606 |