پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,760 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,141,014 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,903,427 |
تحلیل آنیما و تأثیر آن بر تفرّد و کامیابی امیرهوشنگ ابتهاج در غزل | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 8، دوره 14، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 143-167 اصل مقاله (643.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.334022.1717 | ||
| نویسندگان | ||
| روح‌الّه کاظمی* 1؛ رضا ستاری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، ایران | ||
| 2استادیار دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| چکیده معشوق در ادبیّات غنایی به‌ویژه غزل، تجلّی‌گاه آنیماست؛ تصویر زمینی آن، نمودی از عنصرِ دگرجنس انسانِ دوجنسی است و نمود آسمانی آن بر ایزدان و ایزدبانوان مطابقت می‌یابد. تصویری اشباع‌شده از موجودی غریب؛ فرازمانی، ازلی و ابدی، خداگونه، با زیبایی بی‌حد، مهربان و پرستار و مجموعۀ همۀ خوبی‌ها، که به‌گونه‌ای ناهشیار بر آمیزه‌ای از معیارهای زیبایی‌شناختی تمام دوران‌ها و تمام اقوام بشری تطبیق دارد. آنیما از اساسی‌ترین کهن‌الگوهای ناخودآگاهِ جمعی یونگ است که در تکوین شخصیّت مرد، کارکردی اساسی دارد؛ نیمۀ زنانه در مردان، که به‌خاطر ملاحظات نظام مردسالاری، عموماً با سرکوب، مانعِ ابراز وجود او می‌شویم، غافل که هرچیزی را که سرکوب می‌کنیم، خاموش نمی‌شود، بلکه با انرژی بیشتری در زمان و شکلی نامناسب از ناخودآگاه فوران می‌کند. برای پیشگیری از طغیان آنیما، مرد لازم است یاد بگیرد که چگونه در ارتباط با نیمۀ زنانه بکوشد و او را در زیستِ خودآگاهی شرکت دهد، تا از موهبت‌های آن برای شکوفایی و تعالی خود بهره‌مند شود. پژوهش پیشِ رو به‌شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و آماری، مطالعه و مطابقت کهن‌الگوی «آنیما» بر غزل‌هایی از هوشنگ ابتهاج است که هم‌خوانی و قابلیّت تفسیر آنیمایی داشتند؛ میزان کامیابی «سایه» با کوشش او در شناسایی عنصر زنانۀ روان، رابطه‌ای مستقیم دارد، امّا به‌نظر می‌رسد شاعر در ارتباط پایدار با عنصر زنانه کامیاب نبوده و در بخش قابل توجهی از غزل‌های او غلبه با آنیمای منفی باشد، ولی در برخی از غزل‌هایش ناهمواری‌های تفرّد را کم‌وبیش پیموده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدى یونگ؛ آنیما؛ تفرّد؛ غزل‌های امیرهوشنگ ابتهاج | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of Anima and its Effect on the Individuality and Success of Amir Hoshang Ebtehaj in Ghazal | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ROOHOLLAH KAZEMI1؛ Reza Satari2 | ||
| 1PhD student in Persian language and literature, University of Mazandaran, Iran | ||
| 2un | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract The lover is the manifestation of anime in lyrical literature, especially sonnets. Its terrestrial image is a representation of the heterosexual element of bisexual man, and its celestial appearance corresponds to gods and goddesses, i.e. saturated image of a strange creature that is transcendental, primal, eternal, and God-like, with infinite beauty and kindness, being a nurse and a collection of all goodness. It subconsciously adapts to a mixture of aesthetic criteria of all eras and all human races. Anima is one of the most fundamental archetypes of Jung's collective unconscious, playing a fundamental role in the development of male personality, the feminine half in men, which because of the patriarchal system’s considerations is generally repressed, prevented from expressing themselves, unaware that everything we suppress is not extinguished but, rather, erupts with more energy from the subconscious at an inappropriate time and form. To prevent anima’s eruption, a man needs to learn how to strive in relation to the female half and have it engaged in a life of self-awareness, so that he can enjoy its gifts for its flourishing and transcendence. The present research employs a descriptive-analytical and statistical method to study the correspondence of "anima" archetype on the sonnets of Houshang Ebtehaj that were in harmony and capable of interpreting anime. The extent of his success is directly related to his efforts to identify the feminine element of the psyche. But it seems that the poet has not been successful in a stable relationship with the female element. While in the majority of his sonnets he has overcome the negative anime, in some of the others he has more or less gone through the unevenness of individuality. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords Jung, Anima, individuality, sonnets of Amir Hoshang Ebtehaj | ||
| مراجع | ||
|
آیدنلو، سجاد (۱۳۸۶). از اسطوره تا حماسه، چ اول، مشهد: جهاد دانشگاهی.
ابتهاج، هـ .ا (1381). سیاه‌مشق: مجموعۀ غزل، چ سوم، تهران: کارنامه.
اسنودن. روث (1392). مفاهیم کلیدی یونگ، ترجمۀ افسانه شیخ‌الاسلام زاده، تهران: عطایی.
استنفورد، جان.ا (1393). یار پنهان، آنیما و آنیموس، ترجمۀ فیروزه نیوندی، تهران: افکار.
اقرانی ارگی، آزاده و پروین دخت‌مشهور (1397). «آنیمای معشوق در غزل‌های عطّار برپایۀ نقد کهن‌الگویی یونگ»، پژوهش‌نامۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان‌وبلوچستان، سال شانزدهم، شمارۀ 30، بهار و تابستان، صص۳۰-۹.
الیاده، میرچا (1391). تصاویر و نمادها، ترجمۀ محمدکاظم مهاجری، تهران: کتاب پارسه.
----، ---- (۱۳۷۵). مقدس و نامقدس، ترجمۀ نصرالله زنگوی، چ اول، تهران: سروش.
بهرامی، میهن (۱۳۷۰). روانشناسی فردی آدلر، ترجمۀ حسن زمانی شرفشاهی، چ دوم، تهران: تصویر.
بیلسکر، ریچارد (۱۳۹۱). اندیشه یونگ، ترجمۀ حسین پاینده. تهران: فرهنگ جاوید.
پورنامداریان، تقی (۱۳۸۴). در سایۀ آفتاب. تهران: سخن.
تلخابی، مهری و تورج عقدایی (1394). «تفرّد در آثار سعدی در پیوند با سایه، نقاب و آنیما»، فصلنامۀ تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 25، پاییز، صص9 -46.
حسن‌لی، کاووس (1386). گونه‌های نوآوری در شعر معاصر، چ دوم، تهران: ثالث.
حسنی، غلامرضا (1393). «بازتاب اسطوره‌های ملی و دینی در شعر سلمان هراتی و سیدحسن حسینی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به‌راهنمایی دکتر اکبر شامیان ساروکلایی، دانشگاه بیرجند.
جم‌زاد، الهام (1392). آنیما در شعر شاملو، تهران: نگاه.
جمشیدیان، همایون (1385). «بانوی بادگون بررسی و تحلیل آنیما در شعر سهراب سپهری»، فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 12 و 13، تابستان و پاییز، صص 83- 99.
دادگی، فرنبغ (۱۳۸۵). بندهشن، ترجمۀ مهرداد بهار، تهران: توس.
د. ژرژ، دو میزیل (۱۳۹۱). جهان اسطوره‌شناسی، ترجمۀ جلال ستاری. تهران: مرکز.
دوبوکور، مونیک (۱۳۷۶). رمزهای زنده‌جان، ترجمۀ جلال ستاری، چ دوم، تهران: مرکز.
سارانی، مهناز (1396). «بررسی و مقایسه کهن‌الگو در شعر سعید عقل و فریدون مشیری»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به‌راهنمایی دکتر مرضیه زارع زردینی، دانشگاه پیام‌نور استان یزد.
سجادی‌راد، صدیقه (1387). «نقد روان شناختی غزلیات عارفانه سنایی غزنوی برمبنای روانشناسی یونگ»، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به‌راهنمایی دکتر محمود حسن‌آبادی، دانشگاه دانشگاه سیستان‌وبلوچستان.
سلیمانی مهرآبادی، صغری (1398). «بررسی و تحلیل کهن‌الگو، نماد و اسطوره در شعر فارسی معاصر با تأکید بر شعر نیما، سهراب، اخوان، شفیعی کدکنی، صفارزاده، گرمارودی»، رسالۀ دکتری، به‌راهنمایی دکتر ناصر، دانشگاه تربیت‌مدرس.
سیاسی، علی‌اکبر (1379). نظریه‌های شخصیت یا مکاتب روانشناسی. چ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
سیف، عبدالرضا و صغری سلمانی‌نژاد مهرآبادی و نسرین موسی‌وند (1396). «بررسی و تحلیل چیستی و چگونگی ظهور کهن‌الگوی آنیما و آنیموس در شعر طاهره صفارزاده»، زن در فرهنگ‌وهنر، دورۀ 4، شمارۀ1، بهار، صص 107– 126.
شایگان‌فر، حمیدرضا (1380). نقد ادبی، معرّفی مکاتب نقد همراه با نقد و تحلیل متونی از ادب فارسی، تهران: دستان.
شمیسا، سیروس (۱۳۷۲). داستان یک روح، چ اول، تهران: فردوس.
------، ------ (۱۳۶۹). نگاهی به سپهری، چ اول، تهران: مروارید.
-----، ------ (1383). نقد ادبی، چ چهارم، تهران: فردوس.
شولتز، دوان‌پی (1390). نظریه‌های شخصیّت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، چ هجدهم، تهران: ویرایش.
شوالیه، ژان (۱۳۷۸). فرهنگ نمادها، ج۱-5، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
صنعتی، محمد (۱۳۸۲). تحلیل‌های روانشناختی در هنر و ادبیات، چ دوم، تهران: مرکز.
------، ---- (1380). فصل مشترک ادبیِات و روانشناسی، نشریۀ کتاب ماه ادبیّات.
صرفی، محمدرضا و عشقی، جعفر (۱۳۸۷). «نمودهای مثبت آنیما در ادبیات، فارسی»، فصلنامۀ نقد ادبی، مرکز تحقیقات زبان‌وادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرّس، س 1، ش3، صص ۵۹-۸۸.
عبدی، نادیه (1397). «بررسی و مقایسه کهن‌الگو در شعر سعید عقل و اخوان ثالث». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به‌راهنمایی دکتر علی صابری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
عشقی فینسکی، فرانک (1395). «بررسی کهن الگوها و مضامین اساطیری در اشعار شمس لنگرودی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به‌راهنمایی دکتر رضا ستاری، دانشگاه مازندران.
علی‌پور، مصطفی (1380). ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس.
علیخواه، محمدمهدی (1371). تظاهر و تجسبد ارواح، چ دوم، تهران: جمال‌الحق.
علیرضایی، قدرت‌الله (1397). «نقد روانشناختی اشعار ژاله قائم‌مقامی، پروین اعتصامی و سیمین بهبهانی براساس نظریّات یونگ»، رسالۀ دکتری، به‌راهنمایی دکتر غلامرضا سالمیان، دانشگاه رازی.
غیاثی، محمدتقی (1382). نقد روانشناختی متن ادبی، تهران: نگاه.
فدایی، فربد (۱۳۸۱). کارل گوستاو یونگ و روانشناسی تحلیلی او. تهران: دانژه.
فرای، نورتروپ (۱۳۷۷). تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی. تهران: نیلوفر.
فروزنده، مسعود و زهره سورانی (1390). «بررسی کهن‌الگوها در شعر اخوان ثالث»، مطالعات داستانی، پاییز 1389 ، سال اول - شماره 2 (صص 112- 131).
فوردهام، فریدا (1388). مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ، ترجمۀ ترجمه میربهاء، مسعود، چ سوم، تهران: اشرفی.
قادری چشمه‌گلی، آزاده (1393). «آنیما در شعر بدرشاکرالسیّاب و احمدشاملو»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به‌راهنمایی دکتر احمدرضا حیدریان شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
قاری، محمدرضا و زهرا خاتمی کاشانی (1396). «نقد و بررسی شعر شاملو بر اساس آرکی‌تایپ شب»، فصلنامۀ زیبایی‌شناسی ادبی، سال چهاردهم، شمارۀ 33، صص 31-64.
کمپل، جوزف (۱۳۸۰). قدرت اسطوره، ترجمۀ عباس مخبر، ج اول، تهران: مرکز.
گِرین، ویلفرد ال و ... (1370). راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا میهن‌خواه، چ سوم، تهران: اطلاعات.
--------، ------- (1376). مبانی نقد ادبی، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نیلوفر.
محمدی، علی و مریم اسمعلی‌پور (1390). «بررسی و تحلیل کهن‌الگوی آنیما در غزل‌های مولانا»، دوفصلنامۀ علمی_پژوهشی ادبیّات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال سوم، شمارۀ 5، پاییز و زمستان، صص 111-153.
محمودی، سیمین (1397). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد «بررسی تطبیقی کارکردهای کهن‌الگو در سروده‌های فروغ فرخزاد و بوف کور صادق هدایت برمبنای نظریۀ یونگ»، به‌راهنمایی دکتر هدی عرب‌زاده، دانشگاه ولایت.
مقیمی آذر، محمدباقر (1378). فرهنگ اصطلاحات روانشناسی، چ اول، تهران: تلاش.
وزیرنیا، سیما (1383). «یک کتاب در یک مقاله: روح در انسان و هنر و ادبیات»، فصلنامۀ فرهنگستان هنر، زمستان، ص 108.
مورنو، آنتونیو (1376). یونگ خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، ج دوم، تهران: مرکز.
هال، کالوین، اس و نوربادی و ورنون جی (1375). مبانی روانشناسی یونگ، ترجمه محمدحسین مقبل، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
هدایت، صادق (1351). بوف کور (نسخه الکترونیکی)، ص 12، برگرفته از سایت
هینلز، جان راسل (1385). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ باجلان فرخی، چ دوم، تهران: اساطیر.
یاحقی، محمدجعفر (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، چ دوم، تهران: سروش.
یاوری، حورا (1387). روان‌کاوی و ادبیات (دو متن، دو انسان، دو جهان)، ج اول، تهران: تاریخ ایران.
همان (1382). «روان‌کاوی و اسطوره»، گسترۀ اسطوره، گفت‌وگوهای محمّدرضا ارشاد، تهران: هرمس، صص 351-375.
یونگ، کارل گوستاو (1377). انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، ج اول، تهران: جامی.
----، ---------- (1386). اصول نظری و شیوۀ روانشناسی تحلیلی یونگ، ترجمۀ فرزین رضاعی، چ اول، تهران: ارجمند.
----، --------- (1391). تحلیل رؤیا، ترجمۀ آزاده شکوهی، چ اول، تهران: افکار.
----، --------- (1386). چهارصورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، تهران: آستان قدس رضوی.
----، ---------- (1370). خاطرات، رؤیاها، اندیشه‌ها، ترجمۀ پروین فرامرزی، چ اوّل، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
----، ---------- (1383). روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمۀ محمدعلی امیری، چ دوم، تهران: علمی فرهنگی.
----، ---------- (1373). روانشناسی و کیمیاگری، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.
----، ---------- (1379). روح و زندگی، ترجمۀ لطیف صادقیانی، چ اول، تهران: جامی.
----، ---------- (1374). ماهیّت روان و انرژی آن، ترجمۀ پرویز امیدوار، ج اول، تهران: بهجت.
BAUDELAIRE Ch(1940). CEuvres, Gallimard, »coll. Pleiade«, 2 vol, Paris.
CIRLOT J.-E(1962). A Dictionety of Symbols, London.
Jung, C.G )1974). On the nature of the psyche. In Collected works (Vol. 8, pp. 159-234). Princeton. Ni: Princeton University Press.
Nicholas Berdyaev(1960). The Destiny of Man (New York: Harper Torchbooks, pp. 61-62.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 220 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 196 |
||