پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,265 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,319,651 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,182,427 |
مقایسۀ هم‌گرایی صفات فرمانروا در تحفةالعالم و آرمان شهریاری ایران باستان | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 13، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 1-24 اصل مقاله (1007.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2022.325205.473424 | ||
| نویسنده | ||
| یعقوب تابش* | ||
| استادیار گروه تاریخ تشیع دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| موضوع اصلی کتاب تحفةالعالم اثر ابوطالب فندرسکی بیان ویژگی‌های شاه سلطان حسین و رویدادهای دو سال آغازین حکومت او است. یکی از سویه‌های واکاوی این اثر که به نظر می‌رسد می‌تواند در فهم تبارشناسی محتوای آن کمک کند مقایسۀ ویژگی‌های چهارده‌گانه منسوب به شاه سلطان حسین در تحفةالعالم با شایستگی‌های فرمانروای مطلوب ایرانی در کتاب آرمان شهریاری ایران باستان اثر ولفگانگ کناوت است. این نوشتار با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای در گردآوری داده‌ها و روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای در پردازش آن‌ها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که صفات چهارده‌گانه که فندرسکی برای فرمانروای ممدوح خود (شاه سلطان حسین) ذکر کرده چه شباهتی با شایستگی‌های شاه آرمانی در کتاب کناوت دارند؟یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد از میان صفات چهارده‌گانه، شایستگی‌هایی نظیر عدالت، شجاعت و مهارت‌های رزمی، بخشندگی، زیبایی چهره و برازندگی اندام، بردباری و کنترل خویشتن، خرد و دانش ذیل عناوین مشابه در هر دو کتاب برجسته شده‌اند. برخی صفات مثل دین‌داری، فرهمندی و اقبال‌مندی، اخلاق خوش و سخنوری هرچند در کتاب کناوت ذیل یک عنوان مشخص نیامده‌اند ولی پیرامون آن‌ها، ذیلِ گفتارهای دیگر مطالبی بیان‌شده که به‌طور نسبی با صفات مذکور هم‌گرایی دارند. دسته آخر صفاتی همچون صله‌رحم، پرهیز از شتاب‌زدگی، عفت و عصمت، ساده زیستی هستند که کناوت به‌طور پراکنده اشاره‌هایی کوتاه به آن‌ها کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرمانروای شایسته؛ هم‌گرایی؛ تحفةالعالم؛ فندرسکی؛ آرمان شهریاری در ایران باستان؛ کناوت | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، نزهت، «نگاهی دیگرگونه به شاه سلطان حسین صفوی: تحلیلی بر کتاب تحفةالعالم»، پیام بهارستان، سال دوم، ش 5، 18-192، 1388.
اسلامی ندوشن، محمدعلی، «انسان خوب در شاهنامه»، نوشته‌های بی سرنوشت، تهران، آرمان، 1371.
اشراقی، احسان، «شاه سلطان حسین در تحفةالعالم»، تاریخ: نشریه گروه آموزشی تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش ۱، ۱۳۵۵.
اعتمادمقدم، علی، آیین شهریاری در ایران بر بنیاد شاهنامه فردوسی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، 1350.
افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض‌‌العلماء و حیاض‌‌الفضلاء، تحقیق احمد حسینی اشکوری، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1431.
آغا بزرگ الطهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام‌الشیعه، ج ۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی،۱۴۳۰.
ثعالبى، ابومنصور محمد بن عبدالملک، شاهنامه ثعالبى، ترجمۀ محمود هدایت، تهران، اساطیر، 1384.
حاکمی، اسماعیل، «آرمان شهریاری ایران باستان از کسنفن تا فردوسی (تألیف ولفانگ کناوت ترجمه سیف الدین نجم آبادی)»، دانشکده، شماره 8، 162-165، 1355.
حلبی، ابوالصلاح، تقریب المعارف، تحقیق شیخ فارس تبریزیان الحسون، قم، مرکزالابحاث العقائدیه: 1404.
خلعتبری، اللهیار و نیره دلیر، «اندیشۀ ایرانشهری و خواجه نظام‌الملک»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 2، 27-61، زمستان ۱۳۸۸.
دهنوی، مرضیه، بازتاب تاریخ نگارانه تحولات عصر شاه سلطان حسین صفوی در تحفة العالم. میرفندرسکی، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما مسلم سلیمانی‌یان، دانشگاه ایلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تاریخ دفاع 1399.
رستم وندی، تقی، اندیشۀ ایرانشهری در عصر اسلامی، تهران، امیرکبیر، 1388.
رستم وندی، تقی، ««آز» و «داد»: آسیب‌شناسی سیاسی شهریاری در شاهنامۀ فردوسی»، پژوهش سیاست نظری، ش 5، ص 1-19، زمستان 1387 و بهار 1388.
زمخشری، ابوالقاسم، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، بیروت، منشورات مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1412.
سبزیان پور، وحید، «بازتاب عدالت ایرانیان قبل از اسلام در منابع عربی»، لسان مبین، ش 1، 127-156، دی 1389.
سعدی، مصلح بن عبدالله، گلستان سعدی، به‌کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران، صفی‌علیشاه، ۱۳۷۶.
طباطبایی، جواد، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، 1376.
علی‌محمدی، زهرا، «اوصاف شاه سلطان حسین»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 137، 82-85، ۱۳۸۸.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، محقق و مصحح هاشم رسولى محلاتى، تهران، المطبعة العلمیة، 1380ه.ق.
فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه فردوسی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، نشر قطره، 1381.
فیرحی، داود، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی، 1378.
کاشفی‌خوانساری، سید‌علی، «مروری بر احوال و آثار میرزا ابوطالب فندرسکی»، آینه میراث، ش 14، 49-52، ۱۳۸۰.
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دار الکتب اإلسلامیة، 1407.
کناوت، ولفگانگ، آرمان شهریاری ایران باستان از کسنفن تا فردوسی، ترجمۀ سیف‌الدین نجم‌آبادی، تهران، اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، 1355.
مجتبایی، فتح‌الله، شهر زیبای افلاطون و شاه ایرانی در ایران باستان، تهران، انجمن ایران باستان، 1353.
موسوی فندرسکی، ابوطالب بن میرزابیک، رساله بیان بدیع. تصحیح مریم روضاتیان، اصفهان، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم، شعبه اصفهان، ۱۳۸۱.
ـــــــــــــ، تحفةالعالم در اوصاف و اخبار شاه سلطان حسین، تصحیح رسول جعفریان، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸.
ـــــــــــــ، تحفة العالم، نسخه خطی ش 2465، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
ـــــــــــــ، تحفةالعالم، نسخه خطی ش 9554، کتابخانه مجلس.
مینوی، مجتبی (محقق و مصحح)، نامه تنسر به گشنسب، تهران، مجلس، 1311.
لاکهارت، لارنس، انقراض سلسله صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۸۰.
نظام‌الملک، حسن بن علی، سیر‌الملوک (سیاست‌نامه)، تصحیح هیوبرت دارک، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۷۸.
یشت‌ها، گزارش ابراهیم پورداود، تهران، طهوری، 1347. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 323 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب