پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,113,099 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,216,916 |
بررسی تطبیقی زنانگی مطلوب در ادبیات عامیانه ایران و اروپا (مطالعة موردی گذر تکامل زناشویی در دو افسانة «شاه‌مار» و «دیو و دلبر») | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 6، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 53، مهر 1401، صفحه 419-439 اصل مقاله (260.36 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.338684.1758 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اصغر کلانتر* 1؛ لاله ملا2 | ||
| 1استادیار دانشکدة هنر و معماری دانشگاه مازندران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| افسانه‌های محلی و داستان‌های پریان با استفاده از نمادها و کهن‌الگوها سبب و توضیح‌دهندة کنش و واکنش‌های فردی و گروهی در یک جامعه‌اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانة مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه‌مار» از فرهنگ ایرانی می‌پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه‌شده، چه چیزی به‌منزلة کمال مطلوبِ زن در عبور از گذر تکاملی دخترانگی به زنانگی به‌واسطة ازدواج تبیین شده است؟ برای رسیدن به پاسخ، با استفاده از مضمون «گذر» در آرای جان هینلز و تبیین ازدواج به‌مثابة «گذر تکامل زناشویی» بر‌اساس نظر جوزف کمبل دربارة سیر تکاملی قهرمان‌های اسطوره‌ای، وضعیت قهرمان زن دو افسانه در مرحلة گذر زناشویی مطالعه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد تکامل قهرمان داستان «دیو و دلبر» گذر از وضعیت دخترانگی به زنانگی به‌واسطة عشق و وصال با موجودی دیو‌صورت است که زیباییِ حقیقی پنهانش پس از تجربة عاشقانه آشکار می‌شود و داستان به انتها می‌رسد. اما در داستان «شاه‌مار» عشق و وصال زمانی شکل می‌گیرد که ماهیت انسانیِ دیو آشکار می‌شود و این نقطه، آغاز فرایند تکامل نهایی زن یعنی پذیرش نقش مادری است و حفظ عشق و ازدواج اهمیت اصلی و کمال نهایی معرفی می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات عامیانه؛ تکامل جنسیتی؛ دیو و دلبر؛ شاه‌مار؛ کهن ا‌لگو؛ گذر تکاملی | ||
| مراجع | ||
|
اسدیان، محمد (1399). آداب و آیین‌های گذر، تهران: هنوز.
الیاده، میر‌چا (1386). چشم‌اندازهای اسطوره، ترجمة جلال ستاری، تهران: توس.
ــــــــــ (1398). اسطوره، رؤیا، راز، ترجمة مهدیه چراغیان، تهران: پارسه.
ــــــــــ (1399). در پی سرچشمة ادیان، ترجمة مینا غرویان، تهران: پارسه.
انصاری، مهدی؛ ایرانمنش، مریم؛ غضنفری، مهرنوش (1993). اسطوره‌شناسی تطبیقی، تهران: آیندگان.
بالازاده، امیر‌کاووس (1396). اسطوره و ذهن اسطوره‌پرداز، کرمان: مانیا هنر.
بولن، شینودا (1397). نمادهای اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان، ترجمة آذر یوسفی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
بهار، مهرداد (1376). جستاری چند در فرهنگ ایران (مجموعه مقالات)، تهران: فکرروز.
ــــــــــ (1398). از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه.
پراپ، ولادیمیر (1371). ریشه‌های تاریخی قصة پریان، گردآوری و ترجمة فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
حسینی‌فر، عبدل‌الرسول؛ ناظریان، نور‌محمد؛ توسلی، محمد‌مهدی (1397). «بررسی مردم‌شناختی آیین ازدواج در ایران و هند»، دو‌فصل‌نامة مطالعات شبه‌قاره، دانشگاه سیستان‌و‌بلوچستان، س10، ش34، ص 109ـ128.
دادور، ابولقاسم؛ روزبهانی، رؤیا (1397). نقش طبیعت در شکل‌گیری اساطیر ایران، تهران: مهر نوروز.
درویشیان، علی‌اشرف؛ خندان، رضا (1386). فرهنگ افسانه‌های مردم ایران، ج19، تهران: کتاب و فرهنگ.
دهقان‌دهنوی، زهرا؛ جلالی‌پندری، یدالله؛ فلاح، مرتضی (1400). «ویژگی‌های اسطوره‌ای و فرا‌انسانی شخصیت معشوق در افسانه‌های سحر‌آمیز ایرانی»، دو‌ماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، س9، ش39، ص 129ـ168.
سقایان، مهدی‌حامد؛ صحاف‌مقدم، مینو (1400). «بررسی جلوه‌های کهن‌الگوی مادر در نمایش‌نامة اسب‌های آسمان خاکستر می‌بارند با تکیه بر آرای یونگ»، زن در فرهنگ و هنر، س13، ش4، ص413ـ435.
سیبرت. ایلسه (1396). زن در اساطیر شرق باستان، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: پژواک فرزان.
شمسی، فاطمه (1396). بررسی چهرة دیو و پری در افسانه‌های مازندران، تهران: سورة مهر.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1388). فرهنگ نمادها، ترجمة سودابه فضایلی، ج1، 2، 3، 4، 5، چ3، تهران: جیحون.
عباسلو، احسان (1391). «نقد کهن‌الگو‌گرایانه»، کتاب ماه ادبیات، ش182، ص 85ـ90.
فلاح، نادعلی (1398). داستان‌های شفاهی مازندران، ج1، 2، 3، 4، 5، آمل: وارش‌وا.
قائمی، فرزاد (1389). «پیشینه و بنیادهای نظری رویکرد نقد اسطوره‌ای و زمینه و شیوة کاربرد آن در خوانش متون ادبی»، فصل‌نامة علمی پژوهشی نقد ادبی، س3، ش 11 و12، ص33ـ56.
کرمی، محمد‌حسین؛ مرادی، سکینه (1399). «قصه‌های حیوان داماد در فرهنگ افسانه‌های مردم ایران»، دو‌ماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، س8، ش35، ص 93ـ132.
کمبل، جوزف (1398). سفر قهرمان، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
لوفر دلاشو، مارگریت (1386). زبان رسمی قصه‌های پریوار، ترجمة جلال ستاری، چ2، تهران: توس.
لوئیز فن فرانتس، ماری (1396). تعبیر قصه‌های پریان و آنیما و آنیموس در قصه‌های پریان، ترجمة مهدی سررشته‌داری، تهران: مهر اندیش.
مظفریان، فرزانه (1391). «اسطوره و قصه‌های عامیانه»، فصل‌نامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، س8، ش28، ص 209ـ248.
معافی مدنی، سپیده (1390). «بررسی نشانه‌ای افسانه‌های مازندران»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور (مرکز بابل)، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی.
هینلز، جان (1398). شناخت اساطیر ایران، ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چ22، تهران: چشمه.
یونگ، کارل گوستاو (1395). انسان و سمبول‌هایش، ترجمة محمود سلطانیه، چ10، تهران: جامی.
Baudelaire, C. (1940). Gallimard, coll. Bibliothèque de la Pléiade. paris: Œuvres completes.
Champeaux, G. und Dom, S. (1966). Introduction au monde des symboles. Zodiaque: St. Leger-Vauban des Paris.
Durand, G. (1963). Les structures anthropologiques de l’imaginaire Introduction à l’archétypologie générale. Paris:12e édition
Laplanche, J. et Pontalis, J. B (1967). Vocabulaire de la psychanalyse, Paris: Presses Universitaires de France.
Porot, A (1952). Manuel alphabétique de psychiatrie clinique, thérapeutique et Mödico-légale, Paris: Presses Universitaires de France.
Wirth, Oswald (1951). Le tarot des imagiers du Moyen Age, Paris: TCHOU )Edition and Printing Not Stated(.
References
Abbasloo, Ehsan (1391). “Archetypal Criticism”, Book of The Month: Literature, 68(182): PP 85-90.
Ansari, Mehdi. and Vairanmanesh, Maryam. and Ghazanfari, Mehrnoosh (1993). Comparative Mythology, Tehran: Ayandegan.
Asadian, Mohammad (1399). Rituals and rituals of transit, Tehran: Hanoz
Bahar, Mehrdad (1376). A few researches in Iranian culture (Collection of articles), Tehran: Fekr Rooz.
Bahar, Mehrdad (1398). From Myth to History, Tehran: Cheshmeh.
Balazadeh, Amir Kavous (1396). Myth and the Mind of the Mythologist, Kerman:Mania Honar.
Baudelaire, Charles (1940). Gallimard, coll. Bibliothèque de la Pléiade, Paris: Œuvres completes.
Bolen, Jean Shinoda (1397). Goddesses in Everywoman: A New Psychology of Women, Translated by Azar Yousefi, Tehran: Roshangaran and Women's Studies.
Champeaux, Gérard. und Dom, Sébastien (1966). Introduction au Monde des Symboles, Zodiaque: St. Leger-Vauban des Paris.
Chevalier, Jean and Gheerbran, Alain (2009). Dictionnaire des Symboles, Translated by Soodabeh Fazaili. Volume 1,2,3,4,5. P3. Tehran: jyhon.
Campbell, Joseph (2010). The Hero’s Journey, Translated by Abas Mokhber, Tehran: Markaz.
Dadvar, Abual-Qasim. and Roozbehani, Roya (1397). The Role of Nature in the Formation of Iranian Myths, Tehran: Mehr Nowruz.
Darvishian, Ali Ashraf. And Khandan, Reza (1386). Iranian Legends and Fairy Tales Encyclopedia. Volume 19. Tehran: Books and Culture.
Dehghan Dehnavi, Zahra and Jalali Pendari, Yadollah and Falah, Morteza (1400). “Mythological and Superhuman Characteristics of the Beloved Character in Iranian Magical Legends”, Culture and Folk Literature, 9(39): PP 129-168.
Durand, Gilbert (1963). Les structures anthropologiques de l’imaginaire Introduction à l’archétypologie Générale, Paris:12e édition
Eliade, Mircea (1386). Myth and Reality, Translated by Jalal Sattari, Tehran: Toos.
Eliade, Mircea (1398). Myths, Dreams and Mysteries, Translated by Mahdieh Cheraghian, Tehran: Parseh.
Eliade, Mircea (1399). The Quest: History and Meaning in Religion, Translated by Mina Gharian, Tehran: Parseh.
Falah, Nadali (1398). Mazandaran Oral Stories, Volume 1,2,3,4,5. P 1, Amol: Waresh Wa.
Hinnells, John R (1398). Persian Mythology, Translated by Jaleh Amouzgar and Ahmad Tafazoli, P 22, Tehran: Cheshmeh.
Husseiniyafar, Abdul Rasool and Nazerian, Noor Mohammad and Tavassoli, Mohammad Mehdi (1397). “Anthropological Study of Marriage in Iran and India. Journal of Subcontinent Researches”, Sistan and Baluchestan University, 10(34): PP 109-128.
Jung, Carl Gustav (1395). Man and His Symbols, Translated by Mahmoud Soltanieh, p10. Tehran: Jami.
Karami, Mohammad Hussain and Moradi, Sakineh (1399). “Groom's Animal Stories in the Legendary Culture of the Iranian People”, Bimonthly of Culture and Public Literature, 8(35): PP 93-132.
Laplanche, J. et Pontalis, J. B (1967). Vocabulaire de la psychanalyse, Paris: Presses Universitaires de France.
Loeffler-DelachauxLe, Marguerite (1386) Symbolisme des contes de fees, Translated by Jalal Sattari. p2. Tehran: Toos.
Moafi Madani, Sepideh (1390). “A Semiotic Analysis of Mazandran Legends”, Master Thesis, Payame Noor University (Babol Center), Faculty of Literature and Humanities.
Mozaffarian, Farzaneh (1391). “Myths and Folk Tales”, Quarterly Journal of Mystical Literature and Mythological, 8(28): PP 248-209.
Porot, A (1952). Manuel alphabétique de psychiatrie clinique, thérapeutique et Mödico-légale, Paris: Presses Universitaires de France.
Propp, Vladimir JA (1371). Introduction to The Historical Roots of Fairy-tales, Tehran: Toos.
Qaemi, Farzad (1389). “Background and Theoretical Foundations of the Mythological Critique Approach and Its Context and Method of Application in Reading Literary Texts”, Journal of Literary Criticism, 3(11-12): PP 33-56.
Saghaian, Mehdi Hamed and Sahaf Moghadam, Minoo (2021). “A study of the archetypal effects of the mother in the play horses in the sky are falling ash based on jung's views”, Woman in Culture and Art, 13(3): PP 413-435.
Seibert, ILSE (1396). Woman in the Ancient Near East, Translated by Roghayeh Behzadi, Tehran: Pezhvak Farzan.
Shamsi, Fatemeh (1396). A Study of the Faces of Demons and Fairies in the Legends of Mazandaran, Tehran: Soore Mehr Publication.
Von Franz, Marie-Louise (1396). The Interpretation of Fairy Tales and Animus and Anima in Fairy Tales, Translated by Mehdi Sarreshtedari, Tehran: Mehr Andish.
Wirth, Oswald (1951). Le tarot des imagiers du Moyen Age, Paris: TCHOU )Edition and Printing Not Stated(.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382 |
||