پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,544 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,894,728 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,941,640 |
بررسی مقایسه‌ای آراء و اندیشه‌های ابن خلدون و امیل دورکیم با تأکید بر نقش و کارکرد همبستگی اجتماعی در تکوین و تداوم نظام سیاسی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 149-177 اصل مقاله (574.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2022.335426.1493 | ||
| نویسنده | ||
| احمد جهانی نسب* | ||
| دکتری اندیشه سیاسی مدرس دانشگاه پیام نور مازندران واحد ساری | ||
| چکیده | ||
| همبستگی اجتماعی به عنوان مهم‌ترین بخش یک پیوستگی جامعه، جایگاه ویژه و حائز اهمیتی داشته و علاوه بر کارکردهای ذاتی آن در اداره و انتظام‌بخشی امور اجتماع، وجود آن برای حفظ و ثبات نظام سیاسی- اجتماعی ضروری است. از این‌رو، مقاله حاضر در صدد است تا به بررسی و شناخت عوامل شکل‌دهنده آن در آراء و اندیشه‌های ابن خلدون به عنوان فیلسوف اجتماعی مسلمان و امیل دورکیم نظریه‌پرداز همبستگی اجتماعی بپردازد. لذا تلاش شده تا مسئله پژوهش در چارچوب رویکرد کارکردگرایی با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع‌آوری داده‌ها بصورت کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. با این فرضیه که « عصبیت » در اندیشه ابن خلدون و « روابط متقابل بین افراد در قالب تقسیم کار اجتماعی » در اندیشه دورکیم، اصلی‌ترین عامل همبستگی اجتماعی می‌باشد. همچنین نقطه آغازین هر یک از این دو اندیشمند، میزان تعامل و تأثیر و تأثر متقابل اعضاء در روابط و مناسبات اجتماعی بوده که بر حسب تکوین و تداوم نظام سیاسی و اجتماعی، دوری(چرخشی) بودن نظریه ابن خلدون و خطی بودن نظریه دورکیم را سبب می‌شود. شهرت ابن خلدون به عنوان مهم‌ترین متفکر اجتماعی جهان اسلام، بیش از هر چیز مرهون مفهوم عصبیت و جایگاه آن در دگرگونی‌های اجتماعی است که مراحل پنجگانه از تولد تا زوال را شامل می‌شود. از این‌رو، به نظر می‌رسد نظریه اجتماعی ابن خلدون از حیث دگرگونی اجتماعی و تأثیر آن بر تکوین و تداوم نظام سیاسی، از سنخ نظریه دورانی و کشمکش و نظریه اجتماعی دورکیم نیز از نوع نظریه تک‌خطی و تکاملی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن خلدون؛ امیل دورکیم؛ تقسیم کار اجتماعی؛ دگرگونی اجتماعی؛ دین؛ عصبیت؛ همبستگی اجتماعی | ||
| مراجع | ||
|
آرون، ریمون(1386). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
آزادارمکی، تقی(1387). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام: از آغاز تا دوره معاصر، تهران: علم.
ابن خلدون، عبدالرحمن(1398). مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
------------(1383). العبر: تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
احمدی، یعقوب(1389). تحلیل جامعه‌شناختی اندیشه‌های سیاسی ابن خلدون، مجله معرفت، دوره 19، شماره 157، صص 83-92.
اسکیدمور، ویلیام(1372). تفکر نظری در جامعه‌شناسی، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران: سفیر.
باصری، علی و صدریه، پیام(1398). تحلیل نظام همبستگی اجتماعی در اندیشه‌های حکومتی امام علی(ع) و مقایسه آن با نظریه همبستگی امیل دورکیم، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال18، شماره 62، صص167-188.
بشیریه، حسین(1394). جامعه‌شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران:سمت.
------------(1383). عقل در سیاست: سی و پنج گفتار در فلسفه، جامعه‌شناسی و توسعه سیاسی، تهران: نگاه معاصر.
پولادی، کمال(1394). تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام، تهران: مرکز.
تنهایی، حسین ابوالحسن(1394). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: بهمن برنا- مرندیز.
------------(1372). درآمدی بر نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: خردمند.
ثقفی، سیدمحمد(1392). ابن خلدون و نخستین جامعه‌شناس مسلمان، تهران: جامعه‌شناسان.
جهانی‌نسب، احمد؛ نوریان، اردشیر و حسینی، سیدعباس(1399). آسان‌آموز: جستاری در پژوهش علوم انسانی- اجتماعی و مطالعات سیاسی، تهران: ارغنون- ثمره.
حافظ‌نیا، محمدرضا(1392). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
حسامی، فاضل(1390). همبستگی اجتماعی در قرآن، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال 2، شماره 4، صص29-48.
حقیقت،سیدصادق(1394). روش‌شناسی علوم سیاسی، تهران: دانشگاه مفید.
خوشحال، امیر و مجاوری، شهین(1398). همبستگی اجتماعی از نگاه دورکیم، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره 21، شماره 3، صص34-40.
دورکیم، امیل(1393). صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
------------(1387). درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
------------(1343). قواعد روش در جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
دوورژه، موریس(1386). اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی شریعت‌پناهی، تهران: میزان.
دیلینی، تیم(1389). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه بهرنگ توفیقی و وحید طلوعی، تهران:نی.
ریتزر، جورج(1373). نظریه‌های جامعه‌شناسی، ترجمه احمدرضا غروی‌زاد، تهران: جهاد دانشگاهی.
شریعتی، سارا؛ ذاکری، علیرضا و رضایی، محمد(1399). مارسل موس و سنت دورکیمی: همبستگی اجتماعی و نقد فایده‌گرایی، فاشیسم و بلشویسم، مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 27، شماره 2، صص9-34.
شیخ، محمدعلی(1396). پژوهشی در اندیشه‌های ابن خلدون، تهران: علمی و فرهنگی.
------------(1388). ابن خلدون و فلسفه و اجتماع، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت،صص 51-58.
صالحی امیری، سیدرضا و عظیمی دولت‌آبادی،امیر(1388). بررسی موردی نظریه امیل دورکیم:آموزش و پرورش و انسجام اجتماعی، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی،دوره 13، شماره 1،صص8-17.
طباطبائی، سیدجواد(1391). ابن خلدون و علوم اجتماعی، تهران: نشر ثالث.
------------(1368). مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی ابن خلدون، مجله معارف، دوره ششم، شماره 1 و 2، صص168-185.
عالم، عبدالرحمن(1385). بنیادهای علم سیاست، تهران: نی.
علیوردی‌نیا، اکبر(1388). ماهیت اجتماعی انسان از دیدگاه ابن خلدون، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت ابن خلدون، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، صص319-326.
فرهانی‌منفرد، مهدی و قربان‌پور دشتکی،سیمین(1385). نقش عصبیت در تاریخ از دیدگاه ابن خلدون، قبسات، سال 11، صص 141-154.
قادری، حاتم(1388). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سمت.
کوزر، لوئیس(1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
کوئن، بروس(1387). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
کیویستو، پیتر(1378). اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
گیدنز، آنتونی(1385). جامعه‌شناسی ، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
منوچهری، عباس(1390). رهیافت و روش در علوم سیاسی،تهران: سمت.
محمدی، مسلم(1386). دین و اخلاق در جامعه‌گرایی دورکیم و نقد آن، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز،دوره 25،صص1-20.
همیلتون، ملکلم(1377). جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: تبیان.
Becker,H. Barnens,H.E.(1957). Social Thought,(Vol.1),Washington D.C.
Durkheim,E(1915). The Elementary Forms of the Religious Life, London: Allen and Unwin.
Giddens, Anttony(1985). The Nation- State and Violence, Cambridge:Policy press.
Willard,F.L.(1908). 5/1083189. Emil – durkeim - as - discussed in - mechanical - and -www.britannica.com/factsl organic – solidarity – social - theory.
Rosental, Erwin(1993). Political thought in medieval islam, London:Cambridge university press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,397 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,043 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب