پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,446,211 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,216,511 |
بررسی تطبیقی «حُسن وضع» در قطعات نستعلیق میرعماد حسنیسیفیقزوینی و علیرضا عباسی | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 481-499 اصل مقاله (4.47 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.332040.654288 | ||
| نویسندگان | ||
| آمنه گلستان* 1؛ حمیدرضا قلیچخانی2؛ فاطمه قمری3 | ||
| 1کارشناسی ارشد رشته صنایع‌دستی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران | ||
| 2دکتری زبان و ادبیات فارسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران | ||
| 3گروه مرمت آثار تاریخی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل | ||
| چکیده | ||
| میرعماد حسنیسیفیقزوینی و علیرضا عباسی از خوشنویسان مطرح دوره صفوی بوده‌اند. میرعماد در نستعلیق تبحر داشت و علیرضا عباسی در سه قلم نسخ، ثلث و نستعلیق. در پژوهش حاضر به بررسی تفاوتهای ترکیببندی در قطعات نستعلیق این دو خوشنویس، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی- تطبیقی پرداخته شده و هدف اصلی، شناسایی و مقایسه قاعدۀ حسنوضع، از طریق بررسی قواعد ترکیب و کرسی است. به همین سبب، 10 قطعه از آثار نستعلیق در قالب‌های چلیپا و سطرنویسی، تطبیق داده شده اند. بنابر مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، میرعماد در مقایسه با علیرضا عباسی، به قاعدۀ «حُسن وضع» پایبندی بیشتری داشته است. وجوه تمایز در تحریر این قطعات، ناشی از اختلافات جزئی در رعایت کرسیبندیها، نحوۀ اجرای مدّات، حروف و کلمات، زاویۀ نقطه‌گذاری، شیوۀ ترکیببندی و پراکندگی مدّات و نیز نحوۀ رقمزنی دو خوشنویس است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره صفوی؛ نستعلیق؛ حسنوضع؛ میرعماد حسنیسیفیقزوینی؛ علیرضا عباسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Study of Good Layout (ḥosn-e ważʿ) in nastaʿlīq Pieces by Mīr ʿEmād Ḥasanī and ʿAlīrizā ʿAbbāsī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ameneh Golestan1؛ Hamid Reza Ghelichkhani2؛ Fateme Ghamari3 | ||
| 1MA Student, Soore University, Tehran, Iran | ||
| 2PhD in Persian Literature, National Library of Iran | ||
| 3Department of restoration of historical monuments, Faculty of Arts and Architecture, Zabol University, Zabol | ||
| چکیده [English] | ||
| Mīr ʿEmād Ḥasanī and ʿAlīrizā ʿAbbāsī are both calligraphers form the Safavid era. Mīr ʿEmād Ḥasanī was renowned for his expertise in nastaʿlīq script, and ʿAlīrizā ʿAbbāsī’s fame was due to his works in nasḵ, ṯolṯ, and nastaʿlīq. This study explores the dissimilarities in the composition of nastaʿlīq pieces by the two afore-mentioned calligraphers. This research purpose is to compare the composition (tarkīb) and seating (korsī) to have a good layout (ḥosn-e ważʿ). In this article, ten pieces of nastaʿlīq works in the forms of four diagonal sentences (chalīpā) and one sentence were analyzed. Mīr ʿEmād Ḥasanī had a better commitment to the rules and principles of calligraphy in comparison with ʿAlīrizā ʿAbbāsī. In addition, minor differences between the two artists’ works were detectable: the differences in the seating of letters, execution of stretched letters, words and letters, the angel between calligraphy pen and the paper while writing dots, composition methods, and dispersion of stretched letters, and the signature of each calligrapher. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safavid era, nastaʿlīq, good layout, Mīr ʿEmād Ḥasanī, ʿAlīrizā ʿAbbāsī | ||
| مراجع | ||
|
اصفهانی، میرزاحبیب، تذکره خط و خطاطان، ترجمه رحیم چاوش اکبری، چ1، تهران: مستوفی، 1369.
افشار، ایرج، «نسخهشناسی: مقام انجامه در نسخه»، نامه بهارستان، (5)، 39-100، 1381.
امیرخانی، غلامحسین، آدابالخط امیرخانی، چ 6، تهران: انجمن خوشنویسان ایران، 1379.
ایرانپور، امین و شیرازی، علیاصغر، «ارتباط دست برتری با مبانی حرکتی در خط نستعلیق»، نگره، 8 (28)، 14- 25، 1392.
باباشاه الاصفهانی، رساله آدابالمشق، پژوهش حمیدرضا قلیچخانی، چ1، تهران: پیکره، 1391.
بلر، شیلا، خوشنویسی اسلامی، ترجمه ولیالله کاووسی، چ1، تهران: فرهنگستان هنر، 1396.
بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان (جلد اول و دوم)، چ2، تهران: علمی، 1363.
جباریکلخوران، صداقت، «تکوین و تطورخط نستعلیق در سده هشتم و نهم هجری قمری»، هنرهای زیبا، (33)، 77-84، 1387.
حسینی، سیدسعید و نادعلیان، احمد، «مقایسه شیوه جعفر تبریزی، میرعماد حسنی و محمدرضا کلهر در قالب کتابت نستعلیق»، نگره، 12 (43)، 89– 101، 1396.
دوغلات، میرزا محمدحیدر، تاریخ رشیدی، به کوشش عباسقلی غفاری فرد، چ1، تهران: میراث مکتوب، 1383.
سلوتی، رحیم، میراث جاوید: پژوهشنامه خط نستعلیق. چ1، تهران: گنجینه فرهنگ، 1382.
سنگلاخ قوچانی، محمدعلی، تذکرهالخطاطین، به کوشش غلام ابی‌عبدالله الحسین منشی، تبریز، 1291.
شفیعی سرارودی، مهرنوش و کرمی، نورالدین، «مطالعه تطبیقی ساختار و چلیپای خط از میرعمادالحسنی سیفی قزوینی و محمداسعد الیساری»، پژوهش هنر، 5( 9)، 27– 35، 1394.
فردی، محمدحسن و فردی، محمدحسین، قطعات منتخب استاد بزرگ خط نستعلیق میرعماد حسنیسیفیقزوینی، چ1، تهران: یزدانی، 1382.
فرید، امیر، «بررسی ویژگیهای بصری حروف در نستعلیق»، پژوهش هنر، 5 (10)، 101– 113، 1394.
فضائلی، حبیب‌الله، اطلس خط تحقیق در خطوط اسلامی، چ1، اصفهان: مشعل، 1362.
قلیچخانی، حمیدرضا، علیرضا عباسی، چ1، تهران: پیکره، 1395.
قلیچخانی، حمیدرضا، فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته، چ3، تهران: روزنه، 1390.
کریمزاده تبریزی، محمدعلی، احوال و آثار میرعماد الحسنی السیفی القزوینی، چ1، لندن: بین، 1380.
لطفی خزائی، رضوان، «جایگاه خط نستعلیق در عصر قاجار»، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم انسانی، دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا، 1392.
مایل هروی، نجیب، کتابآرایی در تمدن اسلامی، چ1، مشهد: آستان قدس رضوی، 1372.
مشهدی، سلطانعلی، صراطالسطور در کتابآرایی در تمدن اسلامی، به‌کوشش نجیب مایل هروی، چ1، مشهد: آستان قدس رضوی، 1372.
منجم، ملاجلالالدین، تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال منجم، به‌کوشش سیفالله وحیدنیا، چ1، تهران: وحید، 1366.
هراتی، محمدمهدی، هنرپژوهی در برگزیده قرآن کریم به خط و کتابت علیرضا عباسی، چ1، تهران: فرهنگستان هنر، 1387. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 364 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 463 |
||