
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,260 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,300,592 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,159,094 |
عینیت فاکت ارزش بار چگونه ممکن است؟ طرح وبری از فاکت اجتماعی | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 اسفند 1400 اصل مقاله (544.86 K) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2022.88014 | ||
نویسنده | ||
محمدجواد اسماعیلی* | ||
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری | ||
چکیده | ||
ماهیت فاکت در علوم اجتماعی و نسبت آن با ارزشها، یکی از مهمترین مناقشات کلاسیک و امروزین معرفتشناسی و روششناسی علوم اجتماعی را تشکیل میدهد. مقاله حاضر به این پرسش میپردازد که «آیا فاکت اجتماعی ارزشبار است؟ اگر آری، عینیت فاکت اجتماعی ارزشبار چگونه ممکن است؟». در پاسخ به این مسئله، سه رهیافت اثباتی، ضداثباتی و پسااثباتی سه تز رقیب را مورد بحث و بررسی قرار دادهاند. پژوهش حاضر از طریق تحلیل محتوا آراء پسااثباتی ماکس وبر که بر معرفتشناسی کانت و نئوکانتیهای مکتب بادن استوار است، استدلال میکند که در علوم اجتماعی اولا؛ مداخله ارزشها در گردآوری، ثبت و برساخت فاکت اجتماعی امری ممکن، مشروع و حتی ضروری است و از اینرو، فاکت اجتماعی ارزشبار است. ثانیا؛ ارزشباری فاکت اجتماعی نهتنها مخلِّ عینیت نیست بلکه شرط سوبژکتیو عینیت است. در رهیافت وبری، ارزشهای کنشگران اجتماعی نقش «مقوم» و ارزشهای پژوهشگران اجتماعی نقش «تنظیمکننده» در برساخت فاکت اجتماعی دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
فاکت اجتماعی ارزشبار؛ ربط ارزشی؛ حکم ارزشی؛ فاکت تاریخی اولیه و ثانویه؛ عینیت | ||
مراجع | ||
آرون، ریمون (1386) مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعهشناسی، ترجمه باقر پرهام. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
آشتیانی، منوچهر (1383) ماکس وبر و جامعهشناسی شناخت، نشر قطره
برگر، پیتر (1396) دعوت به جامعهشناسی، نگاهی انسانگرایانه، ترجمه رضا فاضل، نشر ثالث
توفیق، ابراهیم (1396) درباره نظام دانش، تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی و اجتماعی.
جان، رابرت (1381) معرفتشناسی علوم فرهنگی ماکس وبر: پیشانگاره جامعهشناسی تفسیری. ترجمه احمد تدین و شهین احمدی. تهران: نشر هرمس
دورکیم، امیل (1397) قواعد روش جامعهشناسی، ترجمه علی محمد کاردان، انتشارات دانشگاه تهران
صدری، احمد (1386) جامعهشناسی روشنفکران ماکس وبر، ترجمه حسن آبنیکی، نشر کویر
رووت، مایکل (1389) «ماکس وبر و روششناسی علوم اجتماعی» در: فلسفه علوم اجتماعی. ترجمه محمد شجاعیان. تهران: پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
فروند، ژولین (1383) جامعهشناسی ماکس وبر. ترجمه عبدالحسین نیکگهر. تهران: توتیا.
--------- (1386) نظریههای مربوط به علوم انسانی، ترجمه محمد علی کاردان، مرکز نشر دانشگاهی تهران
کانت، ایمانوئل (1362) سنجش خرد ناب، ترجمه میرشمسالدین ادیب سلطانی. تهران: نشر امیرکبیر
--------- (1387) سنجش خرد ناب، ترجمه میرشمسالدین ادیب سلطانی. تهران: نشر امیرکبیر
--------- (1395) نقد عقل عملی، ترجمه انشاءالله رحمتی، نشر سوفیا
کوزر، لوییس (1383) زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
لویت، کارل (1386) ماکس وبر و کارل مارکس، ترجمه شهناز مسمیپرست، نشر ققنوس
مکنون، ثریا و زهره عطایی آشتیانی (1384) فمینیسم و روسپیگری، مجله راهبرد زنان، ش 28
وبر، ماکس (1385) روششناسی علوم اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر مرکز
------- (1387) دین، قدرت، جامعه. ترجمه احمد تدین. تهران: هرمس
-------- ( 1397) اخلاق پروتستانی و روح سرمایهداری، ترجمه عبدالمعبود انصاری. تهران: نشر سمت
هکمن، سوزان (1393) وبر: گونهی ایدهآل و نظریه اجتماعی معاصر، ترجمه علی پیمان زارعی و مهدی رحمانی. تهران: رخداد نو
Albrow, Martin (1990) Max Weber's Construction of Social Theory, St. Martin's Press New York
Drysdale, John. (1996) »How are Social-Scientific Concepts Formed? A Reconstruction of Max Weber's Theory of Concept Formation«, Sociological Theory, Vol. 14, No. 1. pp. 71-88.
Goddard, David (1973) Max Weber and the Objectivity of Social Science,
History and Theory, Vol. 12, No. 1 (1973), pp. 1-22 , Wiley for Wesleyan University
Allen , Kieran (2004) Max Weber :A Critical Introduction, Pluto P Press LONDON .
- Oakes, Guy (1990). Weber and Rikert: Concept Formation in the Cultural Sciences, Massachusetts: The MIT Press.
Rex, John (1977) Value-Relevance, Scientific Laws, and Ideal Types: The Sociological Methodology of Max Weber, Source: The Canadian Journal of Sociology / Cahiers canadiens de sociologie, Vol. 2, No. 2 , pp. 151-166
Ringer, Fritz. (1997). Max Weber’s methodology. The unification of the cultural and social sciences. Cambridge, MA/London: Harvard University Press.
Rosenberg, M Michael (2016) The conceptual articulation of the reality of life: Max Weber’s theoretical constitution of sociological ideal types, Journal of Classical Sociology, Vol. 16(1) 84–101
Segre , Sandro (2004) Understanding Lived Experience: Max Weber's Intellectual Relationship to Simmel, Husserl, James, Starbuck, and Jaspers ,Max Weber Studies, Vol. 4, No. 1 (JANUARY 2004), pp. 77-99
Swedberg Richard and Ola Agevall(2016) THE MAX WEBER DICTIONARY:Key Words and Central Concepts, SECOND EDITION, Stanford University Press,
Weber, Max. (1952). The Methodology Of The Social Sciences. translated and edited by Edward A. Shils and Henry A. Finch. With a foreword by Edward A. Shils. Glencoe, Illinois: Free Press.
Whimster , Sam (2007) Understanding Weber, Routledge
Zijderveld, Anton C. (2006) Rickert’s Relevance:The Ontological Nature and Epistemological Functions of Values, BRILL LEIDEN , BOSTON 2006 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 213 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |