تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,093,668 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,198,274 |
بررسی ارتباط خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان خراسان رضوی | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
دوره 74، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 689-702 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2022.333753.1620 | ||
نویسندگان | ||
مریم آذرخشی* 1؛ جلیل فرزادمهر2 | ||
1استادیار، گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه | ||
2استادیار، گروه مهندسی طبیعت وگیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه | ||
چکیده | ||
خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی بر منابع آب حوزه تاثیر میگذارد که منجر به وقوع خشکسالی هیدرولوژیک میگردد. ارزیابی تغییرات بارش و خشکسالی برای تعیین بحرانهای آبی موجود و مدیریت منابع آبی الزامی است. این پژوهش در 42 حوزه آبخیز استان خراسان رضوی در طول سال-های 1354-1394 به منظور تعیین رابطه زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی انجام شد. شدت خشکسالیهای هیدرولوژیکی با شاخصهای SDI و شدت خشکسالی هواشناسی با شاخص SPI محاسبه شد. روند تغییرات بارش و دبی سالانه با آزمون من کندال بررسی شد. رابطه زمانی بین شاخصهای ذکر شده با ضریب همبستگی پیرسون به صورت همزمان و با تاخیر زمانی 1 تا 12 ماه بررسی شد. نتایج آزمون من کندال بیانگر روند منفی دبی در همه حوزهها بوده و بیشترین شیب کاهش دبی در حوزه پل خاتون (052/0-) اتفاق افتاده است. ترکیبی از روند مثبت و منفی تغییرات بارش در حوزههای مورد مطالعه مشاهده شد. اما روندهای مثبت محاسبه شده در هیچ کدام از حوزه درسطح 95٪ معنیدار نبوده است. در 5/36٪ از حوزههای مورد مطالعه ضرایب همبستگی معنیداری در سطح 95٪ بین SDI و SPI بدست نیامد. در60٪ حوزههای مورد مطالعه بیشترین ضریب همبستگی بین بارش و دبی با یک ماه تاخیر، در 25٪ حوزهها بدون تاخیر زمانی در 5/2 ٪ حوزهها با تاخیر زمانی 2 ماهه و در 5/2٪ حوزه ها با تاخیر زمانی 12 ماهه بدست آمد. رابطه بین خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در بیشتر حوزهها معنیدار نشد که میتوان آنرا با وضعیت بدون روند بارش در بیشتر حوزهها و روند کاهشی دبی توجیه کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
آزمون من کندال؛ تاخیر زمانی؛ دبی؛ شاخص SPI؛ شاخص SDI؛ ضریب همبستگی پیرسون | ||
مراجع | ||
[1] Alizadeh, A. (2009). Principles of Applied Hydrology, 29ed Edition. Imam Reza University Press.
[2] Anandharuban, P. and Elango, L. (2021). Spatio-temporal analysis of rainfall, meteorological drought and response from a water supply reservoir in the megacity of Chennai, India. Journal of Earth System Science, 130(17), 1-20.
[3] Azarakhshi, M. (2008). Determination of the most appropriate drought index for arid and semiarid regions based on rangeland plant production approach (case study: Ilam ,Qom and Markazi Provinces). Ph.D Thesis of Uviversity of Tehran.
[4] Benzvi, A. (1987). Indices of hydrological drought in Israel. Journal of Hydrology, 92, 179-191.
[5] Boroghani, M., Moradi, H.R. and Zangane Asadi, M. (2015). Zoning and determination of the best index in khorasan razavi. Arid Regions Geographic Studies, 5(19), 70-84.
[6] Boudad, B., Sahbi, H. and Manssouri, I. (2018). Analysis of meteorological and hydrological drought based in SPI and SDI index in the Inaouen basin (Northern Morocco). Journal of Materials and Environmental Sciences, 9(1), 219-227.
[7] Dasilva, R.M., Santos, C.A.G., Moreira, M., Corte Real, J., Silva, V.C.L. and Medeiros, I.C. (2015). Rainfall and river flow trends using Mann–Kendall and Sen’s slope estimator statistical tests in the Cobres river basin. Natural Hazards, 77(2), 1205-1221.
[7] Eskandari Damaneh, H., Zehtabian, Gh.R., Khosravi, H. and Azareh, A. (2016). Investigation and analysis of temporal and spatial relationship between meteorological and hydrological drought in Tehran province. Scientific Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 24(96), 113-120.
[9] Fallah Ghalhary, Gh.A., Habibi Nokhandan, M. and Khoashhal, J. (2010). Spring rainfall estimation of Khorasan Razavi province based on tele-connection synoptically patterns using adaptive Neuro-Fuzzy inference system. Journal of Range and Watershed Management, 63(1), 55-74.
[10] Gallardo, M.P., Vicente Serrano, S.M., Hannaford, J., Lorenzo Lacruz, J., Svoboda, M., Domínguez Castro, F., Maneta, M., Tomas-Burguera, M. and ElKenawy, A. (2019). Complex influences of meteorological drought time-scales on hydrological droughts in natural basins of the contiguous Unites States. Journal of Hydrology, 568, 611-625.
[11] Ghayenati, Sh., Fazloula, R., Masoudian, M. and Nadi, M. (2018). Using twoi of SPImod and SDImod for comparative assessment of meteorological and hydrological droughts in Tajan basin. Iranian Journal of Irrigiation and Drainage, 3(13), 614-626.
[12] Gheisouri, M., Soltani Gerdefaramarzi, S. and Ghasemi, M. (2019). Assessment of meteorological and hydrological drought and its effect on water quality: (case study: Godarkhosh river). Irrigiation Sciences and Engineering, 41(4), 91-105.
[13] Hamidiyanpour, M., Saligeh, M. and Falah Ghalhari, GH.A. (2013). Applaying types of interpolation methods for spatial analysis and monitoring of SPI drought case study: Khorasan Razavi province. Geography and Development Iranian Journal, 11(30), 57-70.
[14] Jahangir, M.H. and Talei, M. (2020). Assessment of drought prone areas in the Persian Gulf basin using meteorological and hydrological indicators. Environment and Water Engineering, 6(4), 311–320.
[15] Karamoz, M. and Araghinejad, Sh. (2005). Advance Hydrology. University of Amir Kabir Press.
[16] Karimi, M., Shahedi, K. and Khosravi, Kh. (2016). Investigation of meteorological and hydrological drought using drought indices in Qarehsou river basin. Earth and Space Physics, 22(1), 159-170.
[17] Kazemzadeh, M. and Malekian, A. (2016). Spatial characteristics and temporal trends of meteorological and hydrological droughts in northwestern Iran. Natural Hazards, 80, 191–210.
[18] Koushki, R., Rahimi, M., Amiri, M., Mohammadi, M. and Dastorani, J. (2017). Investigation of relationship between meteorological and hydrological drought in Karkheh watershed. Ecohydrology, 4(3), 687-698.
[19] Lashti Zand, M., Parvaneh, B., Payamani, K. and Sepahvand, A. (2012). Assessment of the meteorological and hydrological drought adaptation in Sarabali watershed. Irrigiation and Water Engineering, 9(3), 1-11.
[20] Li, Q., He, P., He, Y., Han, X., Zeng, T., Lu, G. and Wang, H. (2020). Investigation to the relation between meteorological drought and hydrological drought in the upper Shaying river basin using wavelet analysis. Atmospheric Research, 234. https://doi.org/10.1016/j.atmosres. 2019.104743.
[21] Mckee, T.B., Doesken, N.J. and Kleist, J. (1993). The relationship of drought frequency and duration to time scales. 8th Conference on Applied Climatotology. 12-17 January, Anaheim California, USA, pp.179-184.
[22] Mozafari, Gh.A. (2006). Unconformity inmeteorological and hydrological drought in two neighboring basin at north mountain slope of Shirkoh Yazd. Spatial Planning, 10(1), 173-190.
[23] Nalbantis, I. and Tsakiries, G. (2009). Assessment of hydrological drought revisited. Water Resources Management, 23, 881-897.
[24] Paeniue, L., Holland, E., Miller, C. and Anderson, G. (2017). Rainfall trend, drought frequency and La Nina in Tuvalu: a small equatorial island state in Pacific Ocean. Journal of Environmental and Analytical Toxicology, 7(5), 1-7.
[25] Rivera, J.A., and Penalba, O.C. (2014). Trend and spatial pattern of drought affected area in southern South America. Climate, 2, 264-278.
[26] Salimi, H., Asadi, E. and Darbandi, S. (2021). Meteorological and hydrological drought monitoring using several drought indices. Applied Water Science, 11(11), 1-10.
[27] Sarisarraf, B., Vaezihir, A.R., Valaei, A. and Abtahi, V. (2017). Study of trend and relationship between meteorological and hydrogeological droughts of Sufichai and Mordaghchai watershed. Natural Environmental Hazards, 5(10), 25-42.
[28] Sattar, M.N., Lee, J.Y., Shin, J.Y. and Kim. T.W. (2019). Probabilistic characteristics of drought propagation from meteorological to hydrological drought in South Korea. Water Resources Management, 23, 2439-2452.
[29] Shaker Sureh, F. and Asadi, E. (2019). Meteorological and hydrological drought communication in Salmas Plain. Desert Ecosystem Engineering, 8(22), 89-100.
[30] Soheili, E., Malekinezhad, H. and Ekhtesasi, R.M. (2017). Analysis of the trend of meteorological and hydrological droughts in semi-arid regions of Iran (case study: Doroodzan dam basin). Desrt Management, 9(1), 31-45.
[31] Vali, A.A. and Roustaei, F. (2016). A time series analysis of drought for the last five decades in central Iran. Desert Ecosystem Engineering Journal, 5(11), 81-94.
[32] Wang, F., Wang, Z., Yang, H., Di, D., Zhao,Y., Liang, Q. and Hussain, Z. (2020). Comprehensive evaluation of hydrological drought and its relationships with meteorological drought in the Yellow river basin, China. Journal of Hydrology, 584, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2020.124751.
[33] Xu, Z., Liu, Z., Fu, G. and Yaning, C. (2010). Trends of major hydro climatic variables in the Tarim river basin during the past 50 years. Journal of Arid Environments, 74, 89-99.
[34] Zhou, Z., Shi, H., Fu, Q., Ding, Y., Li. T., Wang, Y. and Liu, S. (2021). Characteristics of propagation from meteorological drought to hydrological drought in the Pearl river basin. JGR Atmospheres, 126(4). https://doi.org/10.1029/2020JD033959. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 322 |