پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,997,209 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,670,614 |
تعمیم تعریف رسمی و حل اشکال فرمول‌های پیچیده در ردّ وجود ذهنی | ||
| فلسفه | ||
| دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 38، تیر 1401، صفحه 1-17 اصل مقاله (899.06 K) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2022.330716.1006648 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی اسدی* | ||
| استادیار گروه فلسفۀ اسلامی و حکمت معاصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| می‌دانیم که فیلسوفان مسلمان علم حصولی را نوعی وجود ذهنی می‌دانند و به اشکال‌های متعدد وجود ذهنی نیز پاسخ می‌دهند؛ ولی برخی از اشکال‌هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده‌اند، مانند اشکال هوسرل دربارۀ فرمول‌های پیچیدۀ ریاضی، نزد فیلسوفان ما هنوز ناشناخته است و پاسخی دریافت نکرده است. طبق این اشکال، در ممکن‌هایی چون «چندمیلیارد ضلعی» هیچ انسانی قادر نیست صورتی از چنین شکل پیچیدۀ ریاضی در ذهن خود تشکیل دهد؛ بنابراین، هنگامی که از ممکنی چون چندمیلیارد ضلعی سخن می‌گوییم و احکامی ایجابی برای آن اثبات می‌کنیم، چنین قضایایی نمی‌تواند در ذهن موجود باشد! ما خواهیم کوشید بیشتر بر پایۀ مبادی فلسفۀ اسلامی، به‌ویژه فلسفۀ سینوی، راه حلی برای این اشکال فرمول‌های پیچیدۀ ریاضی پیدا کنیم: گاه به بازسازی و تعمیم راه حل تعریف رسمی ابن سینا خواهیم پرداخت و گاه نیز خود نکاتی نقضی و جدید بدان خواهیم افزود. پاسخ نقضی این است که چنین اشکالی تقریباً به همان اندازه دیدگاه‌های رقیب را نیز دچار مشکل می‌کند؛ دیدگاه‌هایی چون شهود مُثل افلاطونی و شهود عدد در معدود در همین جهان مادّی. تعمیم راه حل تعریف رسمی نیز به‌طور خلاصه این است که «اینجا» ما به‌جای اینکه بتوانیم خود ماهیت پیچیده را تصور کنیم، تعریف رسمی نسبتاً ساده‌ای از آن در ذهن خود تصور کرده، به خاصّۀ آن می‌رسیم. به‌مناسبت، به اشکال‌های راه حل تعریف رسمی نیز پاسخ خواهیم داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وجود ذهنی؛ فرمول‌های پیچیده؛ تعریف رسمی؛ هوسرل؛ ابن سینا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Generalizing the Descriptive Definition (Rasm) and Resolving the Complicated Formulae Objection Refuting the Mental Existence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Assadi | ||
| Assistant Professor of Islamic Philosophy and Contemporary Wisdom, Institute for Humanities and Cultural Studies | ||
| چکیده [English] | ||
| We know that Muslim philosophers regard the acquired knowledge (al–‘ilm al–ḥuṣūlī) as some kind of mental existence and response to the various objections refuting the mental existence. But some objections to the mental existence proposed by the western philosophers, such as Hussell’s complicated mathematical formulae objection, are still unknown to Muslim philosophers and therefore have not received any response yet. Hussell’s objection says that no man can imagine such possibilities as polygons with several billion sides. So, they cannot be in our minds. We will try to find a resolution to the complicated mathematical formulae objection mostly based on the principles of Muslim Philosophy – in particular of Ibn Sīnā’s philosophy: sometimes we will reconstruct and generalize Ibn Sīnā’s descriptive definition (rasm definition) resolution and sometimes too we ourselves will add some new points and counter-arguments. Such is the counter-argument: such an objection also makes problematic the opposite views – i.e. intuition of the platonic forms and intuition of the numbers in the enumerated in the very physical world. Reconstructing and generalizing the descriptive definition resolution too, shortly speaking, is: instead of imagining the complicated essences, we here offer relatively simple descriptive definition and imagine this definition. Finally, we will response to the objections of the descriptive definition resolution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mental Existence, Complicated Formulae, Descriptive Definition, Husserl, Ibn Sīnā | ||
| مراجع | ||
|
ابن سینا (1385)، الهیات شفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی، قم، بوستان کتاب.
ـــــــــــــــ (1371)، المباحثات، تحقیق و تعلیق: محسن بیدارفر، الطبعة الاولی، قم: بیدارفر.
ـــــــــــــــ (1404ق)، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوى، بیروت، مکتبة الاعلام الاسلامی.
ـــــــــــــــ (پیش از 997ق)، الهیات شفاء با حاشیۀ میرزاجان باغ‌نوی (به‌خط خودش)، نسخۀ خطی:
، Baku: National Academy of Sciences, Institute of Manuscripts named after Muhammad Fuzuli, M-102
ـــــــــــــــ (995ق)، الهیات شفاء با حاشیه‌های میرداماد، آقا حسین، ص، اولیاء، م ن [= میرزاجان]، 12 و دیگران، نسخۀ خطی، ش 1898، تهران، کتابخانۀ مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـــــــــــــــ (١٠٣٣ق)، الهیات شفاء با حاشیه‌های هادی سبزواری و دیگران، نسخۀ خطی، ش 4549، قم، مرکز احیاء میراث اسلامی.
ـــــــــــــــ(1132ق)، الهیات شفاء با حاشیه‌های ناشناس، نسخۀ خطی:
İstanbul: Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Arapça 1445
ـــــــــــــــ (1295ق)، الهیات شفاء با حاشیه‌های ﻫ ی [= هادی سبزواری]، ش م س [= شمسا]، ص، احمد، قوام، آقا حسین، اولیاء و دیگران، نسخۀ خطی، ش 3/236 ج-الهیات، تهران، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــ (1299ق)، الهیات شفاء با حاشیه‌های ﻫ ی [= هادی سبزواری]، ش م س [= شمسا]، ص، احمد، آقا حسین، اولیاء، 22 و دیگران، نسخۀ خطی، ش 3843، تهران، کتابخانۀ ملی.
ـــــــــــــــ (بی‌تا)، الهیات شفاء با حاشیه‌های ناشناس، نسخۀ خطی:
İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Bešir Aǧa 102
اسدی، مهدی (1400) «وجود ذهنی، حافظه و استدلال‌های پیچیده»، منطق‌پژوهی، دورۀ 12، ش 2، 1-29.
ارسطو (1366)، متافیزیک، ترجمۀ شرف‌الدین خراسانی، تهران، گفتار.
انواری، سعید (1398)، «نقد و بررسی کاربردهای فلسفی قاعدۀ امتناع انطباع کبیر در صغیر»، تأملات فلسفی، سال نهم، ش 22، 93-120.
بهمنیار بن المرزبان (1375)، التحصیل، تصحیح و تعلیق مرتضی مطهّری، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران.
جوادی آملی، عبدالله (1396)، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، ج 18، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، قم، اسراء.
حسینی عریضی امامی (بی‌تا)، ترجمۀ الهیات شفاء، نسخۀ خطی، ش ۳۷۵۱۴، تهران، کتابخانۀ ملی.
حلّی، حسن بن یوسف (1379)، الأسرار الخفیة فی العلوم العقلیة، قم، بوستان کتاب.
ـــــــــــــــ (1438ق)، مراصد التدقیق ومقاصد التحقیق، حققه محمد غفوری‌نژاد، کربلاء، العتبة العبّاسیة المقدسة، قسم شؤون المعارف الإسلامیة والإنسانیة.
ـــــــــــــــ (1386)، معارج الفهم فی شرح النظم، قم، دلیل ما.
خراسانی سبزواری، ملامحمدباقر (بی‌تا)، حاشیة الشفاء، نسخۀ خطی، ش 35513، تهران، کتابخانۀ ملی.
خوانساری، حسین (1378)، الحاشیة على الشفاء (الالهیات)، تحقیق حامد ناجی اصفهانی، قم، دبیرخانه کنگره آقاحسین خوانساری.
خیرآبادی، عبد الحق (1283ق)، حاشیۀ مولوی عبد الحق خیرآبادی على لواء الهدى، کانپور، مطبع نظامی.
دشتکى شیرازى، غیاث‌الدین (1382)، اشراق هیاکل النور، تقدیم و تحقیق على اوجبى، تهران، میراث مکتوب.
دکارت، رنه (1391)، تأملات در فلسفه اولی، ترجمۀ احمد احمدی، چاپ دهم، تهران، سمت.
ـــــــــــــــ (1384)، اعتراضات و پاسخها، ترجمه و توضیح علی موسائی افضلی، تهران، علمی – فرهنگی.
شیرازى، قطب‌الدّین (1369 ﻫ. ش)، درة التاج، تصحیح سیدمحمّد مشکوة، چاپ سوم، تهران، حکمت.
طباطبایی، محمّدحسین (1377)، بدایة الحکمة، تصحیح و تعلیق عباس‌علی زارعی سبزواری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
ـــــــــــــــ (1430ق)، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق عباس‌علی زارعی سبزواری، ج 1، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، ج 1، قم، نشر البلاغة.
علوی عاملی، سیداحمد (بی‌تا)، مفتاح الشفا و العروة الوثقی، نسخۀ خطی، ش 1787، تهران، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فارابی (1404ق)، الالفاظ المستعملة فی المنطق، حققه و قدم له و علق علیه محسن مهدی، تهران، الزهراء
ـــــــــــــــ (1408ق)، المنطقیات للفارابی، ج 1، حققها و قدم لها محمدتقی دانش‌پژوه، قم، مکتبة آیه‌ا...مرعشی نجفی.
ـــــــــــــــ (1409ق)، المنطقیات للفارابی، ج 2، حققها و قدم لها محمدتقی دانش‌پژوه، قم، مکتبة آیه ا...مرعشی نجفی.
ـــــــــــــــ (1410ق)، المنطقیات للفارابی، حققها و قدم لها محمدتقی دانش‌پژوه، ج3، قم، مکتبة آیه ا...مرعشی نجفی.
فخر رازی (1411ق)، المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات، ج 1 و 2، چاپ دوم، قم، بیدار.
اللوکری، ابوالعباس فضل بن محمّد (1373)، بیان الحق بضمان الصدق: العلم الالهی، تحقیق سیدابراهیم دیباجی، تهران، مؤسّسه بین‌المللى اندیشه و تمدن اسلامى.
مصباح‌یزدی، محمّدتقی (1375)، شرح الاسفار الاربعه، ج 8/2، تحقیق و نگارش محمد سعیدی‌مهر، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1391)، شرح الهیات شفاء (مشکات)، ج 2، تحقیق و نگارش عبدالجواد ابراهیمی‌فر، قم، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ملاصدرا (بی‌تا)، الحاشیة على الهیات الشفاء، قم، بیدار.
ـــــــــــــــ (1981)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، ج 3، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث.
ـــــــــــــــ (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانى، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
ترجمه و شرح الهیات شفاء (در آغاز سدۀ ۱۲ ق)، نسخۀ خطی، ش 14161، تهران، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
Husserl, Edmund (1999), “Intentional Objects”, In: Rollinger, 1999, 251-284.
ـــــــــــــــ (1994), “Intentional Objects”, In: Husserl, 1994, Husserliana, Vol. 5, Translated by Dallas Willard, 345-387.
ـــــــــــــــ (1994) Husserliana, Vol. 5, Edmund Husserl-Early Writings in the Philosophy of Logic and Mathematics, Translated by Dallas Willard, Editor: Rudolf Bernet, Netherlands, Springer Science+Business Media Dordrecht.
ـــــــــــــــ (1894), “Intentionale Gegenstände”, In: Husserl, 1979, pp. 303-348.
ـــــــــــــــ (1979), Husserliana 22: Aufsätze und Rezensionen (1890-1910), Edited by Bernhard Rang, The Hague: Martinus Nijhoff Publishers.
Rollinger, Robin D. (1999), Husserl’s Position in the School of Brentano, Netherlands, Springer Science+Business Media Dordrecht. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 316 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |
||