پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,406,595 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,175,734 |
بازتاب الگوی ملکداری ایرانی در«قانون شاهنشاهی» ادریس بدلیسی | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 13، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 121-140 اصل مقاله (330.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2022.323859.473406 | ||
| نویسنده | ||
| محسن مرسلپور* | ||
| دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| ادریس بدلیسی از دیوانیان دربار آق قویونلو بود که پس از روی کار آمدن حکومت صفویان، به عثمانی و دربار سلطان بایزید دوم پناهنده شد. وی مناصب مهمی در عثمانی بر عهده گرفت و آثاری ادبی، تاریخی، دینی و حتی طبی از خود برجای گذاشت. یکی از آخرین آثار بدلیسی «قانون شاهنشاهی» در اخلاق و آداب سلطانی بود که آن را برای سلطان سلیم نگاشت. «قانون شاهنشاهی» بایستگیها و کارکردهای نهاد شاهی در ایران را در قالب مواهب وهبی و مکتسب عرضه نموده و الگوی مطلوبی از پادشاهان دادگر و دینمدار ایرانی برای سلطان عثمانی ترسیم کرد. هدف مقاله حاضر بررسی تحلیلی اندیشۀ سیاسی ادریس بدلیسی و تأثیر سنت اندرزنامهنویسی با محوریت الگوی ملکداری ایرانی بر کتاب «قانون شاهنشاهی» میباشد. از این روی مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا بر پایۀ این پرسشها سامان یافته که ادریس بدلیسی از چه اندیشه و منابعی متأثر بوده و چگونه الگوی ملکداری ایرانی را در «قانون شاهنشاهی» مطرح نموده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که بدلیسی «قانون شاهنشاهی» را به سیاق آثار اخلاق سیاسی تدوین نموده لکن از نظر محتوا و اندیشهی سیاسی با بهرهگیری از اندرزنامههای سلف چون سیاستنامه و نصیحت الملوک و اقتباس اندیشۀ سیاسی آنها، سنت اندرزنامهنویسی را بر محور الگوی ملکداری ایرانی در عثمانی امتداد بخشید | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادریس بدلیسی؛ قانون شاهنشاهی؛ اندرزنامهنویسی؛ الگوی ملکداری ایرانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reflection of the Iranian Governmental Model in "Imperial Law"(Qanoon-e- Shahanshahi) by Idris Bitlisi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohsen morsalpour | ||
| Reflection of the Iranian Governmental Model in "Imperial Law"(Qanoon-e- Shahanshahi) by Idris Bitlisi | ||
| چکیده [English] | ||
| Idris Bitlisi was one of the Bureaucrats of the Aq Quyunlu’s curt who took refuge in the Ottoman Empire and in the court of Sultan Bayezid II after the Safavid rule came to power. He held important government official in the Ottoman Empire and left literary, historical, religious and even medical Books. One of the last ecclesiastical works was "Qanoon-e-Shahanshahi" in the ethics and customs of the Sultan, which he wrote for Sultan Selim. The "Qanoon-e-Shahanshahi" presented the requirements and functions of the Kingdom institution in Iran in the form of Gods gift and drew a favorable model of the Persian kings of justice and religion for the Ottoman sultan. The purpose of this article is to analyze the political thought of Idris Bitlisi and the influence of the tradition of writing Andarznameh with a focus on the Iranian Governmental model on the "Qanoon-e- Shahanshahi". Therefore, the present article is organized with an analytical approach and using the content analysis method based on these questions, from what ideas and sources Idris Bitlisi was influenced and how he proposed the model of Iranian Government in the "Qanoon-e-Shahanshahi". Findings show that Bitlisi has compiled the "Qanoon-e-Shahanshahi" in the context of the works of political ethics, but in terms of content and political thought by using the Andarznameh of predecessors such as the Siasatnameh and Nasihat-al-Muluk and the adaptation of thought Their political extension extended the tradition of writing Andarznameh on the axis of the Iranian Governmental model in the Ottoman Empire. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Idris Bitlisi, Qanoon-e-Shahanshahi, Iranian Governmental model, Andarznameh, Ottomans | ||
| مراجع | ||
|
اوستا، گزارش جلیل دوستخواه، تهران، مروارید،1387.
بایراقدار، محهمهد، ئیدریس بدلیسی، ترجمه شکور مستهفا، ئاراس، 2009.
بدلیسی، ادریس، قانون شاهنشاهی، تصحیح عبدالله مسعودی آرانی، تهران، میراث مکتوب،1387.
بدلیسی، ادریس، (نسخه خطی)، هشت بهشت، کتابخانه مجلس شورای ملی، شمارۀ ثبت 85870.
بدلیسی، شرف خان بن شمس الدین،شرفنامه، به اهتمام ولادمیر ولییامینوف زرنوف، تهران، اساطیر،1377.
بیهقی، ابوالفضل، تاریخ بیهقی، بکوشش خلیل خطیب رهبر، تهران، مهتاب، 1371.
پارسادوست، منوچهر، شاه طهماسب اول، تهران، شرکت سهامی انتشار،1377.
پاکزاد، مهری، «در شناخت هشت بهشت ادریس بدلیسی»، نشریه ادبیات فارسی، شماره 29، بهار، صص 156-189، 1390.
پاکزاد، مهری، «عناصر فرهنگ ایرانی در هشت بهشت ادریس بدلیسی»، نشریه ادبیات فارسی، شماره 21، صص 149-176، 1392.
پاکزاد، مهری، (1398)، «بدلیسی و تاریخ او، بمناسبت تصحیح و انتشار تاریخ هشت بهشت»، نشریه رشد آموزش تاریخ، شمارهه 71، بهار، صص 62-66.
پاکزاد، مهری، «ادریس بدلیسی،هشت بهشت و دیگر آثار او»، پژوهشنامه ادب حماسی، شماره، پاییز و زمستان، صص 68-94، .1389
ثعالبی، غرر اخبار ملوک فرس و سیرهم، ترجمه محمد فضائلی، تهران، نشر نقره، 1368.
جاحظ، ابوعثمان، ()، التاج، ترجمه حبیب الله نوبخت، تهران، تابان، 1328.
جوینی، ابوالمعالی،غیاث الامم و التیاث الظلم، قطر: چاپ عبدالعظیم الدیب،1400.
حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتاب و الفنون، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی تا.
دوانی، جلال الدین، (نسخه خطی)، اخلاق جلالی، کتابخانه مجلس شورای ملی، شمارۀ ثبت 64802.
ریاحی، محمد امین،()، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران، پاژنگ، 1369.
سید حسین زاده، هدی، «ادریس بدلیسی و آثارش»، نشریه مطالعات آسیای صغیر، شمارۀ 1، بهار و تابستان، صص 182-163، 1395
سیفی، فهیمه، «یک سند تاریخی؛ناه ادریس بدلیسی به سلطان بایزید دوم»، نشریه مطالعات آسیای صغیر، شمارۀ 6، زمستان، صص 115-126،1397.
طباطبایی، سیدجواد، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران، کویر،1383.
عنصر المعالی، کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر، قابوس نامه، با مقدمه و حواشی، تهران، مطبعه مجلس،1312.
غزالی، محمد، نصیحت الملوک، تصحیح جلال الدین همایی، تهران، انجمن آثار ملّی،1351.
فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، بر پایۀ چاپ مسکو، تهران، هرمس،1386.
قزوینی حایری، یاسر، «گفتمان مشروعیت در هشت بهشت ادریس بدلیسی»، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام، شمارۀ 5، صص 107-128، 1389.
قلقشندی، احمد بن علی،صبح الاعشاء فی صناعه النشاء، بیروت:دارالکتب العلمیه، بی تا.
کارنامه اردشیر بابکان، باهتمام محمد جواد مشکور، تهران، کتابفروشی و چاپخانه دانش،1339.
کرون، پاتریشیا، تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام، ترجمه مسعود جعفری، تهران، سخن، 1389.
کریستنسن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران، دنیای کتاب،1368.
کندی ادی، سموئیل، آیین شهریاری در شرق، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، علمی فرهنگی،1381.
لازاریف و دیگران، تاریخ کردستان، ترجمه منصور صدقی و کامران امین آوه، کلن، فروغ، 1386.
لوکونین، و.گ، تمدن ایران ساسانی، ترجمۀ عنایت الله رضا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1350.
ماوردی، علی بن محمد، احکام السلطانیه، قاهره: دارالحدیث، بی تا.
محمد سعدالدین، تاج التواریخ، استانبول، بی نا،1280.
مسعودی آرانی، عبدالله(مصحح)، پیشگفتار، در کتاب قانون شاهنشاهی ادریس بدلیسی، تهران، میراث مکتوب،1387.
مسعودی، ابوالحسن، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1356.
مک داول، دیوید، تاریخ معاصر کرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران، پانیذ،1383.
نامه تنسر به گشنسب، تصحیح مجتبی مینوی، تهران، خوارزمی،1354.
نسوی، محمد بن احمد، سیرت جلال الدین، به کوشش خطیب رهبر، تهران، نشر سعدی،1324.
نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی-علیرضا حیدری، تهران، خوارزمی،1356.
نظام الملک طوسی، سیاستنامه، به کوشش جعفر شعار، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی،1384.
هامر پورگشتال، یوزف فون، تاریخ امپراطوری عثمانی، ترجمۀ میرزا زکی علی آبادی، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران، اساطیر،1387.
یاحقی اوزون چارشلی، اسماعیل، تاریخ عثمانی، ترجمۀ ایرج نوبخت، تهران، کیهان، 1369.
یارشاطر، احسان، حضور ایران در جهان اسلام، در کتاب حضور ایران در جهان اسلام نوشته یارشاطر و دیگران، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران، مروارید،1381.
Dimitriadu, A, Hest Behest of Idris Bidllisi, university of Edinburgh, 2001.
Sariyannis, Marino, A History of Ottoman political thought up to the early Nineteenth century, Leiden-Boston: Brill, 2019.
Torhan Sardar, Idris-I Bitlisi and Hest Behisht, Ataturk universi sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi Nisan, 20(2), pp 515-493, 2016.
Torhan Sardar, Mevlana Hakimuddin idris-I Bitlisi, Istanbul: Otuken, 2018 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 194 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 167 |
||