
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,693 |
تعداد مقالات | 72,239 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,233,354 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,067,831 |
فهم چرایی دگرگونی شیوه زیست مغولان از کوچ روی به یکجانشینی در ایران بر مبنای نظریه ابن خلدون | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
مقاله 5، دوره 12، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 101-123 اصل مقاله (1.16 M) | ||
نوع مقاله: مقاله مروری | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2022.322156.1479 | ||
نویسندگان | ||
علی بحرانی پور1؛ شهرام جلیلیان1؛ علی لجم اورک مرادی* 2 | ||
1گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
2دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
چکیده | ||
تلفیق تاریخ و نظریه از جمله روشهایی است که از جانب بسیاری از پژوهشگران، بویژه مورّخین و جامعهشناسان به کار گرفته شده است. ابنخلدون(808-732ق/ 1406-1332م) از جمله نخستین مورخ-جامعهشناسانی بوده که سعی کرده الگوهایی برای تبیین پدیدههای تاریخی-اجتماعی جوامع انسانی ارائه دهد. وی در بخشهای آغازین کتاب خود معروف به «مقدمه» به شناخت جوامع کوچرو و یکجانشین و همچنین مناسبات آنها با یکدیگر پرداخته و الگویی در شناخت و تکوین این جوامع نشان داده است. هدف اصلی این پژوهش، تبیین و بررسی دگرگونی شیوهی زیست مغولان از کوچروی به یکجانشینی در ایرانِ سدههای هفتم و هشتم هجری براساس نظریه ابنخلدون است. ابتدا مفاهیم مرتبط با دگرگونی مورد نظر ابنخلدون چون اقلیم، شیوه معاش و عصبیت؛ شناسایی و شرح داده شده، سپس بر اساس این مفاهیم به روند یکجانشینی مغولان در ایران پرداخته میشود. روش مورد استفاده در این پژوهش «تحلیل تاریخی» است؛ و یافتههای حاصل اینکه، دیدگاه ابنخلدون نه تنها میتواند دگرگونی شیوهی زیست مغولان در ایران را تبیین کند؛ بلکه میتواند به عنوان الگویی شایان توجه برای تبیین و فهم دگرگونی شیوهی زیست دودمانهای کوچرو در ایران بویژه از سلجوقیان تا پیش از صفویه مورد استفاده قرار گیرد و چگونگی یکجانشین شدن کوچروان و دور شدن آنان از زندگی کوچروی را تبیین کند. | ||
کلیدواژهها | ||
شیوهی زیست؛ مغولان؛ کوچروی؛ یکجانشینی؛ ایران؛ ابنخلدون | ||
مراجع | ||
کتابنامه:
ابنخلدون، عبدالرحمن بن محمد(1375)، مقدمه ابنخلدون، ترجمهی محمدپروین گنابادى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد(1351)، التفهیم لاوائل صناعه التنجیم، بهکوشش جلالالدین همایی، تهران: انتشارات انجمن آثار ملّی.
اقبال آشتیانى، عباس(1384)، تاریخ مغول، تهران: امیرکبیر.
بارکهاوزن، یواخیم(1346)، امپراتوری زرد چنگیزخان و فرزندانش، ترجمهی اردشیر نیکپور، تهران: کتابفروشی زوّار.
بیانی، شیرین(1387)، مغولان و حکومت ایلخانی در ایران: تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
پاکتچی، احمد(1383)، «اندیشهی هفت اقلیم و ارزیابی یادکردهای آن در احادیث» فصلنامه مطالعات اسلامی، شمارهی پیاپی 65 و 66، صص 42-17.
تاریخ سرّى مغولان(یوان چائوپى شه)(1383)، ترجمهی شیرین بیانى، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
تسف، باریس یاکوولیویچ ولادیمیر(1386)، نظام اجتماعی مغول(فئودالیسم خانه به دوشی)، ترجمهی شیرین بیانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
جوینى، علاءالدین عطاملک بن بهاءالدین محمد بن محمد(1385)، تاریخ جهانگشاى جوینى، بهتصحیح محمد قزوینى، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
حافظ ابرو، عبدالله ابن لطف الله(1380)، زبده التواریخ، بهتصحیح سیدکمال حاج سید جوادى، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
رشیدوو، پی نن(1368)، سقوط بغداد و حکمروایی مغولان در عراق، ترجمهی اسدالله آزاد، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
ساندرز، ج.ج(1383)، تاریخ فتوحات مغول، ترجمهی ابوالقاسم حالت، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
سمرقندى، کمالالدین عبدالرزاق(1383)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، عبدالحسین نوایى، تهران: پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى.
سینائی، حسین(1367)، «اندیشههای ابنخلدون در باب کوچنشینی»، مجله دانشگاه انقلاب، شماره 60، صص 20-18.
شبانکارهاى، محمد بن على بن محمد(1381)، مجمع الانساب، بهتصحیح میر هاشم محدث، تهران: امیر کبیر.
العمری، شهابالدین احمد بن فضلالله(1424ق)، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، تحقیق احمد عبدالقادر شاذلی، ابوظبی: المجمع الثقافی.
القاشانى، ابوالقاسم عبدالله بن محمد(1384)، تاریخ اولجایتو، بهتصحیح مهین همبلى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
کارپن، پلان(1363)، سفرنامهی پلان کارپن، ترجمهی ولیالله شادان، تهران: فرهنگسرای یساولی.
گروسه، رنه(1387)، امپراطوری صحرانوردان، ترجمهی عبدالحسین میکده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
محمود کتبى(1364)، تاریخ آلمظفر، بهاهتمام و تحشیهی عبدالحسین نوایى، تهران: امیرکبیر.
مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابیبکر(1362)، نزهه القلوب، بهتصحیح و اهتمام گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
مسعودی، أبوالحسن على بن حسین(1365)، التنبیه و الإشراف، ترجمهی ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
مشیری، سیدرحیم(1372)، جغرافیای کوچنشینی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
منوچهری، عباس(1376)، «ابنخلدون و جامعهشناسی تاریخی معاصر»، فصلنامه نامه پژوهش، شماره 4، صص 357-341.
نصار، ناصف(1366)، اندیشهی واقعگرای ابنخلدون، ترجمهی یوسف رحیملو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نطنزی، معینالدین(1383)، منتخب التواریخ، بهاهتمام پروین استخری، تهران: اساطیر.
وصافالحضره، فضلالله بن عبدالله شیرازی(1269ه)، تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار(تاریخ وصافالحضره)، بهاهتمام محمدمهدی اصفهانی، بمبئی.
_______ (1388)، تاریخ وصاف الحضره، بهتصحیح علیرضا حاجیاننژاد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
همدانی، خواجه رشیدالدین فضلالله (1940م)، تاریخ مبارک غازانی، بهتصحیح کارل یان، هرتفرد: انتشارات استفن اوستین.
_______ (1373)، جامع التواریخ، بهتصحیح و تحشیهی محمّد روشن و مصطفی موسوی، تهران: نشر البرز.
_______ (1358)، سوانح الافکار رشیدی، بهکوشش محمدتقی دانشپژوه، تهران: انتشارات کتابخانهی مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 822 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 323 |