پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,229 |
| تعداد مقالات | 67,745 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,087,954 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,834,151 |
تزیین و ساختار بصری حروف خط کوفی در کتیبه نقاشی مقبره ارسلان جاذب | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| دوره 27، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 71-82 اصل مقاله (2.65 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2021.312288.666588 | ||
| نویسندگان | ||
| ,وحیده زابلی زاده غضنفرآبادی1؛ علیرضا شیخی* 2 | ||
| 1کارشناسی ارشد هنر اسلامی، گروه هنر اسلامی، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هنر خوشنویسی یکی از هنرهای خاص و والای دوران اسلامی ایران در تزیینات معماری به شمار می‌رود. خط کوفی در سده‌های 5 و 6 هجری قمری دچار تغییرات بسیار شد و در راستای خوانایی و زیبابخشی در تزیینات معماری حرکت کرد. هنرمند با اتصال دو هنر خط و ترسیم و نقاشی الگوی جدیدی از خط کوفی را به وجود آورد که نمونه آن را در کتیبه نقاشی ارسلان جاذب در سنگ بست می‌توان مشاهده کرد. در پژوهش حاضر به منظور شناخت بیشتر خط کوفی ایرانی در سده‌های 5 و6 هجری قمری، دو اصل فرم و ساختار حروف و تزیینات وابسته به آن در کتیبه نقاشی مقبره ارسلان جاذب مورد توجه قرار گرفته است. برای رسیدن به دو اصل مطرح شده نگارنده به بررسی فرم و ساختار حروف کتیبه ارسلان جاذب از لحاظ معیارهای تناسب، تعادل و نوع خط پرداخته و در نگاه دوم فرم حروف و تزیینات وابسته به آن را بررسی کرده است. نتیجه حاصل از این پژوهش، نشان‌دهنده رشد و دانش خط و خط نگاره در این سده‌ها است که باعث خلق خطی جدید در محدوده خراسان شده است. این پژوهش به روش توصیفی ــ تحلیلی انجام گرفته و اطلاعات به روش کتابخانه‌ای، اسنادی و به ویژه عکاسی میدانی جمع‌آوری شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غزنوی؛ بنای ارسلان جاذب؛ کتیبه نقاشی؛ خط کوفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Decoration and visual structure of Kufic script in the wall painting inscription of the tomb of Arsalan Jazeb | ||
| نویسندگان [English] | ||
| vahideh Zabolizadeh Ghazanfar Abadi1؛ Alireza Sheikhi2 | ||
| 1Master of Islamic Arts, Department of Islamic Arts, Ferdowsi Institute of Higher Education, Mashhad, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract Calligraphy art is one of the top and special arts related to Islamic periods in Iran and is used in architecture decoration that has a great value among Muslim artists for its divine word credit. Kufic script after getting into Iran and Being accepted as main art by artists ,appeared in artistic fields and with artists` passion found its way in all arts as after passing two centuries from entering Islam into Iran ,it is one of the best decorative elements in building decorations and Islamic architecture . Kufic script could reach to the top of its glory and aesthetic in two periods of Ghaznavian and Salgoqian governorship. Iranian Kufic became popular with the combination of ancient Kufic as the best decorative element in buildings and artistic industries . Like all Islamic arts, it encompasses diverse arrays of forms created in a wide variety of contexts. During 5th and 6th (Hijri), Kufic script got lots of changes in legibility and aesthetic in architecture decoration . artists appeared a new model of Kufic script by combining ,Script, drawing and painting .as a model we can refer to Arsenal Jazzed painting inscription Which is related to Ghanaian governorship in 5th century and is placed in Khorasan. it is considered one of the most popular and brilliant Islamic arts in Iran. In the present study , Two principles, words structure and form has been noticed in order to identify Kufic script in centuries 5and 6 according to decoration and aesthetic inscription of Arsenal Jazzeb tomb . in order to reach these principles (structure and form ), in the first view , form and structure of words in painting inscription of Arsalan Jazeb tomb has been studied and In the second view the form of words and decorations related to the whole border of painting has been considered. Taking a look at this Islamic art model , we can notice that the walls of the tomb are adorned with inlayed and also you can see an inscription in Kufic script. this tomb has a short stone dome placed on an octagonal base ,which is with Kufic script too . it must have been one of the best building in its time according to architecture and aesthetic elements of it that has made it one of Islamic art models and is still popular . The result of this study shows a great growth and knowldege in calligraphy and script during those centuries which has made a new script in region of Khoarsan. this study has been done about form and structure of Kufic script in Khoarsan in a descriptive ,analytical way, and documents, especially field photography have been collected in order to provide a better and clearer vision into one of the most popular Islamic masterpieces in the hope of identifying and introducing Islamic art and specially calligraphy to all who are interested in this case in order to get a better view of Islamic arts seed in famous buildings like Arsalan Jazeb tomb . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ghaznavi, Arsalan Jazeb tomb, inscription . painting, form | ||
| مراجع | ||
|
افشار مهاجر.کامران، صالحی. سودابه، فرید. امیر. (1395). شاخصـه‌های تشخـیص حروف در الفبای خط‌های اسلامی. نامه دو فصلنامه علمی ــ پژوهشی دانشگاه هنر، شماره هجده. پاییز و زمستان.60-43.
ایتنگهاوزن و همکاران (1376). هنر سامانی و غزنوی. ترجمه: یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول.
ایمانی. علی. (1381). سهم ایرانیان در هنر خوشنویسی با تکیه بر فرم. کتاب ماه هنر، بهمن و اسفند. 64-56.
ایمانی. علی (1386). سیرخط کوفی در ایران. تهران: انتشارات زوار.
بری. مایکل (1394). تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی. ترجمه: جلال علوی نیا، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
بهرامی. مهدی (1327). صنایع ایران. تهران: انتشارات دانشگاه.
پوپ. آرتور (1363). معماری ایرانی. ترجمه: رضا بصیری، تهران: نشر گوتنبرک، چاپ اول.
پوپ. آرتور (1380). شاهکارهای هنر ایران. ترجمه: پرویز ناتل خانلری، تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
پوپ. آرتور، اکرمن. فلیپس (1387). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز. تهران: نشر علمی و فرهنگی، جلد سوم. چاپ نخستین.
حلیمی. محمدحسین (1390). زیباشناسی خط در مسجد جامع اصفهان. تهران: انتشارات قدیانی، چاپ اول.
حمید سفادی. یاسین (1381). خوشنویسی اسلامی. ترجمه: مهناز افشار، تهران: انتشارات موسسه مطالعات هنر اسلامی.
جباری. صداقت، معصوم‌زاده. فرناز. (1389). تنوع خط کوفی در کتیبه‌های سفال سامانی «قرن سوم تا پنجم هجری قمری». نشریه هنرهای زیبا ــ هنرهای تجسمی. شماره 42. تابستان.44-33.
خزایی. محمد. (1380). خط کوفی و نقوش اسلیمی. نشریه هنر، شماره.141-130.
خزایی. محمد (1381). هزار نقش. تهران: انتشارات موسسه مطالعات هنراسلامی.
راهجیری. علی (1345). تاریخ مختصر خط و سیر خوشنویسی در ایران. تهران: نشر مشعل آزادی.
زابلی زاده، وحیده (7/1397). مصاحبه منتشر نشده، خط کوفی خراسانی، مصاحبه با آقای سید محمد وحید موسوی جزایری. تهران کارگاه. شیخی. علیرضا، خلوصی راد. زینب (1398). مطالعه کتیبه‌ها و آرایه‌های تزییتی مسجد جامع خوارزمشاهی گناباد. نشریه هنرهای زیبا ــ هنرهای تجسمی، شماره 3. پاییز77-88
شیمل. آنه ماری (1386). خوشنویسی و فرهنگ اسلامی. ترجمه: مهناز شایسته‌فر، تهران: انتشارات موسسه مطالعات هنر اسلامی، چاپ دوم. فضائلی. حبیب الله (1390). اطلس خط. تهران: نشر سروش.
فکرت. آصف (1377). خط کوفی. تهران: موسسه رسانه کلام. قلیج خانی. حمید رضا (1388). فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته. تهران: نشر روزنه، چاپ دوم.
گرومن. آدلف (1383). منشأ توسعه ابتدایی گلدار. ترجمه: مهناز شایسته فر، تهران: انتشارات موسسه مطالعات هنر اسلامی.
متین. پیمان (1391). از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا «خوشنویسی». تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم.
موسوی جزایری. سید محمد وحید (1392) دست نوشته‌های خط کوفی اولیه. تهران: انتشارات آبان، چاپ اول.
موسی‌تبار. نجمه، صالحی کاخکی. احمد (1395) سنگ‌بست مجموعه‌‌ای تاریخی از دورۀ غزنوی. تهران: نشر فرهنگستان هنر، چاپ اول. مولوی. عبدالمجید (1383). آثار باستانی خراسان. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی، جلد اول.
یساولی ثانی (1357). پیدایش و سیر تحول هنر خط. تهران: نشر یساولی.
علی بیگی. رضوان، چارئی. عبدالرضا (1388). سیر تحول خط کوفی در نگارش قرآن‌های سده اول تا پنجم هجری و بررسی ساختار آن. فصلنامه تحلیلی پژوهشی نگره، شماره 12.پاییز.17-5.
محسنی. شهرام (1381). خط کوفی، هنری مقدس. کتاب ماه هنر، بهمن و اسفند. 139-115.
موسی تبار. نجمه، صالحی کاخکی. احمد. (1394). بازنگری پلان و تزیینات «مقبره ارسلان جاذب و میل ایاز در دوره غزنوی. فصلنامه هنر و تمدن شرق،سال سوم. شماره نهم. پاییز. 24-11.
هنر و مردم، 1352، شماره 128، ص15-33 (خط کوفی تزیینی در آثر تاریخی اسلامی)
Salehi kakhki،mousa tabar.najme.(2013).a research to introduce a series of monuments belonged to arsalangazeb in sang bast during ghaznavid dynasty.journal of historical researches،volume48.namber4(16).103 to 119. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 367 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 638 |
||