سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,241
تعداد مقالات67,872
تعداد مشاهده مقاله115,477,644
تعداد دریافت فایل اصل مقاله90,246,745
ذکاوت, سحر, قاضی‌زاده, خشایار. (1401). تحلیل بازتاب نقشمایه های تزئینی محراب مسجد جامع اصفهان در تزئینات رحل ایلخانی موزه ی متروپولیتن. , 27(2), 25-32. doi: 10.22059/jfava.2021.292371.666357
سحر ذکاوت; خشایار قاضی‌زاده. "تحلیل بازتاب نقشمایه های تزئینی محراب مسجد جامع اصفهان در تزئینات رحل ایلخانی موزه ی متروپولیتن". , 27, 2, 1401, 25-32. doi: 10.22059/jfava.2021.292371.666357
ذکاوت, سحر, قاضی‌زاده, خشایار. (1401). 'تحلیل بازتاب نقشمایه های تزئینی محراب مسجد جامع اصفهان در تزئینات رحل ایلخانی موزه ی متروپولیتن', , 27(2), pp. 25-32. doi: 10.22059/jfava.2021.292371.666357
ذکاوت, سحر, قاضی‌زاده, خشایار. تحلیل بازتاب نقشمایه های تزئینی محراب مسجد جامع اصفهان در تزئینات رحل ایلخانی موزه ی متروپولیتن. , 1401; 27(2): 25-32. doi: 10.22059/jfava.2021.292371.666357

تحلیل بازتاب نقشمایه های تزئینی محراب مسجد جامع اصفهان در تزئینات رحل ایلخانی موزه ی متروپولیتن

نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
دوره 27، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 25-32    اصل مقاله (1.18 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2021.292371.666357
نویسندگان
سحر ذکاوت1؛ خشایار قاضی‌زاده* 2
1دانشجوی دکترای رشته تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
22استادیار گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
چکیده
 محراب اولجایتوی مسجد جامع عتیق اصفهان و رحل منسوب به حسن بن سلیمان الاصفهانی موجود در موزه ی متروپولیتن هر
دو از آثار دوره ی ایلخانی هستند که دارای نقشمایه های زیبا و اصیل ایرانی- اسلامی هستند. غنای نقوش تزئینی دو اثر و تاریخ
ساخت مشترک آنها، ضرورت انجام پژوهش را ایجاب کرده است. شناسایی انواع نقوش تزئینی رحل ایلخانی و محراب اولجایتو و
وجوه اشتراک و افتراق و شناخت تأثیرات و بازتاب نقوش تزئینی در دو اثر، اهداف پژوهش حاضر است. سؤالات پژوهش چنین است:
.1چه نوع نقوشی در تزئینات دو اثر رحل ایلخانی و محراب اولجایتو وجود دارد؟ .2چه وجوه اشتراک و افتراقی در بین نقوش دو
اثر وجود دارد؟ در پژوهش پیشرو اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و تطبیقی مورد مطالعه قرار گرفته
است. نتایج پژوهش نشان میدهد که نقوش تزئینی محراب اولجایتو شامل نقوش گیاهی اسلیمی و ختایی، هندسی و خطی است
و نقوش تزئینی رحل ایلخانی شامل درخت سرو، گلدان، محراب، اسلیمی، ختایی، هندسی و خطی است. به طورکلی نقوش رحل
ایلخانی از تنوع بیشتری برخوردار است نقوش رحل ایلخانی متأثر از نقوش تزئینی محراب اولجایتو بوده است و این امر نشان دهنده
تأثیر متقابل هنر معماری و هنر صناعی چوبی در دوره ایلخانی است.
کلیدواژه‌ها
رحل ایلخانی؛ مسجد جامع اصفهان؛ محراب اولجایتو؛ نقوش تزئینی
عنوان مقاله [English]
An Analysis of Effects of Decorative motifs of the Altar of Isfahan Jami’ Mosque (Oljayto Altar) in the Ornamentation of Ilkhanid Qur’an Stand of the Metropolitan Museum
نویسندگان [English]
sahar zekavat1؛ Khashayar Gazizadeh2
1PhD Student of Comparative and Analytical History of Islamic Art, Department of Islamic Art, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
2Assistant Professor, Department of Islamic Art, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
 Making Qur’an stand is an old type of Islamic art and
Ilkhanid Qur’an stand (attributed to Hassan Ibn Suleiman
al-Isfahani) is a valuable and exquisite sample that is held
in the New York Metropolitan Museum. This art object
has a lot of motifs rooted in Islamic and Iranian tradition.
These motifs are very important in terms of mythological
symbols and Islamic concepts. The other significant Islamic
art of Ilkhanid period is altar-making in the mosques. Also
Plastering is one of the arts that Islamic artists and Muslim
Craftsmen’s have used in decorating mosques and altars.
Oljayto altar of Isfahan Jami’ Mosque is one of the Ilkhanid
altars which has excellent and beautiful decorative motifs.
In other words, Ilkhanid architecture and handicrafts
are very beautiful and full of magnificent and decorative
elements. Therefore, the purpose of this research is to
identify the decorative motifs of the Ilkhanid Qur’an stand
of Metropolitan Museum and the altar of Isfahan Jami’
Mosque (Oljayto altar). Classifying the similarities and
differences makes possible to acknowledge the influences
of the Oljayto altar decorative motifs in the making of
Ilkhanid Qur’an stand. In other words, the present study is
done to answer these questions: 1- What kind of decorative
motifs are there in the ornamentation of two art works of the
Ilkhanid Qur’an stand and the Oljayto altar? 2- What are the
similarities and differences between the decorative motifs
of the Ilkhanid Qur’an stand and the Oljayto altar? It should
be noted that this research is based on descriptive-analytical
method while having a comparative approach. The results
show that the decorative motifs of Oljayto altar of the
Isfahan Jami’ Mosque include the herbal motives (including
Arabesque and Khatei motifs and elements), Geometric
patterns and Calligraphy motifs and the decorative motifs
of the Ilkhanid Qur’an stand include the Cedar motif,
vase design, Altar pattern, Arabesque and Khatei motifs,
Geometric patterns, cross design and Calligraphy motifs.
In short, the decorative motifs of the Ilkhanid Qur’an
stand are more varied than the Oljayto altar, while the
Calligraphy motifs in the Oljayto altar are more varied than
the Calligraphy motifs of Ilkhanid Qur’an stand. Therefore,
it seems that the design of Ilkhanid Qur’an stand motifs was
influenced by the decorative motifs of the Oljayto altar, and
this shows that the architecture and the art of wood carving
in the Ilkhanid period are significantly interrelated. 
کلیدواژه‌ها [English]
lkhanid Qur’an Stand, Isfahan Jami’ Mosque, Oljayto Altar, Decorative Motifs
مراجع
قرآن کریم

براری، میثم، آقاداود جلفایی، سمیرا (1392)، بازخوانی کهن‌الگویی سه‌گانه‌ی مقدس با محوریت نقش‌مایه‌ی درخت سرو در هنر ایرانی، فصل‌نامه‌ی هنرهای سنتی- اسلامی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 2، 67- 51.

بینا. (بیتا)، «رحل»، http://www.vajehyab.com, 2016, 08, 12. خواجه‌احمد عطاری، علیرضا، تقوی‌نژاد، بهاره، میراسمعیل‌زاده فخیم، صدیقه، (1396)، بررسی نقوش و تزئینات رحل قرآن (قرن هشتم هجری) در موزه‌ی مترو پولیتن، دوره‌ی 4، شماره‌ی 14، 46- 34.

دادخواه، پژمان (1395)، تحلیل و بررسی تزئینات و کتیبه‌های محراب اولجایتو، اولین همایش سراسری مباحث کلیدی در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی ایران، 9- 1.

دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، زیرنظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، چاپ دوم، جلد 8، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

ذکاوت، سحر، قاضی‌زاده، خشایار (1399)، تحلیل بازتاب فرهنگ و باورهای عرفانی اسلامی در رحل ایلخانی موجود در موزه‌ی متروپولیتن ، پژوهش‌های عرفانی، سال 2، شماره 3، 85- 63.

سایکس، سرپرسی (1336)، سفرنامه‌ی ژنرال سرپرسی سایکس یا ده‌هزار میل در ایران، ترجمه‌ی: حسین سعادت نوری، چاپ دوم، تهران، اتحاد.

شکفته، عاطفه (1391)، ویژگی‌های بصری شاخص تزئینات گچ‌بری معماری عصر ایلخانی، مصالعات معماری ایران، شماره‌ی 2، 98- 79. صالحی کاخکی، احمد، تقوی‌نژاد، بهاره (1395)، پژوهشی بر آرایه‌های هندسی محراب‌های گچ‌بری دوره‌ی ایلخانی در ایران، پژوهش‌های معماری اسلامی، سال 4، شماره‌ی 10، 77- 95.

محمدحسن، زکی (1377)، هنر ایران در روزگار اسلامی؛ محمد ابراهیم اقلیدی، چاپ اول، تهران، صدای معاصر.

مهدی‌پور، پریسا. (2013)، بررسی جلوه‌های هنرهای تزئینی امام‌زادگان و بقاع متبرکه، اولین کنگره‌ی بین‌المللی فرهنگ و اندیشه‌ی دینی، بوشهر، 233- 222.

نقیب اصفهانی، شادی، ناظری، افسانه، پدرام، بهنام (1395)، مطالعه‌ی تطبیقی فرم نقش‌مایه‌های چهار محراب دوره‌ی ایلخانی در استان اصفهان (اولجایتو، مقبره‌ی پیر بکران، مسجد جامع اشترجان، مسجد جامع هفتشویه)، مطالعات تطبیقی هنر، سال 6، شماره‌ی 12، 14- 1. هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب؛ رقیه بهزادی، چاپ اول، تهران، فرهنگ معاصر. http://chap.sch.ir/sites/default/files/books/92-93/193/041-083-C485-1.pdf (access date: 2021/05/06) http://www.negahmedia.ir/assets/uploads/pic/13650/7.jpg (access date: 2021/05/06). https://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/10.218 (access date: 2021/05/06).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 348
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 414


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب