پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,504,768 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,823 |
تطبیق ساختار روایت در کتاب ایوبِ عهد عتیق و «حدیث محنت ایوب» در قصص القرآنِ عتیق نیشابوری با استفاده از نظریّۀ گرهماس | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1400، صفحه 93-114 اصل مقاله (835.71 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.334648.1993 | ||
| نویسندگان | ||
| محمّد غفّاری* 1؛ ملیکا رمزی2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیّات انگلیسی دانشگاه اراک | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات انگلیسی دانشگاه اراک | ||
| چکیده | ||
| سرگذشت ایوبِ پیامبر یکی از روایت‌های مشترک قرآن کریم و عهد عتیق است که در این دو کتاب به دو شکل متفاوت گزارش شده. روایت عهد عتیق و روایت مفسران قرآن، به‌رغم شباهت‌های محتوایی و فرمی، از لحاظ ساختار و سازمان پیرنگ تفاوت‌هایی دارند. پژوهش حاضر، با استفاده از الگوی روایت‌شناسانۀ آلگیرداس ژوﻟﯿﻦ گرهماس و نظریۀ او دربارۀ نشانه-معناشناسیِ گفتمان، با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی تطبیقی ساختار روایت ایوب در عهد عتیق (کتاب ایوب) و یکی از روایت‌های اسلامی سرگذشت او، یعنی «حدیث محنت ایوب» در تفسیر فارسی کهن موسوم به قصص القرآن اثر ابوبکر عتیق نیشابوری (سورآبادی)، می‌پردازد. به این منظور، نخست الگوی نقش‌گزاری، زنجیرۀ روایت، و ساختار پیرنگ در نظریۀ گرهماس به‌اختصار شرح داده می‌شوند؛ سپس، بر اساس آن‌ها، رویدادها، شخصیت‌ها، و ساختار روایت ایوب در دو گزارش مذکور بررسی و مقایسه می‌شوند. در پایان، پژوهش حاضر به این نتیجه می‌رسد که پیرنگ روایت کتاب مقدس از نوع قراردادی و پیرنگ روایت عتیق نیشابوری از نوع اجرایی است. در هر دو روایت، یهوه/خدا نقش فرستنده را بر عهده دارد، اما بارزترین تفاوت این دو روایت شخصیت شیطان/ابلیس است که در کتاب ایوب نقش‌گزار نیست ولی در روایت عتیق نیشابوری نقش بازدارنده و فاعل کنش را ایفا می‌کند. هم‌چنین، در این دو روایت نقش تخریب‌کننده به شخصیت‌هایی متفاوت نسبت داده شده است. واکاوی فرایند نشانه-معناپردازی در تحول ساختار روایت‌ها و فعل‌های مؤثر نیز نشان می‌دهد که در روایت عتیق نیشابوری نظام کنشی-تنشی و در روایت کتاب مقدس نظام بُوِشی-تنشی گفتمان غالب را در تولید معنا شکل می‌دهند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روایتشناسی؛ نشانه-معناشناسی گفتمان؛ ساختار روایت؛ نقش‌گزار؛ الگوی گرهماس؛ کتاب ایوب؛ «حدیث محنت ایوب» | ||
| مراجع | ||
|
اشرفی، عبّاس، «قصص عهدین و مقایسۀ آن با قصص قرآنی»، هنر دینی، ش 8، 1380، صص 153-163.
اکبریزاده، فاطمه و مرضیه محصّص، «نشانه‌معناشناسی گفتمان تبلیغی موسیع»، جستارهای زبانی، ش 40، ص 293-318، 1396،.
امینی (1)، مریم، «بازخوانی سنّتهای فکری-کلامی در کتاب ایوب»، معرفت ادیان، سال 5، ش 2، پیاپی 18، ص 23-34، 1393،.
ــــــــــــــ (2)، (1399)، ادبیّات رنج (کندوکاوی در کتاب ایوب)، فرهامه، تهران 1399.
بیگدلی، احمد، «داستان‌های قرآنی و تطابق آن با شگردهای داستانی امروز»، کاتبان روایت چندم (مقالاتی دربارۀ ساختار روایت در قصّههای قرآنی)، ص 13-35، سورۀ مهر، تهران 1390.
پراندوجی، نعیمه و ناهید نصیحت، «نشانه‌معناشناسی فرآیند تنش در ایمان آوردن ملکۀ سبا»، جستارهای زبانی، ش 3، ص 35-61، 1397.
حرّی (1)، ابوالفضل، «احسن القصص: رویکرد روایت‌شناختی به قصص قرآنی»، نقد ادبی، س 1، ش 2، ص 83-122، 1387.
ــــــــــــــ (2)، «بررسی سبک زندگی ایمانی در پرتو قرائت مضمونی و ساختاری سورۀ حجرات مبتنی بر معناشناسی ایمان و کفر»، آموزه‌های قرآنی، ش 29، ص 59-85، 1398.
ــــــــــــــ (3)، «به سوی تعریف، تحدید و سنخشناسی قصص قرآنی»، کاتبان روایت چندم (مقالاتی دربارۀ ساختار روایت در قصّههای قرآنی)، سورۀ مهر، ص 37-63، تهران 1390.
حسینی، سیّدمحمّد، ریخت‌شناسی قصّههای قرآن (بازخوانش دوازده قصّۀ قرآنی)، ققنوس، تهران 1395.
حسینی، اعظم‌السادات و همکاران، «تحلیل روایت‌شناختی داستان حضرت مریمس»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال 15، ش 3، پیاپی 39، ص 1-34، 1397.
خراسانی، فهیمه و همکاران، «بررسی نظام گفتمانی شوِشی در داستان سیاوش»، پژوهش‌های ادبی، سال 12، ش 48، ص 35-54، 1394.
داودی‌مقدّم، فریده، «تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان در قصۀ یوسف»، آموزه‌های قرآنی، ش 20، صص 175-192، 1393.
شعیری (1)، حمیدرضا، تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان، سمت، تهران 1385.
ــــــــــــــ (2) ، مبانی معناشناسی نوین، سمت، تهران 1396.
ــــــــــــــ (3)، «مقاومت، ممارست و مماشات گفتمانی: قلمروهای گفتمان و کارکردهای نشانه-معناشناختی آن»، جامعه‌شناسی ایران، ش 1، ص 110-128، 1394.
ــــــــــــــ (4)، نشانه-معناشناسی ادبیّات (نظریّه و روش تحلیل گفتمان ادبی)، سمت، تهران 1398.
ــــــــــــــ (5)، نشانه-معناشناسی دیداری (نظریّهها و کاربردها)، سخن، تهران 1391.
ــــــــــــــ و سمیه کریمی‌نژاد، «تحلیل نظام بودشی گفتمان: بررسی موردی داستان داش آکل صادق هدایت»، مطالعات زبان و ترجمه، ش 3، ص 23-43، 1391.
شفیعی، سمیرا و حمیدرضا شعیری، «تحلیل و بررسی رابطۀ ساختار روایی و فرآیند تولید ارزش در گفتمان (مطالعۀ موردی: رسالةالطیرهای فارسی و عربی)»، نقد و نظریّۀ ادبی، سال 5، ش 10، ص 203-320، 1399.
صادقی، اسماعیل و همکاران، «بررسی ساختار روایت در داستان حضرت ایوبع»، مطالعات داستانی، سال 1، ش 4، ص 77-88،1392.
صالحینیا، مریم، قدسیّت و ساختار (جستاری در روایتشناسی تطبیقی متون قدسی)، نگاه معاصر، تهران 1394.
عبّاسی (1)، علی، روایتشناسی کاربردی (تحلیلِ زبان‌شناختی روایت، تحلیل کاربردی بر موقعیّت‌های روایی، عنصر پیرنگ، و نحو روایی در روایت‌ها)، دانشگاه شهید بهشتی، تهران 1395.
ــــــــــــــ (2)، نشانه-معناشناسی روایی مکتب پاریس (جایگزینی نظریّۀ مُدَلیته‌ها بر نظریّۀ کنشگران: نظریّه و عمل)، دانشگاه شهید بهشتی، تهران 1395.
عتیق نیشابوری (سورآبادی)، ابوبکر، «حدیث محنت ایوب»، کتاب ایوب (منظومۀ آلام ایوب و محنتهای او از عهد عتیق، با مقایسۀ تطبیقی پنج متن کهن فارسی)، ترجمۀ قاسم هاشمینژاد، هرمس، ص 189-194، تهران 1398.
فاولر، راجر، زبان‌شناسی و رمان، ترجمۀ محمّد غفاری، ویراست دوم، نشر نی، تهران 1396.
فلّاح، ابراهیم و سجاد شفیعپور، «تحلیل روایت موسیع و سامری بر پایۀ نشانه-معناشناسی گفتمانی»، جستارهای زبانی، ش 1، ص 25-50، 1398.
کتاب ایوب (منظومۀ آلام ایوب و محنتهای او از عهد عتیق، با مقایسۀ تطبیقی پنج متن کهن فارسی)، ترجمۀ قاسم هاشمینژاد، هرمس، تهران 1398.
گرهماس، آلگیرداس ژوﻟﯿﻦ، نقصان معنا (عبور از روایتشناسی ساختارگرا: زیباییشناسی حضور)، ترجمۀ حمیدرضا شعیری، خاموش، تهران 1398.
معموری، علی، تحلیل ساختار روایت در قرآن (بررسی منطق توالی پی‌رفت‌ها)، نگاه معاصر، تهران 1392.
نجفی ایوکی، علی، «خوانش‌های گوناگونِ شاعران معاصر عربی از داستان حضرت ایوبع»، زبان و ادبیّات عربی، سال 5، ش 9، ص 157-187، 1392.
همامی، عبّاس و مجدت نقوی، «بررسی و تحلیل سبک‌های ادبی در داستان‌های قرآن»، پژوهش دینی، ش 30، ص 29-48، 1394،.
Afsar, Ayaz, “A Discourse and Linguistic Approach to Biblical and Qur'ānic Narrative”, Islamic Studies, 45(4),pp. 493-517, 2006. Fontanille, The semiotics of discourse, (H. Bostig, Trans.), P. Lang, New York 2006. Gray, John, The Book of Job, (David J. A. Clines, Ed.), Sheffield Phoenix Press, Sheffield 2010. Greimas (1), Algirdas Julien, Du sens II (Essais sémiotiques), Seuil, Paris 1983. ــــــــــــــ (2), On meaning (Selected writings in semiotic theory), (F. H. Collins & P. J. Perron, Trans.), Pinter, London 1987. ــــــــــــــ (3), Structural semantics (An attempt at a method) (D. McDowell, R. Schleifer & A. Velie Trans.), University of Nebraska Press, Lincoln and London 1983. Hébert, Louis, An introduction to applied semiotics (Tools for text and image analysis), (Julie Tabler, Trans.), Routledge, Taylor & Francis Group, London 2020. Homayouni, Soroush & Tabibiyan, Seyyed Hamid, “A Study of the Literary and Fictional Aspects of Chapter 12 of Holy Quran Based on a Comparison of Two Books of Bahr al-Mahabah fi Asrar al-Mavadahand Al-Settin Al-JamehLelataef Al-Basatin”, World Journal of Environmental Biosciences, 6(1), 36-41, 2014. Job, In Alter, R. (Ed. & Trans.), The Hebrew Bible (A translation with commentary), W. W. Norton & Company, Inc., New York 2019. Mathewson, Dan, Death and survival in The Book of Job (Desymbolization and traumatic experience), T & T Clark, New York 2006. Morriston, Wesley, “God’s Answer to Job”, Religious Studies, 32(3), pp. 339-356, 1996, Nayar, Pramod K., Contemporary literary and cultural theory (From structuralism to ecocriticism), Pearson India Education Services Pvt Ltd., Uttar Pradesh, India 2010. Scheindlin, Raymond P, Introduction, In Raymond P. Scheindlin (Trans.), The book of Job (pp. 9-52). W.W. Norton, New York 1998. Selden, Raman, et al., A reader’s guide to contemporary literary theory (5th ed.), Pearson, London 2005. Thatcher, Tom, Anatomies of the Fourth Gospel: Past, Present, and Future Probes, In Thatcher, Tom, & Moore, Stephen D. (Eds.), Anatomies of narrative criticism (The past, present, and futures of the fourth gospel as literature), Society of Biblical Literature, Atlanta 2008. The Book of Job, In Marks, H. (Ed.), The English Bible, King James Version (The Old Testament), W. W. Norton & Company, Inc., New York 2012. Tyson, Lois, Critical theory today (A user-friendly guide) (3rd ed.), Routledge, London 2015. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 516 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 538 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب