پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,993,309 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,662,625 |
مکان یابی پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران مرکزی شهر کرج با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) | ||
| پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
| دوره 55، شماره 3، آبان 1402، صفحه 83-96 اصل مقاله (1.89 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2022.333053.1008403 | ||
| نویسندگان | ||
| اسماعیل نصیری هنده خاله* 1؛ شاه‌بختی رستمی2؛ مصطفی شیرینی2 | ||
| 1گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| 2گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در سالهای اخیر احداث پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران در دستور کار سازمان‌های پیشگیری و مدیریت بحران کلان‌شهرها قرارگرفته است. یکی از موارد قابل‌توجه قبل از احداث این پایگاه‌ها مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. در این پژوهش ما به دنبال یافتن بهترین مکان برای پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران مرکزی کلانشهر کرج می‌باشیم. بر این اساس ابتدا عوامل و معیارهای موثر در مکان‌یابی پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران شناسایی شد. پس از مشخص کردن معیارهای طبیعی و انسانی مؤثر با استفاده از تکنیک مقایسه زوجی (AHP) و نرم‌افزار (Expert choice) اقدام به وزن دهی این معیارها گردید. در مرحله بعد کلیه لایه‌های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با یکدیگر ترکیب شدند و نقشه مکان‌یابی پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران مرکزی شهر کرج در 5 طبقه (کاملاً مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و کاملاً نامناسب) طبقه‌بندی و پنج موقعیت مکانی نیز به‌عنوان مکان‌های پیشنهادی جهت احداث این پایگاه معرفی شد. در نهایت با مشورت و نظرات کارشناسان مدیریت بحران، بر اساس پنج معیار شبکه دسترسی به جاده‌ها، ثقلیت و مرکزیت جغرافیایی، زمین با مساحت بزرگ‌تر و مناسب‌تر، فاصله از گسل و مجاورت و نزدیکی با بیمارستان، منطقه‌ای در مجاورت ترمینال شهید کلانتری کرج به‌عنوان بهترین مکان جهت احداث پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران مرکزی کلانشهر کرج انتخاب گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه های کلیدی: مکان یابی؛ پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ فرآیند تحلیل سلسله مراتبی؛ کلانشهر کرج | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Location Analysis of Karaj Central Disaster Management Support Bases via Geographic Information System (GIS) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| esmael NASIRI HENDEH KHALEH1؛ shahbakhty Rostami2؛ mostafa shirini2 | ||
| 1Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Human Sciences, Gilan University, Rasht, Iran | ||
| 2Department of Geography and Urban Planning, Payam Noor University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Extended Abstract Introduction Throughout history, nature has always exhibited its harsh face to human beings via destructive phenomena like avalanches, floods, volcanoes, earthquakes, etc. These disasters and dangers are part of life, always threatening humankind. With the human societies’ intellectual growth as well as the understanding of the causes of accidents, human being strived to find ways to deal with and reduce risks. Given its proximity to the active fault in the north of Karaj metropolis (Iran) and its unbalanced development, as well as its migrability, this city has old, worn-out, and marginalized structures, particularly in the areas adjacent to its potential northern fault. In recent years, the establishment of crisis management support bases has been placed on the agenda of the metropolises’ organizations for crisis prevention and management. One of the significant things prior to establishing these bases is to study, check, and select the suitable geographical location for establishing this type of application. This is an applied research in terms of purpose, carried out by descriptive-analytical method. In the present research, it is tried to examine the effective factors and criteria to identify the suitable place for the establishment of the central crisis management support base in city of Karaj through using the available resources. The current research is mainly aimed at investigating the feasibility of establishing a central crisis management support base in Karaj metropolis and selecting the most appropriate place to establish this base. This study seeks to answer the questions below: 1- What are the effective parameters and factors of location to optimally select the location of the central crisis management support base in Karaj metropolis? 2- Where is the most suitable place to establish the central crisis management support base in Karaj metropolis? Methodology In the present study, we were aimed at finding the best location for establishing the central crisis management support base in Karaj metropolis. Initially, the current situation of Karaj metropolis was investigated from the physical and social viewpoints. Subsequently, using library studies as well as the crisis management experts and scholars’ opinions, the factors and parameters effective in the optimal location of the central crisis management support base in Karaj metropolis were identified. Moreover, the privacy and criteria for each of the identified layers in locating the bases were considered to accordingly identify the appropriate locations for the establishment of the central crisis management support base in Karaj. Furthermore, AHP model was employed to specify each of the criteria’s importance and value and effective elements in decision-making; the weight of each of the decision elements was also determined by Hierarchical Analysis Process method and Expert Choice software. Finally, combining the layers led to obtaining the general location map of the central crisis management support bases in Karaj metropolis. Results and discussion After specifying the effective natural and human criteria, these criteria were weighted through using the pairwise comparison technique (analytical hierarchy process/AHP) and the Expert Choice software. In the following step, all information layers were combined in the Geographical Information System (GIS) and the location map of the central crisis management support base in Karaj was classified into five classes (strongly suitable, suitable, medium, unsuitable, and strongly unsuitable) and five positions were introduced as the recommended places to establish this base. The eastern region of Karaj was classified in the unsuitable to medium range in terms of creating the crisis management support base. The base location is among the considerable important parameters in the location of bases. The base location should be located in the geometric center of the region so that it is quickly and easily accessible throughout the region. Conclusion According to the expert opinions and reviewing the available documents and studies, the following five criteria were determined to select the ideal location: Road access network Gravity and geographic centrality Land with a larger and more appropriate area (more than 2000 m2) Distance from the fault Proximity to the hospital Besides, using AHP method, after determining the hierarchy levels including the purpose, criteria, and options, a pairwise comparison between the sets was performed for weighting. The criteria were compared two by two according to the purpose, and pairwise comparisons were performed based on the 1-9 range of scores. The overall comparison of the options was performed with respect to the goal and after weighting all the criteria and options; the comparisons’ results were then presented in the form of weight charts; ultimately, the final location map was determined through selecting the option having the most weight among the five options. Investigation of the five final options based on the determined indicators resulted in the selection of an area near Shahid Kalantari Terminal of Karaj as the best location to establish a support base for the central crisis management support base in Karaj metropolis. Funding There is no funding support. Authors’ Contribution Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none. Conflict of Interest Authors declared no conflict of interest. Acknowledgments We are grateful to all the scientific consultants of this paper. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Location, Crisis Management Support Bases, GIS, Hierarchical Analysis Process, Karaj Metropolis | ||
| مراجع | ||
|
آل شیخ، علی‌اصغر و شهرام حسینیان. (1385). مکان‌یابی بهینه کاربری اراضی شهری با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: فضای سبز شهر یاسوج). همایش ژئوماتیک، تهران. اصغرپور، محمد. (1387). تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. اکبری، محمدرضا. (1385). ارزیابی و مکان گزینی اماکن ورزشی و فرهنگسراها با استفاده از GIS (نمونه موردی: منطقه پنج تهران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد، یزد. اسلامی، علیرضا. (1385). مکان‌یابی مراکز امداد و اسکان (نمونه موردی منطقه یک شهرداری تهران). امیری، فرشاد. (1386). مکان‌یابی پست‌های فشارقوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد نقشه‌برداری دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی، تهران. Dor:20.1001.1.28212606.1400.4.12.6.5 پرهیزکار، اکبر و غفار گیلانده، عطا. (1385). سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری. تهران: انتشارات سمت. تابش، سعید، نوری خانیوردی، میثم، دوستی، مرتضی، گنجائیان، حمید، (1398). ارائه مدل پیشنهادی برای مکان‌یابی اماکن ورزشی با استفاده از مدل تلفیقی WLC و AHP (مطالعه موردی: شهر تبریز). فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش، 9 (1) ، 1-22. Doi/ 10.22124/jsmd.2020.4096 جلال‌آبادی، لیلا؛ کریمیان پور، فاطمه؛ سادین، حسین و صدری فرد، افسانه. (1397). تبیین الگوی مکان‌یابی پایگاه‌های مدیریت بحران در شهر گرگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 9(1)، 140 – 129. Doi:20.1001.1.22286462.1397.9.1.9.9 حیات روحی، سعید. (1380). سومین همایش علمی و تخصصی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، شماره 9، تهران. خاکپور، براتعلی؛ معروفی، ایوب؛ شریفی، بایزید؛ احمدتوزه، واحد، سلیمانی، هادی؛ (1394). ارزیابی و مکان‌یابی بهینة جهت‌های توسعة فضایی _ کالبدی شهر بوکان. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 47 (1،62)-47. 10.22059/jhgr.2015.53387 Doi: عابدین درکوش، سعید. (1372). درآمدی بر اقتصاد شهری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران. عسگری، علی؛ پرهیزگار، اکبر؛ ارزانی، اسد و رخشانی، پدرام. (1381). برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری (سیستم‌ها و مدل‌ها). تهران: انتشارات نور علم. قدسی پور، سید حسن. (1385). فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر. زبردست، اسفندیار. (1382). کاربرد فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. نشریه هنرهای زیبا، 10، 12-1. سعیدنیا، احمد. (1378). تأسیسات و خدمات شهری، کتاب سبز شهرداری. جلد دوم، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور. صمدی خادم، رضا؛ فتائی، ابراهیم؛ جوهرچی، پیام و رمضانی، محمدابراهیم. (1399). مکان‌یابی محل دفن بهداشتی و زیست‌محیطی مواد زائد خطرناک: مطالعه موردی استان قزوین. مجله سلامت، ۱۱ (۳)، ۲۸۱-298. 10.29252/j.health.11.3.281 Doi/ صمدی، سینا؛ حبیبی نوخندان، مجید؛ فرشته پور، احسان؛ ملبوسی، شراره و علیزاده، دانا. (1398). به‌کارگیری روش AHP در جانمائی ایستگاه هواشناسی جاده‌ای در محورهای ارتباطی استان خراسان رضوی. نشریه پژوهشهای اقلیم‌شناسی، 10 (38)، 111-93. صفری اله خیلی، قاسم و ملک، محمدرضا. (1399). مکان‌یابی برای اسکان موقت پس از وقوع زمین‌لرزه تحت شرایط عدم قطعیت با استفاده از منطق فازی کلاسیک و منطق فازی شهودی - مطالعه موردی: منطقه دو شهرداری تهران. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، 29(115)، 115-125. Doi/ 10.22131/sepehr.2020.47884 مقیمی، ساجده، منصفی پراپری، دانیال، (1398). مکان‌یابی فضای مناسب برای اسکان موقت زلزله‌زدگان با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی و ترکیب خطی وزنی بر مبنای GIS، نمونه موردی: شهر شاهرود، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 6 (1)، 71-94. 10.29252/jsaeh.6.1.5 Doi/ مهدی پور، فاطمه و مسگری، محمد سعدی. (1386). الگویی برای مکان‌یابی بر اساس متدهای تصمیم‌گیری چند معیاره در GIS. همایش ژئوماتیک، تهران.
References Abdelkarim, A. (2019). Integration of Location-Allocation and Accessibility Models in GIS to Improve Urban Planning for Health Services in Al-Madinah Al-Munawwarah, Saudi Arabia. Journal of GIS, 11 (6), 1-12. Doi/ 10.4236/jgis.2019.116039 Hallak, J., Koyuncu, M. & Pınar, M. (2019). Determining shelter locations in conflict areas by multiobjective modeling: A case study in northern Syria. International Journal of Disaster Risk Reduction, 38, 1-12. Doi/ 10.1016/j.ijdrr.2019.101202 Ngai, E, W.T.E. W.C, (2005). Chan, evolution of knowledge management tools using AHP, export systems with application. Doi/ 10.1016/j.eswa.2005.06.025 Jinghai, X., Xiaozhe, Y., Dingchao, Ch., Jiwen, A., & Gaozong, N. (2016). Multi-criteria location model of earthquake evacuation shelters to aid in urban planning, International Journal of Disaster Risk Reduction, 20, 51-62. Doi/ 10.1016/j.ijdrr.2016.10.009 Abedin Darkoosh, S. (1993). An Introduction to Urban Economy. Tehran: Tehran University Publishing Center. [In Persian]. Akbari, M. R. (2006). Evaluation and location of sports venues and cultural centers using GIS (Case study: District 5 of Tehran). Master Thesis in Geography and Urban Planning, Yazd University, Yazd. [In Persian]. Al-Sheikh, A. A., & Hosseinian, Sh. (2006). Optimal location of urban land use using geographic information systems (case study: green space of Yasuj). Geomatics Conference, Tehran. [In Persian]. Amiri, F. (2007). Locating High Pressure Posts Using Geographic Information System. Master Thesis in Surveying, Khajeh Nasir al-Din Tusi University, Tehran. [In Persian]. Dor/20.1001.1.28212606.1400.4.12.6.5 Asgari, A. (2002). Urban Land Use Planning (Systems and Models). Tehran: Noor Alam Publications. [In Persian]. Asgharpour, M. (2008). Multi-criteria decisions. Tehran: Institute of Publishing and Printing, University of Tehran. [In Persian]. Ghodsipour, S. H. (2006). Hierarchical Analysis Process. Tehran: Amirkabir University of Technology Press. [In Persian]. Hayat Rouhi, S. (2001). The third scientific and specialized conference of the Organization for Renovation. Development and Equipping of the Country Schools, 9, 1-12. [In Persian]. Islami, A. R. (2006), Location of Relief and Housing Centers Case Study of District 1 of Tehran Municipality. [In Persian]. Jalalabadi, L, (2018). Explaining the location pattern of crisis management bases in Gorgan using GIS. Journal of Geography (Program Regional Planning), 9 (1), 140–129. Dor/ 20.1001.1.22286462.1397.9.1.9.9 [In Persian]. Khakpour, B. (2015). Optimal evaluation and location of spatial-physical development directions of Buchan city; Human Geography Research, 47(1), 47-62. Doi/10.22059/jhgr.2015.53387 [In Persian]. Mehdipour, F. (2007). A model for location based on multi-criteria decision making methods in GIS. Geomatics Conference, Tehran. [In Persian]. Moghimi, S. (2019). Finding a suitable space for temporary accommodation of earthquake victims using hierarchical analysis and weighted linear composition based on GIS, Case study: Shahroud. Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, 6(1), 71-94. Doi/10.29252/jsaeh.6.1.5 [In Persian]. Saeidnia, A. (1999). Urban Facilities and Services, Municipal Green Book. Volume 2, Publications of the Municipalities Organization. [In Persian]. Parhizkar, A. (2006). Geographic Information System and Multi-Criteria Decision Analysis. Tehran: Samat Publications,. [In Persian]. Safariollah Kheili, G. (2020), Locating for temporary housing after an earthquake under uncertainty conditions using classical fuzzy logic and intuitive fuzzy logic - Case study: Tehran Municipality, District 2, Quarterly Geographic Information Research, 29(115), 115 – 125. Doi/ 10.22131/sepehr.2020.47884 [In Persian]. Samadi, S. (2019). Using the AHP method in site selecting of the Road Meteorological Stations for the main roads of Khorasan Razavi province. Journal of Climatological Research, 10(38), 111-93. [In Persian]. Samadi Khadem, R. (1399). Locating the sanitary and environmental landfill of hazardous waste: A case study of Qazvin province, Halt, 11(3), 281-298. Doi/10.29252/j.health.11.3.281 [In Persian]. Tabesh, S. (2018). Presenting a proposed model for locating sports venues using a combined model of WLC and AHP (Case study: Tabriz), Quarterly Journal of Sports Management and Development, 9 (1), 1-22. Doi/ 10.22124/jsmd.2020.4096 [In Persian]. Zabrdast, S. (2003). Application of Hierarchical Analysis Process in Urban and Regional Planning. Journal of Fine Arts, 10, 1-12. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 408 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139 |
||